Rury miedziane cienkościenne wyprodukowano i zastosowano do instalacji w budownictwie już w latach 50 XIX wieku. Wykonywane z nich były najpierw instalacje do wody pitnej, cieplej wody użytkowej, a później bo w latach 50 tych ubiegłego wieku instalacje gazu ziemnego. Kolejnym krokiem było wykonywanie z rur miedzianych instalacji gazów medycznych w szpitalach oraz niektórych instalacji przemysłowych. W tych czasach jedynym powszechnie stosowanym czynnikiem chłodniczym był amoniak, którego właściwości chemiczne agresywne w stosunku do miedzi uniemożliwiały zastosowanie tego wygodnego i bezpiecznego materiału do instalacji chłodniczych. Technologia produkcji ciągnionych bezszwowych rur miedzianych była stale doskonalona, poprawiano jakość rur i ich czystość wewnętrzną, tak ważną dla zastosowań chłodniczych oraz dopracowano sposoby łączenia rur i kształtek. Poprzez zmiany technologii wyeliminowano groźne zjawisko zanieczyszczenia węglem na powierzchni wewnętrznej rury oraz zdecydowanie zmniejszono ilość ścieków groźnych dla środowiska z procesu czyszczenia i płukania wnętrza rury. 

Rodzaje rur miedzianych, oznaczenia i zastosowania
    Dzisiejsze rury schodzące z linii produkcyjnych są fabrycznie czyste, mają dopuszczenia sanitarne do kontaktu z wodą pitną i tylko od kultury ich transportu i montażu na budowie zależy jak długo i bezawaryjnie będą pracowały w gotowym budynku, ku zadowoleniu światłego inwestora, który decydując się na droższe instalacje zapewnia sobie bezawaryjną i bezpieczną eksploatację na długie lata.
    Takie same, a nawet większe wymagania muszą spełniać rury chłodnicze. Do niedawna przyjmowano, że do instalacji freonowych nadają się rury miedziane instalacyjne produkowane wg normy EN 1057 z miedzi odtlenionej fosforem w gatunku dawniej oznaczanej SF-Cu a dzisiaj CU-DHP.
    Od prawie czterech lat zmieniono wymagania odnośnie rur dla chłodnictwa w związku z wprowadzeniem nowej normy EN 12 735-1 (która zastąpiła na Zachodzie normę DIN 8905 oraz ATSM B 280). Wymagania tej normy narzucają bardzo wysoki stopień czystości wnętrza rur i stan zupełnego braku wilgoci. Takie wymogi powodują konieczność każdorazowego korkowania końców rur, aby zapobiec dostępowi zanieczyszczeń czy też wilgoci. Rury są zaślepiane fabrycznie i powinny takie pozostać po każdym obcięciu ze zwoju czy sztangi.
    Postać handlowa tych rur to stan twardy w sztangach po 5 mb lub miękki w kręgach 25 mb.
    Rury chłodnicze wykonywane są w systemie wymiarów metrycznych oraz calowych i oznaczane co ok. 1 mb napisami identyfikującymi np. FRIGOTEC BMA 16x1 EN 12 735-1 07/01, co kolejno oznacza typ rury, producenta, średnicę zewnętrzną x grubość ścianki, norma wg której jest ona produkowana oraz identyfikator czasu produkcji – rok/kwartał.
    Z uwagi na specyfikę i konieczność ochrony czystości rur dla chłodnictwa każda paczka rur twardych i każdy zwój rury miękkiej jest pakowany w karton, w którym powinien pozostać aż do chwili wykorzystania ostatniego kawałka.
    Rury produkowane wg tej normy znajdują zastosowanie w instalacjach do przesyłania gazów technicznych, w urządzeniach chłodniczych oraz wymiennikach ciepła

Charakterystyka rur dla chłodnictwa, odporność na poszczególne rodzaje czynników
    Rury miedziane w wykonaniu do budowy urządzeń chłodniczych, szczególnie wymienników ciepła, posiadają specjalną budowę. Często na zewnętrznej powierzchni pojawiają się gęste użebrowania, a we wnętrzu rury rdzeń z wielodrożnego aluminium dla zwiększenia oddawania ciepła z czynnika przez ścianki. Rury te mają z reguły cieńsze ścianki, ale wykonane są z dodatkowymi wymaganiami odnośnie struktury i składu metalu. Takie rury spełniają wymogi normy PN-EN 12735-2.
    Miedziane rury chłodnicze znajdują zastosowanie do prawie wszystkich czynników chłodniczych i ich mieszanin. I tak miedź może współpracować z czynnikami takimi jak:
● HCFC (R22 obecnie już wycofany z uwagi na wpływ na środowisko),
● HFC (R134a, R404a, R407a),
● HC (propan R290 lub butan R600), a także warunkowo można stosować miedziane rury dla czynników w stanie wyłącznie suchym,
● dwutlenek siarki R 764 oraz dwutlenek węgla R744.

    Miedziane rury nie są zalecane w instalacjach zawierających amoniak R717. W stanie suchym amoniak nie jest groźny dla miedzi, ale nawet małe domieszki wilgoci, czy też tlenu mogą spowodować błyskawiczną reakcję korozyjną w stosunku do miedzi i jej stopów. Nierzadko zdarza się w praktyce, że instalacje z amoniakiem stają się zawilgocone.
    W obiegach chłodzenia pośredniego, gdzie czynnikiem jest woda, glikole czy roztwory alkoholi należy używać rur wykonanych wg normy PN-EN 1057 czyli instalacyjnych.
    Należy unikać stosowania rur miedzianych tam, gdzie czynnikiem chłodzącym są natlenione roztwory chlorków sodu lub wapna, szczególnie gdy zanieczyszczone są jednocześnie dwutlenkiem węgla, gdyż wtedy wykazują silne działanie korozyjne z miedzią. Ratunkiem jest wtedy zastosowanie inhibitorów korozji typu chromian potasu, który stabilizuje alkaiczny odczyn solanki na poziomie Ph 7,0-8,2.

Obróbka rur miedzianych
    Rury miedziane z uwagi na swoją plastyczność i wyjątkową podatność na gięcie dają się bardzo sprawnie ciąć, kielichować i lutować zarówno na miękko jak i na twardo.
    W instalacjach chłodniczych, jak wyżej wspomniałem używa się zarówno rur twardych w sztangach jak i miękkich w zwojach – jedne i drugie powinny być cięte obcinakami krążkowymi, gdyż to zapewnia prostopadłość krawędzi i brak zniekształceń obciętych końców. Drugim powodem jest brak groźnych w chłodnictwie wiórów, które mogą spowodować unieruchomienie instalacji. Takie ciecie powoduje powstanie gratu – zawalcowania krawędzi rury do środka na skutek nacisku kółeczka tnącego, przez co wewnątrz rury następuje przewężenie światła rury i w efekcie zaburzenie strugi cieczy czy gazu. W zależności od szybkości cięcia, twardości rury i stopnia zużycia nożyka jest one różnej wielkości. To zawalcowanie, ten grat należy bezwzględnie usunąć – specjalnym gratownikiem obrotowym lub przez użycie expandera- kielichownicy . Pierwszy wycina miedzianą sprężynkę z krawędzi a drugi roztłacza krawędź zawinięcia wzdłuż rury skutecznie ją usuwając. Ta operacja nie jest niestety lubiana przez instalatorów, choć niezbędna dla prawidłowej pracy instalacji. Przy zdobyciu odpowiedniej wprawy trwa to naprawdę tylko kilkanaście sekund, a skuteczny gratownik kosztuje nie więcej niż 60 PLN.
    Drugą operacją, która też nie może się przebić do masowego stosowania, to gięcie rur miedzianych zarówno miękkich jak i twardych. Instalatorzy wolą uciąć rurę i wlutować kolanko niż użyć giętarki i wykonać łuk na rurze. Przecież ta operacja (lutowanie) trwa dużo dłużej i stanowi potencjalne źródło przecieku, rozszczelnienia od drgań itp. Opór przed gięciem jest zauważalny na rynku, a potrzeba właściwie tylko chcieć – dla wykonywania łuków o dużych promieniach na rurach miękkich służy kolano lub użycie niewielkich giętarek dla małych promieni gięcia odpowiednich dla rur miękkich czy twardych. Należy pamiętać, że gięcie rur miękkich można robić giętarką tzw. kuszową, która wypycha rurę pomiędzy wyprofilowanymi rolkami (gnie do średnicy 22 mm i kąta 90º), a rury półtwarde i twarde muszą być gięte na giętarkach nawijających rurę na odpowiednio ukształtowany „kamień” zapewniając płynne gięcie bez przewężania rury (ręczne do 22 mm, elektryczne do 28 mm i kąta do 180º) Takie średnice stanowią ponad 90% naszych prac instalacyjnych.
    Gięcie rur twardych i półtwardych należy wykonywać jednym ruchem bez przerwy, gdyż ponowne dogięcie może spowodować powstanie brzydkiej fałdy. I trzecią operacją obróbki niekochaną przez instalatorów jest kielichowanie, czyli łączenie odcinków rury bez użycia mufki. Połączenie następuje poprzez roztłoczenie końca rury o grubość ścianki i włożenie na bosy koniec następnego odcinka. Raz unikamy mufki, po drugie mamy tylko jeden lut. Narzędzie jest stosunkowo drogie – ok. 1500 zł za komplet, ale raz kupione zarabia przez długie lata. Ma jeszcze jedna zaletę – gdy napotkamy na nietypową średnicę rury expanderem doprowadzimy ją do pierwszej typowej i dalej już jest prosto. Expander jest też pomocny przy kalibrowaniu zgniecionych, czy zniekształconych rur, które bez tego narzędzia są złomem.
    Jeszcze jedną operacją obróbki rur w chłodnictwie jest rozwalcowywanie stożkowego kielicha na końcu rury, szczególnie małych średnic. I tutaj również można trafić na pułapki. Powinno się używać rozwalcarek z mimośrodową główką, która wciskając się do wnętrza rury wykonuje jednocześnie ruchy po większym promieniu, rozwalcowując a nie tylko rozginając ścianki rury. Zapewnia to, że na krawędzi matrycy nie nastąpi przecięcie ścianki lub jej przewężenie, co ma wpływ na późniejszą odporność na ewentualne drgania, a sam kielich ma dokładne wymiary i kształt.

Rodzaje połączeń rur miedzianych w chłodnictwie
(...)

Rodzaje lutów i topników
(...)

Narzędzia do wykonywania połączeń
(...)

Czyszczenie instalacji i jej uruchamianie
(...)