Emisja zanieczyszczeń a jakość powietrza wewnętrznego
Ocena użytkowników: / 0
SłabyŚwietny 
Data dodania: 22.04.2011

W spółczesny człowiek prawie 90% dnia spędza w pomieszczeniu zamkniętym. W trakcie przebywania w domu, w samochodzie, pociągu, aż po biuro czy zakład pracy narażony jest na działanie różnych zanieczyszczeń powietrza. Wiadomym jest od dawna, że sami ludzie nie są jedynym źródłem zanieczyszczenia czy zapachu, a są nimi również elementy wyposażenia pomieszczenia jak meble, materiały podłogowe, farby, kleje itp.


W ostatnich latach znaczenie odczuwalnej jakości powietrza w pomieszczeniach zamkniętych zyskało mocno na znaczeniu. Rosnące zainteresowanie tą tematyką związane jest również z rosnącym obciążeniem emisją zanieczyszczeń w pomieszczeniach, spowodowaną z jednej strony stosowaniem dużej ilości materiałów sztucznych jak i redukcją wymiany powietrza wentylacyjnego ze względów energetycznych. W celu analizy odczuwalnej jakości powietrza oprócz substancji zagrażających ludzkiemu zdrowiu zawartych w powietrzu określana jest również odczuwalna jakość powietrza poprzez zmysł węchu (sensorycznie).

Emitowane przez większość materiałów budowlanych zapachy mają niekorzystny wpływ na komfort oraz zdrowie człowieka. Oznacza to, że przy wyposażeniu wnętrza z użyciem materiałów o zwiększonej emisyjności zapachu lub nie zoptymalizowanej wentylacji rośnie ryzyko zagrożenia dla zdrowia, a jakość powietrza ulega znacznemu pogorszeniu. Bardzo często zdarza się również, że sama instalacja wentylacyjna zalicza się do źródeł zanieczyszczeń lub, że już zanieczyszczone powietrze doprowadzane jest do pomieszczenia.

Emisja zapachów przez materiały budowlane
Jakość klimatu wewnętrznego określana jest w dużej mierze poprzez ilość substancji obcych zawartych w powietrzu. Pod nazwą substancji obcych określane są:
- gazowe zanieczyszczenia związków organicznych VOC,
- nieorganiczne gazy,
- pył i jego związki,
- alergeny,
- biologiczne zanieczyszczenia (grzyby, bakterie).

Źródłami zanieczyszczeń znajdujących się w powietrzu wewnętrznym w mniejszym stopniu jest nawiewane powietrze zewnętrzne, a w większości jest nim emisja od ludzi oraz przez elementy wewnętrzne, takie jak materiały budowlane i elementy wyposażenia. Wszystkie te źródła określane są mianem źródeł pierwotnych (rysunek 1).

s80aRys. 1. Klasyfikacja źródeł zanieczyszczenia powietrza wewnętrznego

s80bRys. 2. Krzywe emisji związków VOC przez materiały budowlane

s81a
Rys. 3. Metody pomiarowe związków zapachowych


Zapachy powstają jednak nie tylko w procesie bezpośredniej emisji, ale również są wynikiem interakcji związków powierzchniowych np. ze środkami czystości. W wyniku tych reakcji powstaje wtórna emisja [1, 2].

Materiał budowlany, według definicji dyrektywy produktowej (89/106/EWG) to produkt handlowy, który po wytworzeniu i zastosowaniu na stałe pozostaje częścią budowli. W literaturze znaleźć można wiele pozycji dotyczących konkretnej emisji z materiałów budowlanych [3, 4, 5, 6].

Substancją emitowaną głównie przez większość materiałów budowlanych (za wyjątkiem elementów ceramicznych i mineralnych) są lotne związki organiczne (VOC ew. VOCs od volatile organic compound( s)). Gazowe związki nieorganiczne są generalnie zapachowo neutralne (bezwonne), natomiast prawie wszystkie związki organiczne pobudzają zmysł węchu. Ponieważ emisja związków VOC często wiąże się z przykrym zapachem oraz może być szkodliwa dla zdrowia, jest ona istotna podczas oceny powietrza wewnętrznego.

Odpowiedź na pytanie, jaką rolę w całkowitej emisji zapachów w budynku odgrywają materiały budowlane, została opisana w sprawozdaniu projektu europejskiego [7], którego celem była optymalizacja i poprawa jakości powietrza w pomieszczeniu. Badania przeprowadzone w ramach projektu pokazują, że materiały budowlane są głównym źródłem emisji VOC w pomieszczeniach (21 z 60 zidentyfikowanych związków organicznych ulatniało się właśnie z materiałów budowlanych).

VOC (zapachy) emitowane są w różnych charakterystykach czasowych. Trzy główne schematyczne przebiegi czasowe emisji przedstawione zostały na rysunku 2.

Materiały budowlane charakteryzujące się niską emisją związków zapachowych nie zawierają żadnych lub bardzo niewiele substancji emitujących. Krzywa emisji ma płaski przebieg i szybko osiąga bardzo niskie wartości. Charakterystyczna jest dla mineralnych materiałów takich jak np. gips, beton, szkło itp.

Linia kreskowana przedstawia emisję z materiałów, które przez bardzo długi czas wydzielają związki organiczne. Chodzi tu głównie o związki trudno lotne (SVOC; zakres temperaturowy wrzenia 240÷260ºC do 380÷400ºC), które uchodzą z materiałów przez długi okres. Przy zastosowaniu tego materiału należy zwrócić uwagę, że przy długiej i stałej emisji (emisja pierwotna) powstają nowe związki (emisja wtórna).

Linia ciemna przedstawia wysoką początkową emisję z jej szybkim spadkiem. Przebieg taki charakterystyczny jest dla materiałów mokrych (np. farby, wylewki itp.).

Metody pomiaru zapachu
Na rysunku 3 zestawione zostały metody pomiarowe dotyczące pomiaru zapachu. Metody te dzielą się głównie na sensoryczne i analityczne.
Sensoryczny pomiar zapachu oznacza metodę badania jakości powietrza za pomocą ludzkiego zmysłu węchu. Podczas pomiarów określone mogą być między innymi:
- próg odczuwalności,
- intensywność (obiektywne),
- odczucie hedoniczne (subiektywne).

Za pomocą metod analitycznych określane jest stężenie badanych substancji chemicznych w powietrzu.

Dla pomiarów (detekcji) zapachu próbuje się zastosować elektroniczny nos (czujnik multigazowy). Elektroniczny nos składa się z macierzy różnych czujników gazowych, których czułość dobrana jest dla różnych związków. Zapach mierzony jest na podstawie kombinacji wyników różnych czujników. Aby pomiary, jakie wykonuje elektroniczny nos, mogły być analizowane należy go najpierw odpowiednio skalibrować.

Olfaktometria służy do określania jakości powietrza zewnętrznego. Gazowe substancje zapachowe są kontrolowane, rozcieńczane syntetycznym powietrzem i podawane osobom testującym. Jako jednostka służy tutaj próg odczuwalności. (...)

LITERATURA
[1] WESCHLER C. J.: Chemical reactions among indoor pollutants: what we´ve learned in the new millennium. Indoor Air, 14 2004. suppl. 7 pp.184–194.
[2] NAZAROFF W. W., WESCHLER C. J.: Cleaning products and air fresheners: exposure to primary and secondary air pollutants. Atmospheric environment, 38 2004. pp.2841–2865.
[3] [GUSTAFSSON H.: Buildings materials identified as major sources for indoor air pollutants – a ritical review of case studies. Document 10 Swedish council for Building Research. Stockholm 1992. Schweden.
[4] SAARELA K., TIRKKONEN T., TÄTHTINEN M.: Preliminary data base for material emissions. NKB Committee and Work Report 1994: 04E. ISBN 951-47-9858-9. Helsinki. Painatuskeskus Oy.
[5] BAUMANN R., BOOS R., DAMBERGER B. u.a: Bewertung der Innenraumluft. Flüchtige Organische Verbindungen – VOC. Allgemeiner Teil.
[6] [GARDNER J. W. et all: Schild D (ed) Chemosensory information processing. vol H39. Springer. Berlin, Heidelberg, New York. pp.131–173. 1990.
[7] LAQUAUDI A., LOIZIDAN M., BERNHARD C. A., KNUTTI R.: Identification of pollution Sources that emit VOCs. Proceeding of healthy building 95. Milan. vol. 3. pp.1341–1346.
[8] M. DANIELAK, B. MÜLLER et. all: Odour distribution studies and Indoor Air Quality: a comparison between different air distribution systems. Roomvent. Busan, 2009.


AUTOR: Maciej Danielak

- kierownik działu sprzedaży Kampmann Polska Sp. z o.o.

 

POLECAMY WYDANIA SPECJALNE

  • Pompy ciepła 2023-2024

  • Pompy ciepła 2021-2022

  • Pompy ciepła 2022-2023

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023

  • Pompy ciepła 2020-2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020

  • Pompy ciepła 2019-2020

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019

Katalog firm chłodnictwo, klimatyzacja, wentylacja

CHŁODNICTWO: Agregaty (chillery) chłodzone powietrzem, Agregaty (chillery) chłodzone wodą, Agregaty absorpcyjne, Agregaty skraplające, Aparatura kontrolno-pomiarowa, Chłodnice, Chłodnictwo w transporcie, Chłodziwa i nośniki ciepła, Czynniki chłodnicze, Dry-coolery, Drzwi chłodnicze (okucia, akcesoria), Elementy rozprężające, Filtry - osuszacze czynnika chłodniczego, Komory chłodnicze i zamrażalnicze, Kontenery chłodnicze, Maszyny do produkcji lodu (płatkarki, kostkarki), Materiały termoizolacyjne, Meble chłodnicze i zamrażalnicze, Monobloki chłodnicze, Odolejacze, separtory, Oleje sprężarkowe, Płyty warstwowe, Pompy cyrkulacyjne, Silniki, Siłowniki, Sprężarki chłodnicze, Tunele mroźnicze (kriogeniczne), Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Urządzenia rozmrażające, Wieże chłodnicze, Wyłączniki i przekaźniki czasowe, Wymienniki ciepła (parowacze, skraplacze), Wymienniki płytowe, Zasobniki chłodu, Zawory, Zespoły spręzarkowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

KLIMATYZACJA i WENTYLACJA: Aparatura kontrolno-pomiarowa, Aparaty grzewczo-wentylacyjne, Centrale klimatyzacyjne monoblokowe, Centrale klimatyzacyjne rooftop, Centrale klimatyzacyjne sekcyjne, Chłodnice/nagrzewnice kanałowe, Czerpnie i wyrzutnie, Filtry powietrza, Kanały wentylacyjne, Klapy ppoż. (oddymiające, odcinające), Klimakonwektory, Klimatyzacja samochodowa, Klimatyzatory kompaktowe (przenośne, okienne), Klimatyzatory split, Klimatytory multi splity, Kolektory słoneczne, Kratki, nawiewniki, dysze, Kurtyny powietrzne, Materiały termoizolacyjne, Nasady kominowe, wywietrzniki, Nawilżacze (parowe, zraszające, ultradźwiękowe, komory zraszania), Oczyszczacze powietrza, Odciągi miejscowe, Okapy kuchenne, Osuszacze powietrza, Pompy ciepła, Pompy cyrkulacyjne, Przepustnice, Rekuperatory i regeneratory do odzysku ciepła, Siłowniki, Stropy, belki chłodząco-grzejące, Systemy Super Multi, Szafy klimatyzacji precyzyjnej, Tłumiki hałasu, Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Wentylatory dachowe, Wentylatory oddymiające, przeciwwybuchowe, chemoodporne, Wentylatory osiowe, Wentylatory promieniowe, Wentylatory strumieniowe (oddymiające), Wymienniki gruntowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

MATERIAŁY, NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, AKCESORIA: Izolacje akustyczne, termiczne, Materiały i przyrządy lutownicze i spawalnicze, Materiały uszczelniające, Narzędzia, Rury, kształtki, akcesoria, Urzadzenia i środki czyszczące, Urządzenia do inspekcji i czyszczenia systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych, Urządzenia do usuwania i napełniania instalacji chłodniczych; recyklingu czynników chłodniczych, Wibroizolacje, Zamocowania i tłumiki drgań.

INNE: Zrzeszenia i organizacje, Oprogramowanie komputerowe, Portale internetowe, Targi, wystawy, szkolenia.