W listopadzie 2013 Daikin wprowadził czynnik chłodniczy R32 na rynek europejski. Czynnik R32 (difluorometan – CH2F2) nie jest nowością. W firmie Daikin już od dwóch dekad był on gotów do zastosowania. Ponadto R32 jest składnikiem mieszanin stosowanych jako czynniki chłodnicze (np. 50% w czynniku R410a). Jakie były zatem przesłanki wprowadzenia R32 i znaczenie tej decyzji w świetle weryfikacji przez Parlament Europejski rozporządzenia dotyczącego F-gazów?

Dlaczego R32 pojawia się na rynku europejskim dopiero teraz, rok po jego wprowadzeniu w Japonii?

Gunther Gamst: W Unii Europejskiej mamy do czynienia z 28 różnymi aktami prawnymi w zakresie dopuszczeń czynników chłodniczych. Dlatego łatwiejsze było wprowadzenie R32 tylko w jednym kraju, takim jak Japonia. W Japonii Daikin w ogóle jako pierwszy producent przedstawił kompletną paletę urządzeń split na R32 i z dużym powodzeniem rozprowadza je na swoim krajowym rynku. W ciągu roku zostało ich dotychczas sprzedane ok. miliona sztuk, z czego 200 000 samych systemów „Ururu Sarara”, które obecnie są dostępne również na rynku niemieckim.

Czy palność odgrywa tu jakąś rolę?

GG: Tak, do tej pory wstrzymywano się z wprowadzeniem czystego R32 ze względu na zakwalifikowanie go do czynników palnych. Przed wprowadzeniem czynnika na rynek japoński przeprowadzone były liczne testy na rzeczywistych instalacjach w Japonii, Chinach, Europie, Malezji i Indiach, w których badano przydatność i efektywność systemów opartych na R32. Testy te oczywiście uwzględniały również badania i analizę ryzyka w zakresie palności tego czynnika. R32 wg oficjalnej klasyfikacji bezpieczeństwa ASHRAE jest „łagodnie łatwopalny”, względnie słabo palny. Prędkość spalania wynosi w przypadku R32 poniżej 10 cm/s. W praktyce oznacza to, że ze względu na małą prędkość spalania płomień nie rozprzestrzenia się. Dla specjalistów nie jest to więc problemem. W marcu 2014 do normy ISO817 wprowadzono klasę A2L (czynniki niskopalne z małą prędkością rozprzestrzeniania się płomienia), co pozwala na stosowanie R32 w zgodzie ze standardami światowymi.

Aby zapewnić bezpieczne stosowanie czynników „łagodnie łatwopalnych”, w tym R32, została w latach 2011/2012 przeprowadzona w USA, Japonii i Chinach analiza ryzyka. Daikin uczestniczył w pracach we wszystkich trzech regionach, a użycie R32 w Japonii pokazuje, że czynnik ten może być stosowany bez obaw. W Niemczech będziemy prowadzili w szerokim zakresie szkolenia dotyczące postępowania z R32.

W Japonii Daikin wprowadził obecnie na rynek odbiorców prywatnych kompletną paletę produktów split bazujących na czynniku R32. Czy tak stanie się w Niemczech / Europie, a jeśli tak to kiedy?

GG: Planujemy, że mniej więcej na wiosnę 2015 pełna oferta urządzeń split na R32 będzie udostępniona dla prywatnych odbiorców również w Europie. Ze względu na odmienne uregulowania prawne w poszczególnych krajach europejskich będziemy jednak nadal oferowali równolegle systemy split oparte na czynniku R410A.

Potencjał efektu cieplarnianego w ciągu całego okresu eksploatacji

Proszę nam pokrótce przedstawić zalety czynnika R32 w stosunku do R410A, a także możliwości jego wykorzystania.

GG: Istotną zaletą czynnika R32 jest niższy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego (GWP – Global Warming Potential) mający wartość 675, czyli o 68% mniej niż R410A. Ponieważ ilość czynnika potrzebnego do napełnienia jest w przypadku R32 ok. 30% mniejsza w porównaniu do R410A, więc potencjał GWP odniesiony do ilości wynosi nawet tylko 472. Jednocześnie R32 poprawia efektywność energetyczną urządzenia o 10%. Zarówno przy chłodzeniu jak i grzaniu wykazuje najwyższą wydajność i najniższą emisję (pośrednią i bezpośrednią) w całym cyklu życia urządzenia. Potencjalna wydajność chłodnicza jest w przy- padku R32 1,6 raza większa niż dla R22 lub R410A. W szczególności straty ciśnienia przy tej samej wydajności są niższe dla R32 niż dla R22 lub R410A, a gęstość R32 jest również o 10% mniejsza. Dlatego też średnice rurociągów mogą być mniejsze.

Zalety stosowania R32 dostrzegamy też przede wszystkim na poziomie globalnym. Jeśli wziąć pod uwagę światowy rynek urządzeń klimatyzacyjnych, to Niemcy mają w nim tylko niewielki udział. We wszystkich dyskusjach na szczeblu Unii Europejskiej chodzi o pilną redukcję emisji CO₂ nie tylko na poziomie europejskim, ale także na całym świecie. Przede wszystkim na rynkach wschodzących, takich jak Indie i Brazylia, gdzie wraz z rozwojem gospodarczym i stosowaniem klimatyzatorów obserwujemy gwałtowny wzrost emisji CO₂, R32 jest prawdziwą alternatywą zapewniającą wydajną technikę klimatyzacyjną. Na przykład w Indiach, Daikin przeszkolił 3600 instalatorów w zakresie obchodzenia się z R32.

Czy R410A – również w aspekcie potencjalnych konsekwencji oczekiwanych zmian dotyczących F-gazów – może w niedalekiej przyszłości zupełnie zniknąć z rynku, czy też zależy to od dostawców i producentów komponentów?

GG: 12 marca 2014 Parlament Europejski uchwalił nowe rozporządzenie F-gazowe, zastępujące dotychczas obowiązujące nr WE/842/2006. To nowe rozporządzenie wejdzie w życie z początkiem 2015 roku. Według tego rozporządzenia od 01.01.2025 nie będzie można wprowadzać na rynek europejski klimatyzatorów split, zawierających do 3 kg gazów HFC, o potencjale GWP ≥ 750. Oznacza to zakaz stosowania R410A w tych aplikacjach. W większych instalacjach już od 01.01.2020 zabronione będzie stosowanie czynników o potencjale GWP ≥ 2500. Ponieważ dla R410A GWP wynosi 2088, znajdzie się on poniżej tej granicy i będzie mógł nadal być stosowany.

Wprowadzenie zakazu dla efektywnych czynników o niskim GWP pociągnęłoby za sobą znaczne koszty. Tylko w sektorze handlowym, według szacunków Niemieckiej Federacji Handlu, przejście na inny czynnik chłodniczy w przypadku jednego supermarketu wiąże się z kosztem rzędu 50 000 Euro. Jednocześnie można obawiać się wzrostu zużycia energii. Podważałoby to nadrzędny cel jakim jest ograniczenie emisji CO₂.

Producenci rozważają obecnie kilka substancji jako czynniki chłodnicze tzw. nowej generacji: obok R32 należą do nich czynniki HFO (tzw. olefiny), mające również niski GWP, a także czynniki naturalne takie jak CO₂ (R744) i propan (R290). Okazuje się, że nie ma idealnego czynnika chłodniczego, który pasowałby do każdego zastosowania. Ale także w przyszłości nadal muszą być udostępniane bardziej efektywne czynniki chłodnicze, aby osiągnąć cele redukcji CO2 nakreślone przez Unię Europejską.

W debacie politycznej w Brukseli, przy ocenie oddziaływania czynnika chłodniczego na środowisko, w pierwszej kolejności brany jest pod uwagę niestety tylko potencjał GWP. Jest to rzeczywiście ważne, ale nie jedyne kryterium decyzji. O wiele ważniejsze jest rozpatrywanie sumy skutków emisji CO₂: chodzi zarówno o bezpośrednie jak i pośrednie skutki emisji przy produkcji czynnika, wyciekach przez nieszczelności instalacji oraz emisję wynikającą ze zużycia energii w trakcie użytkowaniu urządzenia klimatyzacyjnego.

Pilna redukcja emisji CO₂ dotyczy nas wszystkich. Musi to być jednak zrealizowane efektywnie, w sposób wydajny i w przystępnej cenie. Na tej podstawie Daikin wyznaczył w ostatnich miesiącach cele polityki swego działania. Równolegle informujemy naszych klientów o aktualnym stanie dyskusji i jej kulisach.

Czy R32 nadaje się jako zamiennik R410A (do napełnienia), czy też instalacja musi być całkowicie lub częściowo wymieniona.

GG: Nie, R32 nie może być używany wymiennie z R410A.

Bardzo dziękujemy Panu za te wyjaśnienia.

GG: Dziękuję za rozmowę.