Ocena i potwierdzanie kompetencji była, jest i będzie istotnym elementem każdej prowadzonej działalności. Dodatkowo staje się ważna w przypadku przesunięcia procesów certyfikacji do obszaru działań regulowanych przepisami prawa. W praktyce gospodarczej i potocznym rozumieniu pojęć i terminologii bardzo często i nieprawidłowo używane są zamiennie terminy wykształcenie, kwalifikacje, kompetencje, a także świadectwa kwalifikacji, patenty czy certyfikaty. Sprzyja temu m.in. niewystarczający stopień wiedzy i świadomości przedsiębiorców, ale także brak przejrzystości, klarowności i uporządkowania działań legislacyjnych i normalizacyjnych. 

    Przygotowywane właśnie krajowe przepisy wdrażające postanowienia zawarte w cyklu rozporządzeń Komisji Europejskiej do rozporządzenia (WE) 842/2006 [1] określą m.in. strukturę i warunki funkcjonowania systemu certyfikacji zapewniającego spełnienie minimalnych wymagań dotyczących certyfikacji, o której mowa w art. 5 ust. 1 w/w rozporządzenia, w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 303/2008 [2], bo o nim mowa, ustanawia także warunki wzajemnego uznawania certyfikatów w krajach członkowskich.
    System certyfikacji ma zapewnić zarówno certyfikację personelu wykonującego prace przy urządzeniach zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane, w miejscu eksploatacji tych urządzeń, w wyniku których może powstać wyciek tych gazów, jak również certyfikację przedsiębiorstw prowadzących działalność określoną w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 304/2008. Zakres czynności personelu podlegający certyfikacji obejmuje: kontrolę szczelności instalacji, odzysk czynnika, instalowanie urządzeń oraz konserwację i serwisowanie. Dla przedsiębiorstw certyfikacja obejmować będzie prowadzoną przez nie działalność instalacyjną, konserwacyjną i serwisową. Tak więc zarówno personel jak i przedsiębiorstwa prowadzące wyżej wymienioną działalność powinny posiadać stosowne certyfikaty potwierdzające zdolność do prowadzenia takiej działalności zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zasadniczą rolę w systemie certyfikacji pełnić będą więc jednostki certyfikujące wraz z jednostkami oceniającymi, przy czym nie wykluczone jest, że obie funkcje może spełniać ta sama jednostka przy zachowaniu rozdziału procesów oceny kompetencji i certyfikacji.
    Od kilku miesięcy w branży chłodniczo-klimatyzacyjnej toczy się dyskusja nad kształtem przyszłego systemu certyfikacji. Można jednak odnieść wrażenie, że krajowym uczestnikom dyskusji nt. metod i sposobów oceny kompetencji bardziej chodzi o zabezpieczenie interesów określonych grup branżowych aniżeli o stworzenie systemu zapewniającego bezstronność i niezależność oceny kompetencji, przy jednoczesnym zagwarantowaniu udziału w tworzeniu i funkcjonowaniu takiego systemu wszystkich zainteresowanych stron. Za oczywiste należałoby uznać jednak wykorzystywanie, przy tworzeniu krajowego systemu certyfikacji, doświadczeń wypływających z wieloletniej działalności jednostek certyfikujących kompetencje personelu i przedsiębiorców świadczących usługi w dziedzinie chłodnictwa i klimatyzacji, doświadczeń jednostek szkolących oraz wniosków wypływających z realizacji wdrożonych wcześniej przepisów prawnych dotyczących funkcjonowania systemów oceny kompetencji, w tym wydawanych świadectw kwalifikacji. Racjonalnym wydaje się także wdrożenie krajowego systemu certyfikacji spełniającego wymagania rozporządzenia (WE) 842/2006 oraz planowanej nowelizacji ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową.
    Poniżej przedstawiono koncepcję takiego systemu gwarantującego spełnienie obecnych i możliwych przyszłych wymagań prawnych, a jednocześnie opartego na doświadczeniach wynikających z działalności akredytowanych jednostek certyfikujących i funkcjonującego w kraju systemu akredytacji jednostek certyfikujących działających w zakresie oceny zgodności [3, 4].
    Podstawowe definicje stosowane w systemie certyfikacji:
● Proces certyfikacji – wszystkie działania, łącznie z wnioskowaniem, oceną, decyzją o certyfikacji, nadzorem, ponowieniem certyfikacji, wykorzystywaniem certyfikatów i logo/znaków, przy pomocy których jednostka certyfikująca ustala, że dana osoba/przedsiębiorstwo spełnia wyspecyfikowane wymagania.
● Program certyfikacji – określone wymagania certyfikacyjne odnoszące się do wyspecyfikowanych kategorii osób/przedsiębiorstw, w stosunku do których stosuje się te same normy i zasady oraz te same procedury.
● Jednostka certyfikująca – jednostka prowadząca działalność certyfikacyjną stosująca wdrożony i utrzymywany system jakości i program certyfikacji uprawniona do wydawania certyfikatów personelowi lub przedsiębiorstwom.
● Jednostka oceniająca – jednostka uprawniona do oceny kwalifikacji personelu w odniesieniu do wykonywanych określonych czynności.
● System certyfikacji – zbiór procedur i zasobów do prowadzenia procesu certyfikacji zgodnie z programem certyfikacji, mającego na celu wydanie certyfikatu, łącznie z jego utrzymaniem. (...)

Certyfikacja personelu
(...)

Certyfikacja przedsiębiorców
(...)

Ocena wiedzy i umiejętności personelu
(...)

Komitet ekspertów
(...)

Wnioski
    Propozycja stworzenia Krajowego Systemu Certyfikacji, działającego na zasadach komercyjnych, opartego na akredytowanych jednostkach certyfikujących i autoryzowanych przez te jednostki jednostkach oceniających, posiada szereg istotnych zalet, takich m.in. jak:
● gwarancja bezstronności i niezależności;
● zapewnienie udziału zainteresowanych stron już na poziomie jednostki certyfikującej;
● dostępność, prostota, przejrzystość i łatwość wdrożenia;
● nadzór nad jednostkami certyfikującymi i oceniającymi;
● nadzór nad certyfikatem;
● otwartość na powstawanie nowych jednostek certyfikujących, możliwość rozwoju (nowe programy certyfikacji);
● brak konieczności powołania nowego urzędu centralnego;
● spełnianie wymagań przepisów prawnych UE, norm PN EN;

    Krajowy System Certyfikacji wykorzystujący akredytowane jednostki certyfikujące i autoryzowane jednostki oceniające może być wdrożony do praktyki w stosunkowo krótkim czasie, zapewniając wysoką jakość świadczonych usług w ramach konkurencyjnej działalności jednostek.