Czystość przewodów wentylacyjnych - cz. 1. Wpływ na efektywność działania instalacji i zdrowie...
Ocena użytkowników: / 1
SłabyŚwietny 
Wydanie 9/2008  |  Data dodania: 17.09.2008

Utrzymanie czystości wnętrza wentylacji jest bardzo istotne, zarówno ze względu na stan techniczny, jak i higieniczny. W trakcie lat eksploatacji w systemach wentylacyjnych gromadzi się wiele zanieczyszczeń, takich jak: pył, kurz oraz drobnoustroje, które z biegiem czasu stają się niebezpieczne dla zdrowia ludzi przebywających w wentylowanych pomieszczeniach. W związku z tym, regularna kontrola, czyszczenie i w razie potrzeby dezynfekcja instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych staje się nieodzownym elementem.
W pierwszej części artykułu omówione zastaną zagadnienia związane z zapewnieniem czystości instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, takie jak właściwy dobór i lokalizacja filtrów powietrza, identyfikacja zanieczyszczeń znajdujących się wewnątrz instalacji, oraz ich wpływ na zdrowie ludzi i prace sytemu.
W kolejnej części natomiast zaprezentowane zostaną wymagania oraz akty prawne dotyczące stanu higienicznego instalacji wentylacyjnych, warunki transportu i składowania elementów instalacji, wymagania zagraniczne, oraz dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń.

    Instalacje klimatyzacyjne i wentylacyjne są projektowane, wykonywane i eksploatowane m.in. w celu:
● ochrony zdrowia i poprawy samopoczucia ludzi – w pomieszczeniach do stałego przebywania, w celu zapewnienia użytkownikom dobrych, zdrowych warunków do mieszkania, pracy i odpoczynku, ocenianych przez nich jako komfortowe,
● ochrony zdrowia ludzi i zapewnienia właściwych warunków pracy personelowi w obiektach o wysokich wymaganiach w zakresie czystości pyłowej i mikrobiologicznej powietrza,
● ochrony zdrowia ludzi w obiektach przemysłowych – w trakcie realizacji procesów technologicznych, podczas których wokół stanowiska pracy unoszą się substancje i pyły oraz mikroorganizmy szkodliwe dla pracowników,
● ochrony jakości produktu – w obiektach przemysłowych, laboratoriach badawczych, w celu stworzenia wymaganych warunków cieplno-wilgotnościowych oraz zapewnienia wymaganej czystości powietrza, np. ze względu na jakość przeprowadzanego procesu technologicznego lub wykonywanych w danym obszarze badań naukowych,
● ochrony środowiska zewnętrznego i/lub pomieszczeń sąsiadujących z pomieszczeniem klimatyzowanym przed wydostawaniem się z niego niebezpiecznych substancji stałych, gazowych i drobnoustrojów,
● ochrony wyodrębnionych, specyficznych obszarów lub przedmiotów, np. w muzeach, salach wystawienniczych.

    We wszystkich tych przypadkach przedsięwzięcie inżynierskie, jakim jest klimatyzacja danego obiektu lub strefy, zakończy się oczekiwanym przez projektantów i użytkowników sukcesem, jeśli poza dotrzymaniem parametrów cieplno-wilgotnościowych nawiewanego powietrza, uzyska się także wymaganą np. przez przepisy lub oczekiwaną przez użytkowników, czystość pyłową i mikrobiologiczną powietrza. Uzyskanie tak zdefiniowanego celu jest możliwe, gdy w sposób prawidłowy będzie pracować cała instalacja uzdatniająca i przesyłająca powietrze wentylacyjne, ze szczególnym zwróceniem uwagi na szczelność sieci przewodów wentylacyjnych, oraz właściwy dobór i montaż filtrów powietrza.

Zanieczyszczona instalacja a zdrowie ludzi

(...)

 Wpływ zanieczyszczeń na działanie urządzeń
    Poza skutkami zdrowotnymi wynikającymi z zanieczyszczenia instalacji wentylacyjnych i kl imatyzacyjnych pyłami i drobnoustrojami, należy także wziąć pod uwagę ich wpływ na funkcjonowanie urządzeń uzdatniających powietrze wentylacyjne. Zanieczyszczone powietrze może zmniejszyć efektywność pracy instalacji i doprowadzić do podwyższenia kosztów eksploatacji w wyniku obciążenia systemu. Oczyszczenie z osadów zewnętrznych powierzchni: wężownic chłodnic, wentylatorów, wymienników do odzyskiwania ciepła może poprawić sprawność nagrzewnic i chłodnic powietrza oraz obniżyć zużycie energii elektrycznej. Właściwie i gruntowne oczyszczenie instalacji klimatyzacyjnej, nie tylko samych przewodów wentylacyjnych, może zredukować koszty związane z eksploatację instalacji oraz przedłużyć czas pracy (żywotność) urządzeń wentylacyjnych. W wyniku badań prowadzonych przez An American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers (ASHRAE) stwierdzono, że utrzymanie w czystości instalacji klimatyzacyjnych obsługujących domy jednorodzinne powoduje zmniejszenie średnich kosztów eksploatacji instalacji od 10 do 25%. Według danych przedstawianych przez amerykańską Agencja Ochrony Środowiska (The Environmental Protection Agency – EPA lub US EPA), osadzenie się na powierzchni wężownic chłodnic i nagrzewnic warstwy zanieczyszczeń o grubości 1,1 mm powoduje spadek efektywności pracy systemu HVAC o 21%. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Louisiana Cooperative Extension Services (LCES), dziewięć na dziesięć instalacji HVAC ulega awarii w wyniku zanieczyszczenia pyłem. W raporcie przedstawionym przez LCES stwierdzono także, że oczyszczona instalacja odzyskuje swoją sprawność i skuteczność działania, a także obniżają się koszty jej eksploatacji.

Identyfikacja zanieczyszczeń wewnątrz instalacji oraz w powietrzu w pomieszczeniach
(...)

System filtracji powietrza

    w wyniku zaprojektowania i wykonania odpowiedniego systemu filtracji powietrza oraz jego prawidłowej konserwacji obniża się ilość zanieczyszczeń w powietrzu wentylacyjnym, co prowadzi, w porównaniu z systemem o niższej skuteczności filtracji, do:
● efektywniejszej pracy urządzeń uzdatniających powietrze, na których w mniejszym stopniu osadzają się zanieczyszczenia, wytrącone ze strumienia przepływającego powietrza,
● zmniejszonej depozycji cząstek wewnątrz przewodów wentylacyjnych,
● zmniejszonemu dopływowi do klimatyzowanego lub wentylowanego pomieszczenia zanieczyszczeń pochodzących ze środowiska zewnętrznego, takich jak np.: pyłki roślin, zarodniki grzybów pleśniowych, cząstki stałe, substancje gazowe oraz drobnoustroje.

    Żeby to osiągnąć, niestety nie wystarczy zainstalować jeden lub dwa filtry na wlocie powietrza do instalacji i/lub w centrali klimatyzacyjnej. Wynika to z ograniczonej skuteczności zatrzymywania zanieczyszczeń. Filtry te nie są w stanie ochronić ludzi przed niesionymi przez strumień nawiewnego powietrza zanieczyszczeniami, a instalowanie filtrów dokładnych w typowych instalacjach, jak najbliżej pomieszczenia, nie jest jeszcze rozpowszechnione i raczej, w powszechnej opinii, jest uważane za zbędne. Zadaniem instalowanych w centrali filtrów powietrza jest, np. zgodnie z zapisem w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002, nr 75) [21], jedynie ochrona urządzeń uzdatniających powietrze przed zanieczyszczeniami znajdującymi się w powietrzu zewnętrznym i, w szczególnych przypadkach, w powietrzu obiegowym. (...)

    W normie PN-EN 13779:2006 [17] zwrócono uwagę na następujące aspekty projektowania, wykonania i eksploatacji systemów filtracji:
● w przypadku stosowania filtrów o klasie F7 lub wyższej, zaleca się zwrócić szczególną uwagę na szczelność zarówno budynku, jaki i centrali klimatyzacyjnej;
● filtr wstępny stosowany jest w celu oczyszczenia powietrza zewnętrznego, instalowany na wlocie powietrza do centrali; pomaga utrzymać w czystości urządzenia, a jego zastosowanie wydłuża czas pracy drugiego filtra, ale jednocześnie zwiększa koszty instalacji i eksploatacji systemu;
● w sytuacji, gdy zastosowano jeden filtr powietrza, należy go zainstalować za wentylatorem (na wylocie z centrali);
● w sytuacji, gdy zastosowano dwa lub więcej stopnie filtracji, pierwszy filtr powinien znajdować się przed, a drugi – za urządzeniami uzdatniającymi powietrze w centrali;
● filtry węglowe zaleca się stosować w obiektach zlokalizowanych na obszarach sklasyfikowanych jako ODA 3; są także dobrym rozwiązaniem dla obszarów o klasie jakości powietrza zewnętrznego ODA 2 w przypadku występowania wysokiego stężenia zanieczyszczeń gazowych w powietrzu zewnętrznym;
● filtry węglowe, poprzedzone filtrem wstęp nym, powinny być instalowane przed filtrem klasy F7 lub F8. Ze względu na konieczność ochrony filtra węglowego przed zawilgoceniem, wilgotność względna powietrza powinna być niższa niż 80%;
● w obiektach zlokalizowanych na obszarach o bardzo dużym zanieczyszczeniu powietrza zewnętrznego (ODA 3) , np. region uprzemysłowiony lub teren w pobliżu lotnisk, może okazać się potrzebne zamontowanie filtra elektrostatycznego. W przypadku, gdy wyższe stężenie zanieczyszczeń w powietrzu zewnętrznym występuje okresowo, zaleca się wykonać obejście takiego filtra i prowadzić ciągły monitoring jakości powietrza;
● wymianę filtra przeprowadza się na podstawie wielkości obłożenia filtra pyłem, wskazanej przez osiągnięcie końcowego spadku ciśnienia powietrza na filtrze. Jednak, ze względów higienicznych, filtry stosowane jako pierwszy stopień filtracji nie powinny dłużej pracować niż przez jeden rok; filtry będące drugim lub trzecim stopniem filtracji, nie powinny być używane dłużej niż przez dwa lata. Jeśli przez cały czas pracy instalacji można zagwarantować, że filtry będą stosowane w warunkach niedopuszczających do ich zawilgocenia, czas ich użytkowania może zostać przedłużony, aż do momentu, gdy spadek ciśnienia powietrza przepływającego przez dany filtr będzie niższy niż zdefiniowany jako maksymalny; w takim przypadku zaleca się prowadzić kontrolę wizualną i monitoring spadku ciśnienia;
● w celu zminimalizowania ryzyka rozwoju drobnoustrojów, instalacja powinna być tak zaprojektowana, aby wartość wilgotności względnej była niższa od 90%, z wyjątkiem krótkich okresów wyjątkowych warunków pogodowych i aby średnia wartość wilgotności względnej w ciągu trzech dni była niższa niż 80% we wszystkich częściach systemu, włączając filtry powietrza;
● ze względów higienicznych, powietrze zewnętrzne powinno być oczyszczane przez dwustopniowy system filtracji (przynajmniej dla klas jakości powietrza wewnętrznego IDA 1 oraz IDA 2); pierwszy filtr na wlocie powietrza (filtr wstępny) powinien być klasy F5, choć preferowana jest klasa F7. Jako drugi stopień filtracji powinno zastosować się filtr klasy co najmniej F7, choć preferowana jest klasa F9. Jeśli zaprojektowano jednostopniową filtrację powietrza minimalne wymaganie to zastosowanie filtra klasy F7;
● w przypadku zastosowania recyrkulacji powietrza, aby chronić elementy instalacji przed zanieczyszczeniem, należy zastosować filtr powietrza klasy co najmniej F5, jednak zawsze wtedy, gdy jest to możliwe, filtr powietrza obiegowego powinien być tej samej klasy co filtr umieszczony w głównym strumieniu powietrza;
● w celu ochrony systemu powietrza wywiewanego i wyrzutowego, należy zastosować filtr klasy co najmniej F5;
● w przypadku zainstalowania regeneracyjnego wymiennika ciepła, powietrze wywiewane należy oczyszczać za pomocą filtra takiej samej klasy, jaka jest zastosowana w celu oczyszczania powietrza zewnętrznego;
● filtr pierwszego stopnia należy wymieniać po 2000 godzinach pracy, ale nie rzadziej niż raz na rok;
● filtr drugiego stopnia filtracji, jak rów nież filtr powietrza wywiewanego lub obiegowego, powinien być wymieniany po 4000 godzinach pracy ale nie rzadziej niż raz na dwa lata;
● ze względów higienicznych, wymianę filtrów należy przeprowadzać jesienią po sezonie największego pylenia oraz występowania zarodników grzybów pleśniowych. Jeśli wymagania dotyczące wymiany filtrów są bardziej rygorystyczne, filtry mogą być także wymieniane wiosną po sezonie grzewczym w celu wyeliminowania  zapachowych produktów spalania,
● wymianę filtrów należy przeprowadzać bardzo ostrożnie, stosując ubrania ochronne, w celu przeciwdziałania uwalniania się zatrzymanych na filtrze zanieczyszczeń;
● wymienniki służące do odzyskiwania ciepła zawsze powinny być chronione za pomocą filtra o klasie co najmniej F7. Obrotowy wymiennik ciepła powinien być wyposażony w sekcję czyszczącą. Zgodnie z zaleceniami zamieszczonymi w [14], wymienia się następujące higieniczne wymagania dla filtrów powietrza,
● szczelność zamocowania filtra w centralach, określona podczas testu ciśnieniowego 400 Pa, powinna odpowiadać wartościom przedstawionym w normie PN EN 1886: 2001, wentylacja budynków – Centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne – Właściwości mechaniczne (tabela 8),
● uwalnianie włókien z materiału filtracyjnego nie może przekroczyć wartości 0,01/cm3,
● media filtracyjne nie mogą być impregnowane szkodliwymi dla zdrowia ludzi biocydami.

Ciąg dalszy artykułu i literatura w kolejnym wydaniu CH&K.

 

POLECAMY WYDANIA SPECJALNE

  • Pompy ciepła 2023-2024

  • Pompy ciepła 2021-2022

  • Pompy ciepła 2022-2023

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023

  • Pompy ciepła 2020-2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020

  • Pompy ciepła 2019-2020

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019

Katalog firm chłodnictwo, klimatyzacja, wentylacja

CHŁODNICTWO: Agregaty (chillery) chłodzone powietrzem, Agregaty (chillery) chłodzone wodą, Agregaty absorpcyjne, Agregaty skraplające, Aparatura kontrolno-pomiarowa, Chłodnice, Chłodnictwo w transporcie, Chłodziwa i nośniki ciepła, Czynniki chłodnicze, Dry-coolery, Drzwi chłodnicze (okucia, akcesoria), Elementy rozprężające, Filtry - osuszacze czynnika chłodniczego, Komory chłodnicze i zamrażalnicze, Kontenery chłodnicze, Maszyny do produkcji lodu (płatkarki, kostkarki), Materiały termoizolacyjne, Meble chłodnicze i zamrażalnicze, Monobloki chłodnicze, Odolejacze, separtory, Oleje sprężarkowe, Płyty warstwowe, Pompy cyrkulacyjne, Silniki, Siłowniki, Sprężarki chłodnicze, Tunele mroźnicze (kriogeniczne), Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Urządzenia rozmrażające, Wieże chłodnicze, Wyłączniki i przekaźniki czasowe, Wymienniki ciepła (parowacze, skraplacze), Wymienniki płytowe, Zasobniki chłodu, Zawory, Zespoły spręzarkowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

KLIMATYZACJA i WENTYLACJA: Aparatura kontrolno-pomiarowa, Aparaty grzewczo-wentylacyjne, Centrale klimatyzacyjne monoblokowe, Centrale klimatyzacyjne rooftop, Centrale klimatyzacyjne sekcyjne, Chłodnice/nagrzewnice kanałowe, Czerpnie i wyrzutnie, Filtry powietrza, Kanały wentylacyjne, Klapy ppoż. (oddymiające, odcinające), Klimakonwektory, Klimatyzacja samochodowa, Klimatyzatory kompaktowe (przenośne, okienne), Klimatyzatory split, Klimatytory multi splity, Kolektory słoneczne, Kratki, nawiewniki, dysze, Kurtyny powietrzne, Materiały termoizolacyjne, Nasady kominowe, wywietrzniki, Nawilżacze (parowe, zraszające, ultradźwiękowe, komory zraszania), Oczyszczacze powietrza, Odciągi miejscowe, Okapy kuchenne, Osuszacze powietrza, Pompy ciepła, Pompy cyrkulacyjne, Przepustnice, Rekuperatory i regeneratory do odzysku ciepła, Siłowniki, Stropy, belki chłodząco-grzejące, Systemy Super Multi, Szafy klimatyzacji precyzyjnej, Tłumiki hałasu, Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Wentylatory dachowe, Wentylatory oddymiające, przeciwwybuchowe, chemoodporne, Wentylatory osiowe, Wentylatory promieniowe, Wentylatory strumieniowe (oddymiające), Wymienniki gruntowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

MATERIAŁY, NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, AKCESORIA: Izolacje akustyczne, termiczne, Materiały i przyrządy lutownicze i spawalnicze, Materiały uszczelniające, Narzędzia, Rury, kształtki, akcesoria, Urzadzenia i środki czyszczące, Urządzenia do inspekcji i czyszczenia systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych, Urządzenia do usuwania i napełniania instalacji chłodniczych; recyklingu czynników chłodniczych, Wibroizolacje, Zamocowania i tłumiki drgań.

INNE: Zrzeszenia i organizacje, Oprogramowanie komputerowe, Portale internetowe, Targi, wystawy, szkolenia.