Wejście w życie nowych regulacji zapisanych w Ustawie z dnia 15 maja 2015 roku o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, wprowadzającej wymóg certyfi kacji personelu i firm oraz rozpoczęcie w całym kraju zmasowanej akcji szkoleniowej, wzbudziło wiele emocji w branży. Pośród często słusznych komentarzy – negujących zbyt krótki czas przewidziany przez Ustawodawcę na uzyskanie niezbędnych uprawnień od momentu uchwalenia nowego aktu – pojawiły się też głosy kwestionujące zasadność oferowanych szkoleń, a nawet i podważające kompetencje podmiotów je prowadzących.

Nie ulega wątpliwości, że głosy te, choć utrzymanie wpozornym tonie troski o uczestników szkoleń są szkodliwe i wprowadzają niepotrzebny ferment w mało komfortowej sytuacji, w jakiej znalazła się dziś branża. Są one tym bardziej niepokojące, gdyż ich nadawcami są nierzadko osoby / podmioty, które pod pretekstem dbałości o sektor chłodniczo-klimatyzacyjny prowadzą brudną walkę, w celu realizacji swoich partykularnych interesów. Postaramy się zatem zdementować kilka zarzutów. 

Fakty są bezsprzeczne: po latach przedłużających się prac sejmowych nad w/w ustawą i braku jednoznacznych wytycznych regulujących działalność podmiotów zajmujących się serwisem urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła, nasze prawo zostało dostosowane do prawa unijnego. Mimo czekającej nas kolejnej aktualizacji, ze względu na nowelizację przepisów wspólnotowych, mamy dziś konkretne obowiązki do wypełnienia.

Faktem jest, że czas na przygotowanie systemu certyfi kacji, jak i uzyskania samego certyfi katu był niezwykle krótki, ale sprawne działania zaangażowanych w edukację osób, w tym ośrodków szkolących oraz stowarzyszeń zajmujących się branżą HVACR, sprawiły, że jednak wystarczający – nie tylko na przystąpienie do egzaminu, ale i odbycie stosowanego szkolenia. Faktem też jest, że pojawiały się wcześniej, incydentalne przypadki wyłudzeń i naginania procedur wśród mało znanych firm szkolących oraz podmiotów nieposiadających stosowanych uprawnień (sic!), czego najjaskrawszym przykładem jest udokumentowany przed laty casus unieważnienia przez Ministerstwo Gospodarki pseudo- certyfikatów, wydawanych przez (co z przykrością stwierdzamy) naszego byłego kolegę (dokumentacja dostępna do wglądu w siedzibie SIMP), co spowodowało pozbawieniem go członkostwa w SIMP-ie.

Zważywszy na to, przed przystąpieniem do szkolenia/egzaminu i chcąc uniknąć niepotrzebnych perturbacji, należy dokonać potwierdzenia uprawnień jednostek szkolących i oceniających personel (egzaminujących), których dane dostępne są na stronie internetowej Urzędu Dozoru Technicznego: 

http://www.udt.gov.pl

Wszystkie jednostki widniejące na stronie UDT zostały sprawdzone przez przedstawicieli Urzędu Dozoru Technicznego. Trzeba przyznać, że UDT podszedł do sprawy bardzo skrupulatnie i nie pozwalał nawet na najmniejsze odstępstwa od zapisanych prawem wymagań. Wiedza ta, w połączeniu ze znajomością historii i renomą wybranych ośrodków szkolących, jest jedynym gwarantem legalności nabycia certyfi katu!

To o czym należy pamiętać to fakt, że podmiot szkolący może być jednocześnie jednostką oceniającą personel (egzaminującą) – przewiduje to Art. 27 pkt. 6:

„Jednostka prowadząca szkolenia może być równocześnie jednostką oceniającą personel, o ile spełnia wymagania dla obu jednostek, pod warunkiem udokumentowania rozdzielenia obu funkcji, szczególnie w zakresie oceny części praktycznej egzaminu." 

Trzeba jednak pamiętać, że Art. 27 pkt. 7. brzmi: 

„Osoba, która odbyła szkolenie w jednostce prowadzącej szkolenia pełniącej jednocześnie funkcję jednostki oceniającej personel, nie może składać egzaminu w tej jednostce”.

Praktyka ostatnich miesięcy uczy, że jednostki szkolące ściśle współpracują z jednostkami oceniającymi personel, dzięki czemu uczestnicy szkoleń nie muszą się przemieszczać z miejsc, w których odbywa się szkolenie, do miejsc, w których przeprowadzany jest egzamin. Wymagania sprzętowe dla obydwu jednostek są identyczne, więc nie ma żadnych przeciwwskazań, aby jednostki oceniające personel wykorzystywały techniczne wyposażenie jednostek szkolących. I tu pojawia się kolejny punkt, o który należy zadbać zgodnie z ustawą Art. 25. punkt 3.:

„Jednostka oceniająca personel:

3) wyznacza skład komisji egzaminacyjnej oraz wyznacza spośród członków komisji egzaminacyjnej przewodniczącego oraz zapewnia, aby członkami komisji egzaminacyjnej nie były osoby, które przeprowadziły szkolenie osoby egzaminowanej;” 

to w przypadku gdyby, te same osoby były zatrudnione w jednostce szkolącej i oceniającej personel.

Wedle naszej wiedzy, wszystkie obecnie szkolące i oceniające personel podmioty nie łamią wyżej wymienionych procedur. W branży HVACR pojawił się także zarzut, że niedozwolone jest zjawisko, w którym osoba podchodząca do szkolenia i egzaminu uiszcza całkowitą opłatę tylko u jednego z podmiotów. Zarzut jest nieuzasadniony – ustawodawca nie przewiduje sposobów, a tym bardziej ograniczeń w sposobach przepływu opłat pomiędzy uczestnikiem, jednostką szkolącą, a jednostką oceniającą personel. Jedyne co jest istotne to fakt, aby jednostka oceniająca personel wydała dokument potwierdzający zgodnie z wcześniej omówionymi procedurami.

Branża chłodnictwa i HVAC jest aktualnie jednym z najszybciej rozwiązujących się sektorów gospodarki w Polsce, w którym dynamika innowacji technologicznej i napływ nowości produktowych w bardzo szybkim tempie dezaktualizuje nabytą wcześniej wiedzę. Efektem takich przemian, zderzających się z brakiem czasu na dokształcenie, jest nie tylko spadek profesjonalizacji i efektywności świadczonych usług, ale i nierzadko rosnące zagrożenie wypadkowe. Dlatego też wymóg certyfi kacji warto rozpatrywać nie tylko w kontekście przymusu nabycia dodatkowego dokumentu, ale sposobności na poszerzenie oraz systematyzację wcześniej zdobytej wiedzy i uniknięcie potencjalnych błędów.

Szkolenia w ramach ustawy f-gazowej, to szansa dla branży na podniesienie poziomu profesjonalizacji usług, z której warto skorzystać, co winno skutkować uzyskaniem istotnych przewag konkurencyjnych i rozwojem podmiotów zwiększających kwalifi kacje swojej kadry. To istotny argument w rozważaniach na temat wymogów i sensowności certyfi kacji, stawiający w sposób naturalny na rozwój, ponad malkontenckie dywagacje.

Zarząd krajowy

Towarzystwa Chłodnictwa Klimatyzacji i Pomp Ciepła SIMP

Dr inż. Andrzej GRZEBIELEC
Prezes Towarzystwa Chłodnictwa, Klimatyzacji
i Pomp Ciepła SIMP, Instytut Techniki Cieplnej,
Politechnika Warszawska