Modernizacja systemów oddymiania wielokondygnacyjnych budynków z XX w. − dostosowanie do obecnych standardów
Ocena użytkowników: / 0
SłabyŚwietny 
Data dodania: 18.04.2017

 

 

Większość funkcjonujących w naszym otoczeniu budynków pochodzi z drugiej połowy XX wieku. Wiele z nich to obiekty, w których systemy zabezpieczenia przeciwpożarowego dostosowane były jedynie do wymagań przepisów obowiązujących w czasie ich projektowania i budowy. Stan ten obecnie budzić może słuszne zastrzeżenia przedstawicieli straży pożarnej, ale co najważniejsze w świetle posiadanej obecnie wiedzy, stwarza realne ryzyko dla użytkowników budynku.

 

2017 03 72 1

 

 

Warto przypomnieć, że zgodnie z wymogami obowiązującej ustawy o ochronie przeciwpożarowej [2], zarządca (administrator) budynku ma obowiązek zapewnić odpowiedni poziom ochrony przeciwpożarowej podległego mu obiektu. Obowiązek ten obejmuje: przestrzeganie wymagań techniczno-budowlanych, wyposażenie budynku w wymagane urządzenia przeciwpożarowe oraz zapewnienie ich sprawnego i niezawodnego działania. Ustawa obliguje również do zapewnienia osobom przebywającym w budynku, możliwość ewakuacji i ułatwienie prowadzenia akcji ratowniczej. Spełnienie wynikających z omawianego aktu prawnego obowiązków, wymaga najczęściej wykonania lub gruntownej modernizacji m.in. systemów oddymiania pionowych dróg ewakuacji. W świetle przepisów takie działania powinny zostać podjęte, nie tylko przy przebudowie lub zmianie przeznaczenia budynków, lecz również w obiektach, w których ze względu na m.in. zły stan instalacji służących zabezpieczeniu pożarowemu, stwierdzony zostać może stan zagrożenia dla życia użytkowników. Praktyczna realizacja opisanych powyżej wymagań możliwa jest nie tylko przy zastosowaniu właściwej kombinacji różnych rozwiązań technicznych zabezpieczenia przeciwpożarowego (w tym systemów detekcji pożaru i wentylacji pożarowej), ale wymaga również opracowania dedykowanych dla konkretnego obiektu procedur i zakresu szkolenia personelu. W przedstawionym poniżej artykule omówione zostały ważne rozwiązania techniczne i organizacyjne konieczne przy efektywnej modernizacji systemów bezpieczeństwa pożarowego w tym oddymiania pionowych dróg ewakuacji.

 

 

Procedura dostosowania budynku do aktualnych wymogów ochrony przeciwpożarowej

 

Przy dostosowaniu budynku do aktualnych wymogów ochrony przeciwpożarowej konieczne jest zachowanie odpowiedniej kolejności i hierarchii realizowanych zadań. Systemy wentylacji pożarowej są tu oczywiście bardzo istotne, ale nie pierwszoplanowe. Ich skuteczność uzależniona będzie bowiem od zrealizowania w pierwszej kolejności szeregu innych zadań. Procedura dostosowania budynku do wymogów wynikających z przepisów o ochronie p.poż. wyglądać powinna następująco:

 

 

1. Rozpoznanie zagrożenia

 

Analiza faktycznego stanu budynku, stopnia zagrożenia użytkowników i znajdujących się w nim elementów i systemów zabezpieczenia przeciwpożarowego. Rozpoznając zagrożenia, powinno  odpowiedzieć się m.in. na pytania: gdzie istnieje ryzyko pożaru i jaki może on mieć przebieg. Ważne jest tu ustalenie np. czy materiałem palnym jest typowe wyposażenie biurowe, meble, a może inne substancje chemiczne i czy pożar będzie rozwijał się w pomieszczeniu, do którego napływać może powietrze zewnętrzne, czy raczej w szczelnej przestrzeni, gdzie wielkość pożaru kontrolowana będzie ilością powietrza. Analiza ta pozwoli m.in. na ustalenie podstawowych parametrów projektowych, takich jak szybkość rozwoju i moc pożaru, a także na wybór optymalnego systemu detekcji. Rozpoznanie zagrożenia powinno w dalszej kolejności udzielić odpowiedzi na pytanie, jaki jest realny czas wykrycia pożaru i ewakuacji budynku. W wielu przypadkach istniejące systemy detekcji nie gwarantują wczesnego wykrycia pożaru w jego początkowym stadium i w najbliższym otoczeniu źródła, a brak dźwiękowego systemu ostrzegania niebezpiecznie wydłuża czas reakcji użytkowników budynku. Tymczasem właśnie szybka informacja o lokalizacji pożaru i niezwłoczne powiadomienie użytkowników budynków stanowią podstawowe warunki dla prowadzenia bezpiecznej ewakuacji. Przekazany do centrali sterowania pożarowego alarm powinien jednocześnie powodować samoczynne uruchomienie systemów oddymiania pionowych dróg ewakuacji.

 

 

2. Ustalenie hierarchii zadań działań w ramach struktury budynku

 

Funkcjonowanie zgodnie z założeniami scenariusza pożarowego systemów wentylacji pożarowej (np. systemów oddymiania) uzależnione jest od stanu budynku i rodzaju obudowy dróg ewakuacji. Ważnym zagadnieniem jest określenie możliwego przepływu dymu w obiekcie. Konieczne jest tu m.in. sprawdzenie, jaki jest faktyczny stan wydzielenia stref pożarowych, czyli czy możliwe jest np. utrzymanie podczas pożaru, dymu w obrębie jednej kondygnacji, czy też będzie on w krótkim czasie rozprzestrzeniał się po budynku. Jest to bardzo często występujący problem w starszych budynkach, gdzie niejednokrotnie poszczególne kondygnacje na całej wysokości obiektu połączone są np. niezabezpieczonymi szachtami instalacyjnymi. W takich przypadkach podczas pożaru największe niebezpieczeństwo grozi użytkownikom nie bezpośrednio zagrożonej lecz wyżej położonych kondygnacji. Na piętrze, gdzie wybuchł pożar dym i zawarte w nim toksyczne produkty spalania wypełniać będą kubaturę pomieszczeń od przestrzeni podstropowej. Daje to czas i możliwość przedostania się na drogi ewakuacji. Na kondygnacjach położonych wyżej, te same toksyczne gazy docierające przez nieszczelności wypełniać będą całą przestrzeń od strefy przypodłogowej. Wynika z tego, że przy braku zachowania szczelności poszczególnych kondygnacji stosowanie najbardziej nawet zaawansowanych rozwiązań ochrony pionowych dróg ewakuacji traci sens. Podobne znaczenie ma odpowiednie zabezpieczenie wyjść na pionowe drogi ewakuacji. Przestrzeń ta powinna zostać oddzielona od poszczególnych kondygnacji drzwiami pożarowymi, które w chwili wybuchu pożaru pozostaną zamknięte lub automatycznie przejdą do pozycji zamkniętej. Niestety nagminnym zjawiskiem jest blokowanie takich drzwi przez użytkowników budynku w pozycji otwartej (co ma ułatwiać codzienną komunikację). Działanie takie sabotuje jednak możliwość efektywnego działania jakiegokolwiek systemu zabezpieczenia pionowych dróg ewakuacji. Jak wynika z powyższego opisu, realne wydzielenie stref pożarowych zgodnie z wytycznymi zawartymi np. w WT [1] stanowi jedno z podstawowych zadań przy dostosowaniu budynku do wymagań ochrony przeciwpożarowej. Realizacja tego zadania powinna przywrócić poziom szczelności przegród odpowiadający szczelności strefy pożarowej. Drzwi pożarowe montowane na drogach ewakuacji powinny zostać odpowiednio oznaczone, a ich zamkniecie monitorowane lub powinny one zostać wyposażone w elektrotrzymacze (po wykryciu pożaru zwolnienie blokady drzwi pozwoliło by na ich przejście do pozycji zamkniętej).

 

 

3. Sporządzenie koncepcji modernizacji systemu wentylacji pożarowej − wybór rozwiązań technicznych.

 

(...)

 

 

4. Projekt techniczny, wykonanie instalacji i próby odbiorowe

 

(...)

 

 

Nadzór nad stanem instalacji

 

(...)

 

 

Zadania służby ochrony obiektu

 

Niezależnie od jakości wyposażenia technicznego i zastosowanych rozwiązań ochrony przeciwpożarowej nie można zapominać o tzw. czynniku ludzkim. Przy poprawie stanu bezpieczeństwa budynku, bardzo ważną rolę pełni właściwe przygotowanie i wyposażenie służb jego ochrony. Służby takie funkcjonują w zdecydowanej większości obiektów użyteczności publicznej, a obecnie również coraz częściej w pojedynczych i kompleksach budynków wielorodzinnych. Funkcjonariusze ochrony obiektu stanowić powinni pierwszą grupę osób gotowych do adekwatnej reakcji w przypadku wybuchu pożaru. Żeby tak się stało administrator budynku lub kompleksu zadbać powinien o kompleksowe przeszkolenie tych osób w zakresie m.in. znajomości zasad działania zainstalowanych systemów bezpieczeństwa pożarowego oraz ich rozmieszczenia w obiekcie. Personel ochrony powinien dobrze orientować się w układzie dróg ewakuacji budynku, rozkładzie pomieszczeń oraz dogodnych drogach dostępu dla straży pożarnej. Osoby odpowiedzialne za ochronę obiektu powinny mieć jasno sprecyzowany zakres obowiązków oraz procedury postępowania podczas zagrożenia. Obowiązki obejmować powinny m.in. utrzymanie w odpowiednim stanie i ew. udrażnianie dróg pożarowych, monitorowanie stanu urządzeń ochrony przeciwpożarowej, hydrantów, pionów suchych i systemów wentylacji pożarowej. Procedury powinny zawierać m.in. instrukcje, w jaki sposób należy zweryfi kować alarm pożarowy, jak prowadzić ewakuację obiektu oraz przedstawiać sposób ułatwiania działania straży pożarnej (np. otwarcie bram lub szlabanów przy wjeździe na posesję, przekazanie informacji o aktualnej sytuacji w budynku oraz w niektórych przypadkach − na żądanie dowodzącego akacją, sterować elementami systemu oddymiania).

 

 

 

dr inż. Grzegorz KUBICKI
Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa,
Wydział Instalacji Budowlanych,
Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska
Politechniki Warszawskiej

 

 

 

LITERATURA:

[1] Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2015 r., poz. 1422).

[2] Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 stycznia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2016 r., poz. 191).

[3] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (DzU poz. 2117 z dnia 14 grudnia 2015 r.) .

[4] Wytyczne CNBOP-PIB W-0003:2016 Systemy oddymiania klatek schodowych. Wydanie 1. Grudzień 2016. [5] KUBICKI G.: Oddymianie klatek schodowych − jak zaprojektować i wykonać efektywny system. Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie. Seminarium Naukowo-Techniczne. Zakopane. 6-8 październik 2016 r.

 

 

 

POLECAMY WYDANIA SPECJALNE

  • Pompy ciepła 2023-2024

  • Pompy ciepła 2021-2022

  • Pompy ciepła 2022-2023

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023

  • Pompy ciepła 2020-2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020

  • Pompy ciepła 2019-2020

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019

Katalog firm chłodnictwo, klimatyzacja, wentylacja

CHŁODNICTWO: Agregaty (chillery) chłodzone powietrzem, Agregaty (chillery) chłodzone wodą, Agregaty absorpcyjne, Agregaty skraplające, Aparatura kontrolno-pomiarowa, Chłodnice, Chłodnictwo w transporcie, Chłodziwa i nośniki ciepła, Czynniki chłodnicze, Dry-coolery, Drzwi chłodnicze (okucia, akcesoria), Elementy rozprężające, Filtry - osuszacze czynnika chłodniczego, Komory chłodnicze i zamrażalnicze, Kontenery chłodnicze, Maszyny do produkcji lodu (płatkarki, kostkarki), Materiały termoizolacyjne, Meble chłodnicze i zamrażalnicze, Monobloki chłodnicze, Odolejacze, separtory, Oleje sprężarkowe, Płyty warstwowe, Pompy cyrkulacyjne, Silniki, Siłowniki, Sprężarki chłodnicze, Tunele mroźnicze (kriogeniczne), Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Urządzenia rozmrażające, Wieże chłodnicze, Wyłączniki i przekaźniki czasowe, Wymienniki ciepła (parowacze, skraplacze), Wymienniki płytowe, Zasobniki chłodu, Zawory, Zespoły spręzarkowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

KLIMATYZACJA i WENTYLACJA: Aparatura kontrolno-pomiarowa, Aparaty grzewczo-wentylacyjne, Centrale klimatyzacyjne monoblokowe, Centrale klimatyzacyjne rooftop, Centrale klimatyzacyjne sekcyjne, Chłodnice/nagrzewnice kanałowe, Czerpnie i wyrzutnie, Filtry powietrza, Kanały wentylacyjne, Klapy ppoż. (oddymiające, odcinające), Klimakonwektory, Klimatyzacja samochodowa, Klimatyzatory kompaktowe (przenośne, okienne), Klimatyzatory split, Klimatytory multi splity, Kolektory słoneczne, Kratki, nawiewniki, dysze, Kurtyny powietrzne, Materiały termoizolacyjne, Nasady kominowe, wywietrzniki, Nawilżacze (parowe, zraszające, ultradźwiękowe, komory zraszania), Oczyszczacze powietrza, Odciągi miejscowe, Okapy kuchenne, Osuszacze powietrza, Pompy ciepła, Pompy cyrkulacyjne, Przepustnice, Rekuperatory i regeneratory do odzysku ciepła, Siłowniki, Stropy, belki chłodząco-grzejące, Systemy Super Multi, Szafy klimatyzacji precyzyjnej, Tłumiki hałasu, Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Wentylatory dachowe, Wentylatory oddymiające, przeciwwybuchowe, chemoodporne, Wentylatory osiowe, Wentylatory promieniowe, Wentylatory strumieniowe (oddymiające), Wymienniki gruntowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

MATERIAŁY, NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, AKCESORIA: Izolacje akustyczne, termiczne, Materiały i przyrządy lutownicze i spawalnicze, Materiały uszczelniające, Narzędzia, Rury, kształtki, akcesoria, Urzadzenia i środki czyszczące, Urządzenia do inspekcji i czyszczenia systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych, Urządzenia do usuwania i napełniania instalacji chłodniczych; recyklingu czynników chłodniczych, Wibroizolacje, Zamocowania i tłumiki drgań.

INNE: Zrzeszenia i organizacje, Oprogramowanie komputerowe, Portale internetowe, Targi, wystawy, szkolenia.