|
W artykule przedstawiono wymagania niektórych przepisów wspólnotowych, zmierzających do oszczędności energii i zwiększenia efektywności energetycznej urządzeń technicznych, z uwypukleniem fragmentów mających zastosowanie do urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych. Urządzenia chłodnicze i klimatyzacyjne nie stanowią w polityce energetycznej Unii Europejskiej wyróżnionych grup wyrobów, jednak w dyrektywach regulujących różne sfery gospodarki energetycznej są wymieniane jako przykłady wyrobów, do których jest możliwe zastosowanie przyjętych regulacji prawnych i uzyskanie oczekiwanych efektów oszczędności energii.
Wspólnota Europejska intensywnie pracuje nad sposobami oszczędności energii i wzrostu efektywności jej zużywania we wszystkich sektorach, dążąc jednocześnie do większego wykorzystania energii odnawialnej. Ważnym środkiem w kierunku poprawy efektywności energetycznej są m.in. warunki polityczne i prawne, sformułowane w dokumentach Komisji Wspólnot Europejskich, określających cele oraz instrumenty polityki energetycznej. Określono w nich zagadnienia efektywnościowe w wielu aspektach funkcjonowania przemysłu, budownictwa jak i w gospodarstwach domowych, czy w sektorze publicznym oraz zaproponowano rozwiązania systemowe, które powinny pozwolić na osiągnięcie w skali całej Wspólnoty zamierzonych celów, to znaczy:
● zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w bilansie energii,
● zwiększenie o 20% efektywności energetycznej,
● redukcję emisji CO2 o 20% (w stosunku do roku 1990).
W celu wspomożenia i pełnej integracji działań dotyczących efektywności energetycznej, podejmowanych przez państwa członkowskie, Komisja Europejska zaproponowała różne instrumenty, takie jak inicjatywy polityczne Unii, jej dyrektywy oraz zalecenia. Realizacja zamierzeń sformułowanych w dokumentach dotyczących polityki energetycznej w Unii Europejskiej ma zapewnić zwiększenie ochrony środowiska, prowadzenie zrównoważonej polityki energetycznej i wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego. Inicjatywy polityczne takie jak Zielona Księga, dotycząca racjonalizacji zużycia energii, Krajowe Plany Działań dotyczące efektywności energetycznej (EEAP) czy Ramowy Program „Inteligentna Energia dla Europy”, ze względu na swój charakter i objętość, nie będą tutaj omawiane. Zestaw dokumentów dotyczących nowej polityki energetycznej Unii Europejskiej został opublikowany na początku 2007 r. (tzw. Pakiet Energetyczny). Większość wymienionych w nim instrumentów prawnych została przyjęta i weszła w życie.
Najważniejsze akty prawne (dyrektywy) dotyczą różnych zagadnień związanych z gospodarką energetyczną w obszarach, które potencjalnie mogą mieć znaczący udział w oszczędności energii i zwiększenia efektywności energetycznej. Rodzaje zadań i wymagania w nich ujęte są w większości obligatoryjne, ale przewidziano również zasady działań o charakterze dobrowolnym.
Przyjęto poniższy pakiet aktów prawnych mających zapewnić efektywność energetyczną urządzeń zużywających energię, usług energetycznych i infrastruktury (budownictwa):
● efektywność końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych (End-use Efficiency & Energy Service),
● charakterystyki energetyczne budynków (Energy Efficiency in Buildings),
● ekoprojektowanie wyrobów wykorzystujących energię (Eco-design of Energy-Using Products),
● etykiety energetyczne urządzeń domowych (Energy Labelling of Domestic Appliances).
● program znakowania energetycznego urządzeń biurowych (Energy Star Programme),
● energia elektryczna i ciepło – wysokosprawna kogeneracja (Combined Heat and Power (Cogeneration).
Działania proefektywnościowe dotyczące przedsiębiorstw przemysłowych są objęte środowiskowymi systemami zarządzania np. w zakresie dobrowolnym – EMAS i ISO 14000, zakresie obowiązkowym – przepisami o ochronie środowiska; pakiet legislacji w tym zakresie jest bardzo szeroki i wykracza poza ramy tej pracy.
Oszczędność energii w budownictwie i w usługach
Efektywność końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych (...)
Charakterystyka energetyczna budynków (...)
Enerogoszczędne produkty
Produkty wykorzystujące energię
Komisja i Parlament Europejski przyjęły w 2005 roku dyrektywę 2005/32/WE (przedstawianą często jako EuP) określającą ramy dla uwzględniania aspektów środowiskowych w procesie projektowania i wytwarzania produktów. Termin implementacji do prawa krajowego minął 10 sierpnia 2007 roku. W dokumencie sformułowano definicje wymagań, jakie produkty wykorzystujące energię powinny spełniać, aby mogły być wprowadzone na rynek. Ten dokument uzupełnia pakiet przepisów tworzących europejską politykę środowiskową: dyrektywy WEEE i RoHS, dyrektywy dotyczące etykietowania (sprzęt domowy i biurowy) oraz system zarządzania środowiskowego EMAS.
Jednym z parametrów, które muszą być brane pod uwagę, jest efektywność energetyczna. Dyrektywa zmieniła również w tym zakresie obowiązującą od 1996 roku dyrektywę 96/57/WE, dotyczącą domowego sprzętu chłodniczego.
Ważną częścią dyrektywy EuP jest przedstawiona w niej metodologia ekoprojektowania dla wyrobów wykorzystujących energię określana jako MEEuP. Określono w niej zadania, wykonawców oraz czas wykonania poszczególnych zadań.
Etap przygotowania studium wstępnego dla grup 14 produktów jest już zakończony, opublikowano również raport końcowy. Harmonogram przepisów szczegółowych dotyczących poszczególnych grup produktów obejmuje lata 2007 do 2010, kiedy powinny zostać przyjęte przepisy dla ostatniej grupy wyrobów.
Wśród wyrobów, uznanych za priorytetowe i które znalazły się w tej pierwszej grupie 14 wyrobów, znajdują się m.in.
● chłodziarki domowe i zamrażarki,
● handlowe meble chłodnicze i zamrażarki,
● klimatyzatory typu domowego,
● silniki elektryczne, pompy i wentylatory.
Dla większości z wymienionych urządzeń termin przyjęcia szczegółowych wymagań (łącznie z wartościami granicznymi parametrów) mija w pierwszej połowie 2009 roku.
Na rysunku obok przedstawiono ramowy plan realizowania poszczególnych przepisów wykonawczych – dyrektyw szczegółowych (na podstawie materiałów www.ec.europa.eu/energy).
Pełną informację o przebiegu prac można znaleźć na stronach poświęconych poszczególnym wyrobom:
● chłodziarki domowe i zamrażarki
www.ecocolddomestic.org
● meble chłodnicze i zamrażarki
www.ecofreezercom.org
● klimatyzatory domowe
www.ecoaircon.eu
● silniki elektryczne, pompy i wentylatory
www.ecomotors.org 
Etykiety energetyczne urządzeń domowych (...)
Etykietowanie efektywności energetycznej (...)
Wymagania efektywności energetycznej (...)
Regulacje polskie
● Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 maja 2005 r. w sprawie wymagań dotyczących dokumentacji technicznej, stosowania etykiet i charakterystyk technicznych oraz wzorów etykiet dla urządzeń.
Rozporządzenie wdraża w całości dyrektywę 92/75/EWG i dyrektywy wykonawcze do niej; określa wzory etykiet dla poszczególnych urządzeń AGD oraz reguluje wymagania związane z dokumentacją techniczną.
● Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 grudnia 2003 roku w sprawie zasadniczych wymagań w zakresie zużycia energii elektrycznej przez sprzęt chłodniczy.
Rozporządzenie określa wymagania dotyczące efektywności energetycznej dla urządzeń chłodniczych i wdraża w całości dyrektywę 96/57/WE.
Podsumowanie
W prawie wspólnotowym, na poziomie Unii Europejskiej, obowiązują kompleksowe ramy dyrektyw i rozporządzeń mające na celu zwiększanie wydajności energetycznej produktów wykorzystujących energię, budynków i usług. Obejmują one dyrektywę w sprawie ekoprojektu, rozporządzenie w sprawie wspólnotowego programu znakowania sprawności energetycznej urządzeń biurowych (rozporządzenie w sprawie Energy Star), dyrektywę w sprawie oznakowania i jej 8 dyrektyw wykonawczych, dyrektywę w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz dyrektywę w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
Dokumenty te zostały wprowadzone w celu intensyfikacji procesu wykorzystania ponad 20% szacowanych potencjalnie możliwości oszczędności w rocznym zużyciu energii pierwotnej Wspólnoty do 2020 roku. Zawierają one opis priorytetowych, opłacalnych ekonomicznie działań, środki prawne do ich realizacji oraz propozycje działań w następnych etapach.
Urządzenia chłodnicze domowe, handlowe i podobne, jako produkty zużywające energię, podlegają tym przepisom. Wiąże się to z koniecznością wprowadzenia innowacyjnych, energooszczędnych rozwiązań 007/08 konstrukcyjnych, stosowania surowców i materiałów o możliwie najmniejszym zapotrzebowaniu na energię i zredukowanej emisji CO2.
Zależność między różnymi przepisami UE w odniesieniu do produktów zużywających energię, w tym do urządzeń chłodniczych w różnych zastosowaniach (gospodarstwa domowe, handel) dobrze ilustruje powyższy schemat (wszystkie przepisy przedstawione na rysunku, z wyjątkiem Energy Star, są ukierunkowane bardziej na aspekty środowiskowe niż na zużycie energii).
|
