Projektanci systemów wentylacji pożarowej często spotykają się z pytaniem o zasadność stosowania takich rozwiązań w obiektach wielkokubaturowych. W odniesieniu do budynków przemysłowo-magazynowych należy na wstępie powiedzieć, że stosowanie wentylacji pożarowej jest szczególnie uzasadnione w obiektach o stosunkowo niskim obciążeniu ogniowym. Tam gdzie czas rozwoju pożaru jest krótki a jego intensywność duża, ze względu na nagromadzenie znacznych ilości substancji palnych, nawet dobrze wykonany system oddymiania pełnić będzie jedynie symboliczne zadanie bez większego wpływu na sposób prowadzenia akcji gaśniczej. Jak wykazuje praktyka w podobnych przypadkach straż pożarna po przybyciu na miejsce może koncentrować się jedynie na zabezpieczeniu sąsiednich budynków lub stref pożarowych przed przedostaniem się ognia. Inaczej wygląda sytuacja, jeśli mówimy o wielkokubaturowych obiektach użyteczności publicznej. Wskazują na to chociażby statystyki dotyczące tragicznych skutków pożarów. Wynika z nich, że w początkowym stadium rozwoju pożaru, a więc w czasie prowadzenia ewakuacji podstawowe zagrożenie dla ludzi stanowi dym, a szczególnie zawarte w nim toksyczne produkty spalania takie jak: tlenek węgla, chlorowodór, czy cyjanowodór. 

    Zagrożenie to wzrasta wprost proporcjonalnie do stężenia trujących gazów oraz tzw. czasu ekspozycji, czyli okresu, w którym organizm ludzki narażony będzie na oddziaływanie toksyn. Skuteczna ochrona życia i zdrowia wymaga jest jak najszybszego wydostanie się ludzi ze strefy zagrożenia. Poważną przeszkodą w sprawnej ewakuacji staje się jednak zadymienie pomieszczenia prowadzące do utraty orientacji, przez co czas przebywania w niebezpiecznym dla życia obszarze ulega znacznemu wydłużeniu. I w tym miejscu zasadnicze zaznaczenie ma sprawna wentylacja pożarowa, której zadanie polega na utrzymaniu w strefie przebywania ludzi dobrych warunków ewakuacji. Zaprojektowany system ma również w miarę możliwości ułatwić prowadzenie akcji gaśniczej. Oznacza to, że strefa przypodłogowa musi pozostać wolna od dymu przez określony, charakterystyczny dla danego obiektu czas. Spełnienie tego warunku możliwe będzie tylko wówczas, jeżeli we właściwy sposób wykonane zostaną podstawowe elementy systemu wentylacyjnego, czyli punkty odbioru dymu oraz napływu powietrza kompensacyjnego.

Klasyfikacja obiektów i zadania wentylacji pożarowej
    Projektowanie systemu oddymiania obiektu wielkokubaturowego należy rozpocząć od dokładnego poznania jego charakterystyki pod kątem ochrony przeciwpożarowej. Ważne są takie parametry jak m.in.: obciążenie ogniowe, czyli ilość i rozlokowanie materiałów palnych znajdujących się w poszczególnych pomieszczeniach, układ architektoniczny obiektu tzn. powierzchnia, wysokość, układ dróg ewakuacyjnych, konstrukcja dachu, układ bryły budynku, położenie względem obiektów sąsiednich, przewidywany czas dojazdu jednostki ratowniczej itd.
    Właściwy wybór systemu usuwania dymu (ze szczególnym uwzględnieniem funkcji nadrzędnych, które spełniać powinien ten układ) możliwy będzie, jeżeli określone zostanie przeznaczenia funkcjonalne obiektu – czy budynek będzie zaklasyfikowany jako obiekt użyteczności publicznej zaliczany do ZL czy też jego funkcje będą miały charakter przemysłowy.
    W pierwszym przypadku mowa jest głównie o budynkach takich jak pasaże handlowe i sale wystawowe, hale dworców lotniczych, kolejowych i autobusowych, itd. Do kategorii zagrożenia ludzi zaliczają się również obiekty charakteryzujące się jednoczesnym przebywaniem dużych grup osób, czyli: sale widowiskowe, sportowe, stadiony. Ponieważ jednak budowle tego typu charakteryzują się szczególnymi wymogami odnośnie sprawnej i szybkiej ewakuacji ich omówienie wykracza poza ramy niniejszego artykułu. Jednak we wszystkich obiektach użyteczności publicznej podstawowym zadaniem systemu wentylacji pożarowej jest ochrona dróg ewakuacji w początkowej fazie pożaru, w taki sposób, aby możliwe było wyprowadzenie ludzi z zagrożonej strefy.
    W zakładach produkcyjnych i halach magazynowych, czyli budynkach zaliczanych do kategorii PM często priorytetem systemu wentylacji pożarowej, obok wymogów ewakuacji, jest ochrona znacznej wartości mienia w postaci magazynowanych dóbr lub parku maszynowego.
    Pomimo pewnych różnic w podejściu do zagadnień ochrony obiektu i nadrzędnych funkcji systemu wentylacji pożarowej, obowiązują pewne uniwersalne zasady projektowania układów wentylacji pożarowej zarówno w obiektach klasyfikowanych jako ZL jak i PM. Zaprojektowane układy w obu przypadkach są bardzo podobne, co przedstawiono to na rys. 1 (w systemie mechanicznym funkcje usuwania dymu przejmują wentylatory oddymiające).

System mechaniczny czy grawitacyjny
(...)

Jak zaprojektować system wentylacji pożarowej obiektu wielkokubaturowego?
(...)

Strefa pożarowa i sektor oddymiania
(...)

Określenie czasu ewakuacji
    Jak już wspomniano we wstępie do niniejszego artykułu, system wentylacji pożarowej musi spełnić swoje podstawowe zadania przez pewien wyliczony w projekcie czas niezbędny do opuszczenia zagrożonej strefy przez wszystkich znajdujących się w jej wnętrzu ludzi. Ze względów bezpieczeństwa szczególne znaczenie ma takie określenie czasu ewakuacji, żeby wielkość ta odpowiadała w możliwie największym przybliżeniu warunkom rzeczywistym. Współczesna technika komputerowa przy wykorzystaniu np. programu Exodus pozwala na przeprowadzenie bardzo dokładnej symulacji, uwzględniającej dla określonego obiektu takie parametry jak wiek, płeć i ograniczenia ruchowe ludzi, wpływ paniki, przepustowość dróg ewakuacyjnych itd. Uzyskany wynik to jest minimalny czas, w którym drogi ewakuacji powinny pozostać wolne od dymu. Jest to zatem godna polecenia metoda wyznaczenia tej kluczowej dla dalszej części projektu wielkości.

    Szczególnie w przypadku obiektów przemysłowych duże znaczenie ma również sprawne oddymianie obiektu do czasu przybycia ekip ratowniczych, tak aby mogły one przystąpić do akcji gaśniczej w możliwie jak najlepszych warunkach. W tym wypadku czas dotarcia jednostki straży pożarnej, charakterystyczny dla położenia obiektu będzie determinował wymagany okres skutecznej pracy instalacji wentylacji pożarowej.

Określenie powierzchni czynnej klap dymowych/wydatku wentylatorów oddymiajcych
    W systemie grawitacyjnym dymy i gazy pożarowe usuwane są na zewnątrz budynku za pomocą klap dymowych umieszczonych na dachu lub w górnej części chronionego pomieszczenia. W systemach mechanicznych funkcję tą pełnią wentylatory oddymiające. Oczywistą sprawą jest fakt, że każdy z wyznaczonych sektorów oddymiania musi zostać wyposażony w przynajmniej jedną klapę lub wentylator gwarantujący odprowadzenie dymu, w ilości co najmniej równej ilości dymu dopływającej do chronionego sektora oddymiania. Kolejnym krokiem na drodze do właściwego zaprojektowania systemu oddymiania, jest określenie powierzchni czynnej (wolnego przekroju) klapy dymowej lub wydajności wentylatorów oddymiających, czyli wielkości, które gwarantować będą spełnienie powyższego warunku. Zadanie to można zrealizować można posługując się bardzo kontrowersyjnymi zapisami polskiej normy PN-B-02877-4/Az1:2006 lub bazując na tzw. zasadach wiedzy technicznej i wykorzystać standardy zachodnie takie jak: BS 5588 part 7:1997, NFPA 92B. 2000 czy NFPA 204. 2002. Zasadnicza różnica pomiędzy wymienionymi przepisami krajowymi i zagranicznymi polega na lepszym (w przypadku BS i NFPA) odwzorowaniu rzeczywistych warunków, które pojawić się mogą podczas pożaru, i w związku z tym wyliczona powierzchnia czynna klap dymowych lub wydatek wentylatora jest bardziej wiarygodny.

Wybór konkretnych rozwiązań technicznych
(...)

Organizacja nawiewu powietrza kompensacyjnego
(...)