PROZON Fundacja Ochrony Klimatu od blisko pół roku prowadzi szkolenia i certyfikację F-gazową dla osób, w oparciu o europejski porządek prawny. Wniosek: choć wciąż brak polskiej ustawy, na polskim rynku zainteresowanie certyfikacją F-gazową jest znaczne.

Zaczęło się w październiku 2014 roku. Było już jasne, że od 1 stycznia 2015 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014, które obliguje do posiadania certyfikatów nie tylko techników instalujących i serwisujących urządzenia zawierające fluorowane gazy cieplarniane (F-gazy), ale i personel zajmujący się sprawdzaniem ich szczelności. Przy zakupie czynników HFC do celów serwisowych wymagane będzie okazanie certyfi katu F-gazowego. Wciąż jednak nie można powiedzieć, kiedy zostanie opublikowana polska ustawa F-gazowa (Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych), a tym bardziej – kiedy wejdą w życie zapisy dotyczące prowadzenia szkoleń i certyfi kacji. 

Do tej pory, w Polsce istniał tylko jeden dokument dla techników chłodnictwa, tj. Świadectwo Kwalifi kacji. Dotyczy ono jednak wyłącznie pracy z substancjami kontrolowanymi, więc w obliczu ich defi nitywnego wycofania (z końcem 2014 roku) i zastąpienia F-gazami, staje się bezużyteczne.

Certyfikaty pilnie potrzebne… i legalnie dostępne

Pojawiło się więc naturalne pytanie – czy można uzyskać certyfikat F-gazowy mimo braku polskiej ustawy. Okazało się, że można. Należy uzyskać go w innym, europejskim porządku prawnym. Kluczem do takiej możliwości jest Rozporządzenie EU 303/2008, które definiuje zakres wymaganej wiedzy i umiejętności oraz wymóg wzajemnego uznawania Certyfi katów Państw Członkowskich na terenie UE. Mówiąc krótko – certyfi kat uzyskany w dowolnym kraju UE obowiązuje w pozostałych krajach Unii. Zgodnie z polskim projektem ustawy F-gazowej, warunkiem obowiązywania tego dokumentu w Polsce jest posiadanie jego tłumaczenia przysięgłego. 

Dlatego Fundacja PROZON wystąpiła ze śmiałą inicjatywą szkoleń i certyfikacji F-gazowej, dla personelu I i II kategorii, w oparciu o legislację innych krajów europejskich – Czech i Słowacji. Formuła polega na dwóch dniach intensywnego szkolenia, po których następuje pisemny i praktyczny egzamin. Certyfi kat czeski wymaga udziału w egzaminie na terenie tego kraju (jest to więc egzamin wyjazdowy), natomiast egzamin według legislacji słowackiej można zdać w Polsce. 

To już V edycja egzaminu F-gazowego w Polsce

Wygodna formuła jest przekonująca

Po pół roku działań na rzecz certyfikacji F-gazowej widać, że pomysł z egzaminami według czeskiego czy słowackiego porządku prawnego trafi ł w potrzeby branży – i to w dużo większym stopniu, niż na początku zakładano. Odbyło się już dziesięć szkoleń, w wyniku których Certyfikat (obowiązujący w całej Unii Europejskiej) uzyskało ponad 150 osób. Zarówno ta liczba, jak i opinie uczestników, są potwierdzeniem przydatności tego, w pierwszej chwili nieoczywistego, rozwiązania.

Certyfikacja F-gazowa – potrzeby rynku zweryfikowane

PROZON Fundacja Ochrony Klimatu od blisko pół roku prowadzi szkolenia i certyfikację F-gazową dla osób, w oparciu o europejski porządek prawny. Wniosek: choć wciąż brak polskiej ustawy, na polskim rynku zainteresowanie certyfikacją F-gazową jest znaczne. 

– Przyznaję, że trochę zaskoczyła mnie formuła – nie kryje Marcin Franz, Kierownik obiektu, Veolia Industry Polska Sp. z o.o. – W pierwszej chwili pomysł wyjazdu na egzamin do Czech wydał mi się nieco księżycowy, jednak pobyt w Ostrawie zamknął się w trzech godzinach intensywnej pracy i w ogóle nie odczułem tego jako wyprawy za granicę.

Tym bardziej, że – o ile egzamin według prawa czeskiego wymaga wyjazdu do naszych sąsiadów – egzamin według prawa słowackiego można zdać w Polsce.

– Miałem świadomość obowiązku certyfi kacji F-gazowej, wynikającego z prawa unijnego, ale w Polsce nie było możliwości uzyskania takiego certyfikatu – mówi Paweł Siodłowski, kierownik serwisu RC Polska. – Ucieszyła mnie więc dostępność certyfikacji słowackiej lub czeskiej. Wybraliśmy certyfi kat słowacki, bo można zdać egzamin w Polsce. Zarząd fi rmy uznał to za bardziej korzystne.

VII edycja egzaminu F-gazowego. Egzamin z lutowania

To nie certyfikat czeski czy słowacki, to dokument unijny

Zasadniczym powodem, dla którego kierownictwo firm chłodniczych decyduje się na uzyskanie certyfikatu według legislacji czeskiej lub słowackiej, są wymogi pracy w międzynarodowym środowisku.

– Jestem legalistą – przecież nawet przy braku polskiej ustawy dotyczą mnie te same obowiązki, co serwisantów w innych krajach unijnych – podkreśla jeden z uczestników szkolenia, Krzysztof Mostek, Prezes firmy MOS Technika Sp. z o.o. – Zdecydowałem się na uzyskanie certyfikatu F-gazowego, gdyż na etapie odbiorów wymagał go od nas inwestor zagraniczny, u którego wykonywaliśmy prace. Zatem, by realizować kolejne odbiory, ponosiliśmy duże koszty przyjazdu techników z zagranicy.

Rynek wymaga, prawo nie nadąża

Udział w szkoleniach F-gazowych jest dla wielu firm koniecznością, związaną ze zmianami rynkowymi, przede wszystkim definitywnym wycofaniem substancji kontrolowanych.

– Substancje kontrolowane przeszły już do historii, a my pracujemy wyłącznie z F-gazami. Uznałem więc uzyskiwanie Świadectwa Kwalifikacji za stratę czasu i pieniędzy – wyjaśnia Marcin Goń, właściciel firmy Eco Coldmar. 

– Nadzoruję serwis urządzeń klimatyzacyjnych w dużych zakładach w branży energetycznej, która jest bardzo wymagająca pod względem BHP oraz bezpieczeństwa środowiskowego – obowiązują wysokie standardy i zaostrzone wymagania – mów Marcin Franz. – Szkolenie, które odbyłem, było interesującym i pomocnym rozwiązaniem umożliwiające podejście do egzaminu na Certyfikat i Świadectwo jednocześnie, nie uczestnicząc w dwóch oddzielnych szkoleniach.

Nie tylko dla wykonawców, czyli wiedzy potrzebują wszyscy

Obecność kierownika dużego obiektu w branży energetycznej świadczy o tym, że szkolenia potrzebne są nie tylko technikom- -wykonawcom. Są nimi zainteresowani także inspektorzy nadzoru czy projektanci. 

– Szkolenia F-gazowe mają duże znaczenie nie tylko dla techników, ale także dla projektantów. Doceniam przede wszystkim usystematyzowanie wiedzy – potwierdza Michał Woch, Hauser Polska. – Jest ona uniwersalna dla międzynarodowego środowiska, w którym pracuję. 

– Prowadzę nadzór nad realizacją projektów. Szkolenie pozwoliło mi pogłębić moją wiedzę z zakresu chłodnictwa, a zdany egzamin – potwierdzić ją – opowiada Janusz Pękala, Hauser Polska. – Bardzo wysoko oceniam wykładowców. Byli niezwykle kompetentni, a do tego wysoko stawiali poprzeczkę. Teraz sam mogę więcej oczekiwać od wykonawców, z którymi pracuję.

Musi być trudno, czyli szkolić i wymagać

Dla uczestników szkoleń rzeczywiście istotne jest rzetelne podejście wykładowców i egzaminatorów, a duży stopień trudności egzaminów oceniają pozytywnie, jako rzeczywistą weryfi kację ich umiejętności.

– W kilku placówkach szkoleniowych można spotkać się z podejściem „płacisz i zdajesz” – mówi bez ogródek Marcin Goń. – A PROZON traktuje egzamin rzetelnie i poważnie – był trudny i stresujący, nie dało się markować wiedzy i umiejętności. Dlatego postrzegam ich jako instytucję odpowiedzialną i chętnie skorzystałem z tych szkoleń. Dodam, że nie było łatwo – szkolenia są bardzo wymagające, bo uporządkowanie i poszerzenie takiej ilości wiedzy wymaga pełnej koncentracji.

– Dzięki certyfikacji F-gazowej, potwierdziliśmy nasze kompetencje, tym bardziej, że egzamin nie należał do łatwych – przyznaje Krzysztof Mostek.

Warto dodać, że wykładowcy nie ograniczają się do F-gazów, ale realizują też wynikający z rozporządzenia 517/2014 obowiązek informowania o technologii służących zastąpieniu i zmniejszeniu stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych.

– Ponieważ specjalizuję się w instalacjach na CO2 i w szkoleniach szukam też informacji dotyczących tego czynnika, za interesującą uznałem platformę szkoleniową REAL Alternatives – zbiór wiedzy przygotowanej w wyniku współpracy podmiotów z Unii Europejskiej – dodaje Michał Woch.

– Organizujemy certyfikację według legislacji innych krajów, ale zależy nam na jak najszybszym uchwaleniu polskiej ustawy dotyczącej postępowania ze SZWO i F-gazami, co pozwoli na ustanowienie polskiej jednostki certyfikującej – podkreślił prezes Fundacji PROZON, Krzysztof Grzegorczyk. – Dlatego uczestniczymy w pracach podkomisji sejmowej, przygotowującej krajową ustawą. By prace rzeczywiście przebiegały sprawnie, nie jesteśmy radykalni i nasze postulaty modyfi kacji projektu ograniczamy do złagodzenia i miarkowania kar.