Chłodzeniem i zamrażaniem świeżo złowionych sardynek i sardeli z Morza Śródziemnego przeznaczonych na cały rynek europejski zajmuje się m.in. przedsiębiorstwo handlu rybami Arbacommerce d.o.o. Zadar w chorwackim mieście Labin. Ta nowoczesna przetwórnia ryb przetwarza 4000 ton ryb rocznie – zarówno w jakości IQF, jak i w blokach. Niezawodną pracę instalacji chłodniczych zapewniają skraplacze i chłodnice powietrza firmy Güntner w połączeniu z agregatami zespolonymi. 

Kamieniste dno morskie, krystalicznie czysta woda – na otwartym Adriatyku w pobliżu wysp znajdują się najlepsze rejony połowu sardynek i sardeli na całym Morzu Śródziemnym. Dla chorwackiej firmy Arbacommerce d.o.o. Zadar priorytetem jest zapewnienie konsumentom europejskim najwyższej jakości dostarczanych produktów.

Rys. 1. Arbacommerce d.o.o. Zadar w chorwackim mieście Labin

W nowoczesnej przetwórni ryb w Labinie, we wschodniej części Półwyspu Istryjskiego, w odległości jedynie pięciu kilometrów od portu Plomin, służą do tego celu zbudowane na łącznej powierzchni produkcyjnej 3500 m² dwa tunele zamrażalnicze do wózków kratowych, jedna zamrażalnia spiralna IQF (Individually Quick Frozen) oraz dwie wytwornice lodu łuskowego. Do chłodzenia i składowania przeznaczonych jest w całym kompleksie 18 chłodni plusowych (185 m², 100 ton pojemności) z temperaturami składowania od 0 do 4°C i sześć mroźni (650 m², 520 ton pojemności) z temperaturą sięgającą do -25°C. Licząca około 2600 m² powierzchnia produkcyjna obejmuje pomieszczenia robocze oraz solenia o temperaturach od 6 do 10°C. Poza mrożonkami, firma Arbacommerce dostarcza także ryby marynowane i solone.

Duża szybkość mrożenia W celu zabezpieczenia ryb, świeży połów jeszcze na statku konserwowany jest w mieszance zimnej wody morskiej i lodu. W dalszym etapie chłodzona w sposób ciągły ryba jest transportowana samochodami ciężarowymi do przetwórni. Aby zapewnić wysoką jakość ryby, wymagana jest duża szybkość w procesie mrożenia. Zastosowane oba tunele mroźnicze na wózki kratowe mają pojemność po 25 ton na 12 godzin. Każda skrzynia może pomieścić 8,5 kg ryby, a wózki kratowe mieszczą po 54 skrzynie lub 459 kg ryby. Tunel z kolei może pomieścić 27 wózków kratowych. Prędkość przepływu powietrza między skrzyniami z rybą musi wynosić co najmniej 5 m na sekundę, aby zapewnić równomierną wymianę temperatury. Ostatni wózek kratowy jest wyposażony w czujnik, który jest umieszczony bezpośrednio między sardynkami. Z chwilą osiągnięcia zadanej temperatury -20°C proces mrożenia zostaje zakończony. Zamrażalnia spiralna IQF ma natomiast zdolność mrożenia 550 kg sardynek i sardeli na godzinę.

Rys. 2. W zakładzie, o powierzchni produkcyjnej 2600 m², temperatura w pomieszczeniach pracy i solenia wynosi od 6 do 10°C

Rys. 3. Jeden tunel na wózki kratowe obejmuje 54 skrzyń, z których każda mieści po 8,5 kg ryby

Decentralne dostarczanie chłodu

Dla austriackiej firmy Frigopol Kälteanlagenbau GmbH z siedzibą we Frauental, dużym wyzwaniem podczas projektowania instalacji chłodniczych było różne zapotrzebowanie chłodu w części produkcyjnej i magazynowej, w związku z czym dostarczanie chłodu zostało zaprojektowane decentralnie, a sprężarki – zoptymalizowane dokładnie pod kątem lokalnie potrzebnej mocy chłodniczej. Cały montaż wykonała chorwacka firma Terma H.G.H d.o.o., Sesvete w Zagrzebiu.

Ryby, które są jeszcze żywe, są dostarczane do Labin w interwałach oraz w różnych ilościach różniących się co dziennie. Średni czas produkcji w okresie szczytowego obciążenia chłodniczego wynosi około dziesięciu godzin. Urządzenia chłodnicze zapewniają do mrożenia temperaturę czynnika chłodniczego na zasilaniu -35°C, a do chłodzenia plusowego -8°C; obie wytwornice lodu łuskowego wymagają natomiast temperatury -32°C, a zarówno tunele zamrażalnicze na wózki kratowe, jak i zamrażalnia spiralna są zasilane chłodem -40°C. Aby utrzymać jak najniższe koszty konserwacji, użytkownicy zdecydowali się na zastosowanie czynnika chłodniczego R404A.

Cała zakładowa technika chłodnicza jest wyposażona w system odzysku ciepła. I tak na przykład ciepło odpadowe ze sprężarek jest przenoszone do instalacji zaopatrzenia w ciepłą wodę i tam gromadzone. Zakładając średni czas pracy maszyn wynoszący 10 godzin dziennie, odzysk ciepła pozwala zaoszczędzić rocznie około 434 000 kWh energii.

Rys. 4. Tunel na wózki kratowe wraz z wózkami kratowymi

Skraplacze i chłodnice powietrza Güntner

Firma Güntner wspiera swoimi komponentami zarówno „ciepłą”, jak i „chłodną” stronę procesu chłodniczego. Wszystkie potrzebne urządzenia systemu dla przetwórni rybnej zostały zaprojektowane przy użyciu programu doboru Güntner Product Calculator.

Przeważająca część skraplaczy Güntner, w celu lepszego rozprowadzania powietrza, została ustawiona na konstrukcji stalowej obok maszynowni. Urządzenia te, to jeden skraplacz S-GVH 090 z dwoma zintegrowanymi obiegami, jeden skraplacz GVH 065, dwa skraplacze S-GVH 090 z dochładzaczem i dwa skraplacze GVH 080. Pod każdym skraplaczem zainstalowano zbiornik czynnika chłodniczego. Wentylatory wyposażone są w bezstopniowy system regulacji prędkości obrotowej, sterowanej w zależności od ciśnienia skraplania.

Łącznie 31 wysokowydajnych chłodnic powietrza Güntner zasila różne strefy chłodnicze i klimatyczne w budynku. Wszystkie zastosowane urządzenia serii Vario GHN i DHN oraz serii Compact CUBIC GHF, FLAT GDF i DUAL DHF posiadają odporne na korozję powłoki z żywicy epoksydowej.

Rys. 5. Skraplacz Güntner typu S-GVH z dochładzaczem na dachu maszynowni

Rys. 6. Skraplacze ustawione na konstrukcji stalowej obok maszynowni.

Równomierny, poziomy strumień powietrza przez wózki kratowe w każdym z obu tuneli zapewnia chłodnica szokowa Güntner typu BLAST S-GFN. Urządzenie to odznacza się szczególnie sprawnymi wentylatorami tłoczącymi o wysokim sprężu zewnętrznym. W przypadku chłodni spiralnej IQF przewidziano zastosowanie chłodnicy powietrza firmy Güntner z lamelami AlMg3. Parowniki-chłodnice powietrza dla obu systemów zamrażania są zasilane za pomocą elektronicznych termostatycznych zaworów rozprężnych.

Rys. 7. Zimne powietrze z chłodnic powietrznych trzeciego stopnia Güntner GHN przepływa przez kanały tekstylne do pomieszczeń pracy

Klimatyzacja bez przeciągów

Aby uzyskać rozprowadzanie powietrza w pomieszczeniach pracy bez przeciągów, czyli w warunkach bardziej komfortowych dla pracowników, zainstalowane chłodnice powietrza trzeciego stopnia wyposażono w kanał tekstylny, który jednolicie rozdziela powietrze. System protokołowania centralnie monitoruje i dokumentuje dane eksploatacyjne różnych regulatorów i sterowników (np. ciśnienie parowania, przegrzanie, ciśnienie skraplania i temperaturę produktu lub pomieszczenia), porównując wartości zadane z rzeczywistymi. Zespolony układ sterowania steruje sprężarkami i łączy miejsca chłodzenia.