Po ponad rocznej przerwie, Ministerstwo Środowiska wznowiło prace nad nową legislacją o F-gazach. Sprawa dotyczy czynników chłodniczych z grupy HFC, tj. m.in. R134a, R404A, R407C, R410A, R507 oraz zamienników drop-in za R22 – czyli: R417A, R419A, R422A, R422D, R424A, R427A. Poniżej przedstawione zostało stanowisko KFCh wobec założeń do nowej legislacji F-gazowej.

W połowie czerwca 2010 r. resort środowiska udostępnił Krajowemu Forum Chłodnictwa dokument pt. „Założenia do projektu ustawy o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych”. Zgodnie z obecnie obowiązującymi procedurami tworzenia prawa w Polsce, „założenia” muszą być skonsultowane z poszczególnymi ministerstwami oraz z zainteresowanymi organizacjami branżowymi. Dopiero na tej podstawie powstanie rządowy projekt ustawy, który zostanie skierowany pod obrady Sejmu. Oczekujemy, że nowa legislacja ma szansę zostać opublikowana na przełomie 2010 i 2011 r., natomiast już wiadomo, że na część jej postanowień – w odniesieniu do certyfikacji – może być wprowadzony kilkumiesięczny okres karencji.

Pod koniec sierpnia odbyło się kolejne spotkanie Ministerstw z sektorem chłodnictwa i klimatyzacji. Resort środowiska zaprezentował kolejną wersję „założeń”, zaktualizowaną o uwzględnione propozycje organizacji branżowych oraz innych ministerstw. Spora część uwag KFCh została uwzględniona, ale zmian niektórych zapisów będziemy jeszcze domagać się na dalszym etapie prac legislacyjnych. Aktualnie kluczowymi sprawami do dyskusji i dalszych ustaleń zdają się być następujące kwestie: (i) jednolita legislacja, (ii) certyfikacja personelu i firm, (iii) włączenie chłodnictwa mobilnego pod przepisy ustawy o F-gazach, (iv) opłaty za HFC oraz (v) kary. Przedstawimy skrótowo informacje o najważniejszych sprawach podnoszonych przez naszą branżę.

Jednolita legislacja

Ministerstwo Środowiska utrzymuje stanowisko, że niemożliwe jest stworzenie jednej ustawy dla F-gazów i SZWO, ze względu na różnice definicji podanych w unijnych rozporządzeniach o substancjach zubożających warstwę ozonową (1005/2009) i o F-gazach (842/2006). Ministerstwo deklaruje jednak, że przepisy obu ustaw będą zharmonizowane tak, aby takie same zasady dotyczyły czynników HCFC i HFC. Najpierw zostanie przyjęta legislacja F-gazowa, a następnie na jej wzór wprowadzona zostanie nowa ustawa o SZWO, plus stosowne rozporządzenia wykonawcze poszczególnych ministerstw.

System certyfikacji

Według aktualnych zapewnień Ministerstw, system certyfikacji personelu i firm dot. chłodnictwa i klimatyzacji ostatecznie nie będzie oparty o zbędną i drogą akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (PCA). Ustawa zawierać będzie delegację dla Ministra Gospodarki (MG) do wyznaczenia jednostki certyfikującej. Rozważane są dwie koncepcje:

a) podpisanie umowy między Ministrem Gospodarki a organizacją lub grupą organizacji, w której Minister zleci pełnienie roli jednostki certyfikującej danej organizacji (taka formuła jest ostatnio dość popularna); lub:

b) wyznaczenie jednostki certyfikującej przez Ministra Gospodarki w drodze rozporządzenia lub obwieszczenia.

Pierwsza opcja (umowa) byłaby w naszym przekonaniu najlepsza, gdyż odpowiadałaby postulatom zgłaszanym od 2-3 lat przez organizacje branżowe sektora chłodnictwa i klimatyzacji. Realizacja tej opcji wymagałaby szybkiego sformalizowania powstania podmiotu zrzeszającego reprezentatywne organizacje branży chłodnictwa i klimatyzacji oraz zainteresowane organizacje innych branż, reprezentujące firmy, które są użytkownikami urządzeń funkcjonujących w oparciu o F-gazy. Zalążkiem takiego podmiotu mogłoby być Krajowe Porozumienie Chłodnictwa, Klimatyzacji, Wentylacji i Pomp Ciepła, które istnieje nieformalnie już od 2,5 roku. Do tak budowanej organizacji oczywiście powinny być zaproszone wszystkie inne branże zainteresowane omawianym zagadnieniem. Z uwagi na limity czasowe, zadanie to nie będzie łatwe, ale jest wciąż jak najbardziej realne i możliwe do wykonania.

Jeśli jednak przeważy druga opcja (co – jak wynika z konsultacji – jest bardziej prawdopodobne), to należy dokładnie przemyśleć jaki podmiot mógłby pełnić rolę Jednostki Certyfikującej personel i firm. Nie ma wątpliwości, że ten sam podmiot powinien pełnić rolę Jednostki Certyfikującej zarówno dla osób, jak i dla przedsiębiorstw. Minister Gospodarki powinien go wybrać z pełnym obiektywizmem i kierując się oczekiwaniem zainteresowanych branż.

W naszej opinii – wybór Jednostki Certyfikującej NIE może być dokonany spośród jednej z wielu firm lub organizacji prowadzących szkolenia i/lub egzaminy w branży chłodnictwa i klimatyzacji. Wybór tylko jednej takiej firmy lub organizacji byłby niezrozumiały dla branży i nie spotkałby się z aprobatą.

Z punktu widzenia operatorów urządzeń ważne jest, aby certyfikat był rzetelny, tj. przedstawiał realną wartość popartą wiedzą i doświadczeniem osób i firm. Z punktu widzenia firm branży chłodnictwa i klimatyzacji ważne jest, aby wymogi uzyskania certyfikatu były jednolite we wszystkich Jednostkach Oceniających (egzaminujących). Nie możemy bowiem dopuścić do takich sytuacji, jakie miały miejsce kilka lat temu po wprowadzeniu ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową z 2004 r., że wielu uczciwych serwisantów przechodziło pełne szkolenia i egzaminy, aby uzyskać „ozonowe” Świadectwo Kwalifikacji, a inni otrzymywali (by nie powiedzieć „kupowali”) takie samo Świadectwo Kwalifikacji po obejrzeniu filmu instruktażowego z kasety video.

Konkludując, Jednostką Certyfikującą może być każdy neutralny podmiot akceptowalny przez zainteresowane sektory gospodarki. Jednak takie rozwiązanie może zyskać akceptację branży chłodnictwa i klimatyzacji wyłącznie wówczas, gdy przy wybranym podmiocie z mocy prawa zostanie ustanowiony Komitet Sterujący, który będzie pełnił co najmniej rolę doradczą i interpretacyjną, oferując merytoryczne wsparcie dla Jednostki Certyfikującej. Doświadczenie podmiotu w certyfikacji, o którym wspomina się w założeniach – może bazować na doświadczeniu osób uczestniczących w Komitecie Sterującym. W każdym wypadku należy zadbać, aby koszty administracyjne związane z wydawaniem certyfikatów były ograniczone do niezbędnego minimum.

Objęcie ustawą o F-gazach chłodnictwa mobilnego (...)

Opłata za HFC (...)

Kary (...)