Od budowy pierwszego modelu silnika elektrycznego skonstruowanego w 1831 r. przez Michael’a Faraday’a minęło sporo czasu i przez ponad półtora wieku konstrukcja ta nie zmieniła się aż tak bardzo. Dopiero wykorzystanie elektroniki w silnikach z zewnętrznym wirnikiem, umożliwiło skonstruowanie napędu o naprawdę wysokiej sprawności.
Silniki stare i nowe Pierwsze rozwiązania elektrycznych silników energooszczędnych, o szczególnych cechach konstrukcyjnych, pojawiły się na początku lat dziewięćdziesiątych. Dzięki odpowiedniemu doborowi parametrów projektowych, precyzyjnemu montażowi, zastosowaniu ulepszonych materiałów, silniki te miały sprawności wyższe o kilka procent, a to powodowało mniejsze straty energii w porównaniu do silników w wykonaniu standardowym. Największy jednak przełom nastąpił kilka lat temu kiedy to niemiecki koncern ebm-papst wynalazł i wyprodukował silnik energooszczędny, elektronicznie komutowany mający straty mniejsze nie o kilka, ale o kilkadziesiąt procent. Dziś silniki te nazywane powszechnie ESM (Energy Saving Motor) są już stosowane w wielu branżach głównie chłodniczej i klimatyzacyjnej, gdzie zastępują silniki przypominające budową model Michael’a Faraday’a. Standardowe silniki (tzw. q-motory lub silniki kwadratowe) stosowane w meblach chłodniczych osiągają sprawności w granicach 20-25%, co świadczy o tym, że duża część pobranej energii jest tracona, głównie w postaci ciepła. Paradoks polega na tym, iż silnik który służy do chłodzenia urządzenia, wydziela dodatkowe ciepło, które to urządzenie grzeje, zamiast je chłodzić. Natomiast silniki ESM (rys 1), które pobierają nawet 10-krotnie mniej energii elektrycznej, pozostają całkowicie zimne. Dodatkowym atutem energooszczędnych silników jest ich długa żywotność, którą uzyskujemy dzięki wysokiej sprawności (około 90%), czyli małym stratom (silnik nie nagrzewa się, co wpływa na temperaturę pracy łożysk). Silniki mają dwie prędkości obrotowe, które można zmienić po podłączeniu silnika np. do komputera, umożliwiające dodatkowe zmniejszenie zużycia energii poprzez włączenie trybu „nocnego”(dwukrotnie mniejsze obroty).
ESM na Zachodzie i w Polsce W państwach Europy Zachodniej, gdzie cena energii elektrycznej jest wyższa niż w Polsce, silniki energooszczędne stały się standardem już kilka lat temu (Coca-Cola, Lidl, Tesco, Carrier, Linde, Nibe). Natomiast atuty tych silników w Polsce zostały dostrzeżone stosunkowo niedawno, aczkolwiek ich efekty są już bardzo widoczne. Produkty te można znaleźć w urządzeniach kilku polskich i litewskich producentów mebli chłodniczych takich jak: JBG-2, NPI czy ES SYSTEM K, a także wśród producentów wentylatorów (Uniwersal). Na oszczędność energii elektrycznej postawiły także sieci handlowe takie jak: Tesco, Auchan czy Żabka. W ich przypadku są to ogromne sumy, gdyż w takich sklepach pracuje kilkadziesiąt urządzeń, w których stosuje się silniki ESM, a samych sklepów jest nawet kilkaset. Sieć Żabka, która jest w trakcie wymiany silników standardowych na energooszczędne we wszystkich swoich sklepach na terenie całej Polski (około 9 tysięcy silników w ponad 1800 sklepach) zaoszczędzi około 1 305 600 zł. w ciągu jednego roku. Są to oszczędności wynikające jedynie z mniejszego zużycia energii elektrycznej, bez uwzględnienia pośrednich strat ciepła, czy krótszej żywotności silników standardowych. Jednak oznacza to zwrot inwestycji w przeciągu 10-11 miesięcy, a biorąc pod uwagę stale rosnące ceny energii elektrycznej i coraz niższe ceny silników, rentowność inwestycji będzie się stale zwiększać, co powinno zostać dostrzeżone przez potencjalnych użytkowników takowych urządzeń. Dodatkowo warto zwrócić uwagę, iż inwestując w urządzenia z silnikami energooszczędnymi w przypadku nowo powstającego sklepu zwrot inwestycji nastąpi dużo szybciej niż w sytuacji, gdzie przeprowadzana jest modernizacja, czyli ponowny zakup urządzeń bądź silników. Na koniec warto jeszcze wspomnieć o prowadzonych w Niemczech badaniach. Doprowadziły one do bardzo ciekawego, szczególnie dla ekologów, wniosku. W chwili obecnej w Europie pracuje około 40 mln silników standardowych (mowa tylko o silnikach wykorzystywanych w urządzeniach chłodniczych o mocy do 35 W). W przypadku wymiany wszystkich tych silników na ESM, uzyskanoby oszczędność energii elektrycznej równoważną produkowanej przez trzy elektrownie atomowe. W celu uzyskania dodatkowych informacji firma ebm-papst zaprasza do kontaktu z biurem lub przedstawicielami handlowymi.
|