Analiza zapisów Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz informacji zawartych we wprowadzonych normach około dyrektywowych pozwala przestawić wstępną koncepcję przeprowadzania inspekcji systemów klimatyzacji. W celu uwzględnienia wymagań krajowych wzięto również pod uwagę obowiązujące w tym zakresie przepisy prawne, normy oraz praktykę serwisową. Przedstawiony sposób realizacji inspekcji i propozycja protokołu ma charakter wstępny i jest jedną z możliwości wypracowaną w trakcie prac grupy roboczej ekspertów Zrzeszenia audytorów Energetycznych.
Cele i wymagania dyrektywy Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Energy Performance Directive – 2002/91/EC) powstała w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Jednym ze sposobów realizacji tego celu jest ograniczenie zużycia energii w budynkach, wykorzystywanej na ogrzewanie, chłodzenie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, czy oświetlenie. W ramach redukcji zużycia energii na ogrzewanie i chłodzenie (w zakresie wentylacji i klimatyzacji) w artykule 9 ustanowiono obowiązek wprowadzenia regularnej kontroli systemów klimatyzacji o efektywnej nominalnej mocy większej niż 12 kW. W kolejnym akapicie stwierdza się, że kontrola ta ma być prowadzona trzema torami i ma obejmować: ● zbadanie sprawności działania klimatyzacji, ● sprawdzenie dostosowania klimatyzacji do potrzeb i wymagań chłodzenia budynku, ● doradztwo dla użytkowników w zakresie ewentualnych udoskonaleń lub wymiany systemu klimatyzacji oraz w zakresie rozwiązań alternatywnych.
W związku z powyższym można zdefiniować wymagany zakres inspekcji jako: ● inspekcję stanu technicznego instalacji, ● sprawdzenie strategii działania systemu w powiązaniu z obsługiwanym budynkiem, ● wskazania dla użytkownika.
Z zastrzeżeniem, że powyższe elementy powinny być realizowane pod kątem: ● redukcji zużycia energii, ● ograniczenia emisji CO2, ● informacji dla użytkownika o komforcie zapewnianym przez system.
Następny artykuł dyrektywy określa między innymi kto ma dokonywać inspekcji. RYS 01b Państwo ma zapewnić, aby inspekcja była wykonywana w sposób niezależny przez kwalifikowanych i/lub akredytowanych ekspertów. Mogą oni działać jako samodzielni fachowcy, lub jako osoby zatrudnione w firmach publicznych lub prywatnych. W dalszej części artykułu przedstawiono analizę możliwości realizacji powyższych celów przy wykorzystaniu wytycznych zawartych w projektach norm europejskich i przyjętych ograniczeniach. W wyniku analizy zaproponowano roboczą wersję „protokołu okresowej inspekcji systemu wentylacji i klimatyzacji wyposażonego w urządzenie chłodnicze o mocy powyżej 12 kW”.
Wytyczne zawarte w projektach norm europejskich Inspekcji systemu klimatyzacji są bezpośrednio poświęcone dwie normy: ● PN-EN 15240:2007 – wentylacja budynków – Charakterystyka energetyczna budynków – Wytyczne dotyczące kontroli instalacji klimatyzacji; ● PN-EN 15239:2007 – wentylacja budynków – Charakterystyka energetyczna budynków – Wytyczne dotyczące kontroli instalacji wentylacji.
Punktem wyjścia jest definicja systemu wentylacji/klimatyzacji zapisana w wyżej wymienionych normach i tożsama z dyrektywą: ● „system klimatyzacji” – połączenie wszystkich elementów wymaganych dla zapewnienia procesów przeróbki powietrza dzięki którym kontrolowana jest temperatura (z możliwością jej obniżenia), w powiązaniu z kontrolą wentylacji, wilgotności i czystości powietrza; RYS 01c
Zatem zgodnie z powyższą definicją oraz wytycznymi norm europejskich proponowany zakres inspekcji to: a) inspekcja stanu technicznego, b) sprawdzenie strategii działania systemu, c) wskazania dla użytkownika – wszystkie elementy kontrolowane pod kątem możliwości ograniczenia zużycia energii, ograniczenia emisji CO2 i informacji dla użytkownika.
W tak rozumianym zakresie inspekcji można wymienić: ad. a) ● szczelność instalacji, ● stan izolacji cieplnych, ● czystość powierzchni wymiany ciepła, ● czystość mikrobiologiczną instalacji, ● sprawdzenie zużycia energii do napędu sprężarek, pomp, wentylatorów chłodzących skraplacze, itp. ad. b) ● porównanie mocy urządzeń i aktualnego zapotrzebowania na energię chłodniczą, ● sprawdzenie schematów czasu działania systemu, ● sprawdzenie nastaw i strategii układu automatycznej regulacji, ● sprawdzenie zasadności realizacji procesów obróbki powietrza, ● weryfikację parametrów obliczeniowych powietrza, ● sprawdzenie efektywności systemu wentylacji. ad. c) ● uwagi na temat stanu technicznego instalacji i możliwych usprawnień, ● możliwości zastosowania alternatywnego źródła chłodu, ● wskazanie bardziej efektywnego systemu, ● ocenę komfortu zapewnianego przez system.
Przyjęte założenia i ograniczenia (...)
Zakres i propozycja protokołu inspekcji (...) Tak skonstruowany protokół inspekcji pozwala na spełnienie celów zdefiniowanych w dyrektywie przy wytycznych zawartych w projektach norm europejskich oraz postawionych ograniczeniach. Wykaz norm i aktów prawnych związanych z inspekcją systemu wentylacji / klimatyzacji ● Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r. w sprawie książki obiektu budowlanego; ● Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o substancjach zubożających warstwę ozonową; ● Informacje na temat kontroli czystości elementów systemu wentylacji i klimatyzacji; ● Informacje serwisu urządzeń klimatyzacyjnych i chłodniczych; ● PN-EN 15240:2007. Wentylacja budynków. Charakterystyka energetyczna budynków. Wytyczne dotyczące kontroli instalacji klimatyzacji; ● PN-EN 15239:2007. Wentylacja budynków. Charakterystyka energetyczna budynków. Wytyczne dotyczące kontroli instalacji wentylacji; ● PN-EN 378-1:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 1: Wymagania podstawowe, definicje, klasyfikacja i kryteria wyboru; ● PN-EN 378-2:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 2: Projektowanie, budowanie, sprawdzanie, znakowanie i dokumentowanie; ● PN-EN 378-4:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 4: Obsługa, konserwacja, naprawa i odzysk; ● PN-EN 12309-1:2002 Urządzenia klimatyzacyjne absorpcyjne i adsorpcyjne i/lub wyposażone w pompy ciepła, zasilane gazem, o obciążeniu cieplnym nieprzekraczającym 70 kW. Część 1: Bezpieczeństwo; ● PN-EN 12309-2:2002 Urządzenia klimatyzacyjne absorpcyjne i adsorpcyjne i/lub wyposażone w pompy ciepła, zasilane gazem, o obciążeniu cieplnym nieprzekraczającym 70 kW. Część 2: Racjonalne zużycie energii;
Ponadto, przy opracowywaniu propozycji protokołu inspekcji wykorzystano: ● Informacje na temat kontroli czystości elementów systemu wentylacji i klimatyzacji; ● Informacje serwisu urządzeń klimatyzacyjnych i chłodniczych. |