W niniejszym artykule omówione zostały najważniejsze postanowienia unijne mające wpływ na energooszczędne trendy projektowe w budownictwie oraz cechy charakterystyczne najczęściej polecanych rozwiązań. Wymogi te są motorem działań producentów w zakresie tworzenia nowych energooszczędnych systemów i urządzeń szeroko pojętej branży HVAC, jak np. central wentylacyjnoklimatyzacyjnych. W artykule zwrócono uwagę głównie nie podzespoły central wentylacyjnych (napęd wentylatorów, wymienniki ciepła), mających największy wpływ na sumaryczną energochłonność urządzenia, a tym samym klasę energetyczną budynku.

Polityka poprawy efektywności energetycznej

Ochrona środowiska naturalnego staje się jednym z ważniejszych aspektów rozwoju świata przemysłu. W dobie rosnących cen energii i szkodliwego oddziaływania emisji CO2 oraz stałego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną przy praktycznie stałym poziomie wytwarzania tej energii, stosowanie energooszczędnych technologii staje się standardem.

Bez względu na prawdziwość teorii o zmianach klimatycznych na kuli ziemskiej, efektywność energetyczna jest hasłem społecznie zaakceptowanym i wspieranym przez polityków. Dlatego przyszłością Unii Europejskiej jest bez wątpienia zwrot w kierunku nowych technologii i nakładów na badania nad ich rozwojem, służących wypracowaniu narzędzi do realizacji polityki poprawy efektywności energetycznej.

Celem powszechnym staje się obniżenie zużycia energii pierwotnej, mające miejsce na etapie zmiany napięć, przesyłu, dystrybucji lub zużycia końcowego energii, spowodowane zmianami technologicznymi, zmianami zachowań i/lub zmianami ekonomicznymi, zapewniające taki sam lub wyższy poziom komfortu lub usług. Rozwiązania zwiększające efektywność końcowego zużycia energii powodują obniżenie zużycia zarówno energii pobieranej przez użytkowników końcowych, jak i pierwotnej.

Od końca lat 90-tych zeszłego stulecia nastąpiło przyspieszenie w polityce energetycznej Unii Europejskiej, ale moment kluczowy nastąpił wraz z opublikowaniem Zielonej Księgi Efektywności Energetycznej w 2005 r. oraz Pakietu Klimatycznego w 2007 r.

Racjonalne wykorzystywanie istniejących zasobów energetycznych to obszar, do którego również nasz kraj przywiązuje wielką wagę. Priorytetowym celem Rządu stało się stworzenie ram prawnych oraz systemu wsparcia działań związanych z poprawą efektywności energetycznej.

W ciągu ostatnich 10 lat w Polsce dokonał się w tym zakresie ogromny postęp. Energochłonność Produktu Krajowego Brutto spadła niemal o 1/3 głównie na skutek przedsięwzięć termomodernizacyjnych wykonywanych w ramach ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, modernizacji oświetlenia ulicznego i optymalizacji procesów przemysłowych. Dane KAPE (Krajowa Agencja Poszanowania Energii) podają jednak, że efektywność energetyczna polskiej gospodarki jest nadal około 3 razy niższa, niż w najbardziej rozwiniętych krajach europejskich i około 2 razy niższa niż średnia w krajach Unii Europejskiej. Dodatkowo, zużycie energii pierwotnej w Polsce, odniesione do liczebności populacji, jest niemal 40% niższe niż w UE-15. Świadczy to o ogromnym potencjale w zakresie oszczędzania energii w Polsce, charakterystycznym dla gospodarki intensywnie rozwijającej się.

Od 1 stycznia 2009 roku obowiązują w Polsce przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej.

Nowe trendy w budownictwie

W związku z powyższym, w budownictwie obserwujemy nowe trendy mające na celu zmniejszenie zużycia energii w trakcie eksploatacji danego obiektu. Najpopularniejsze staje się budownictwo energooszczędne, następnie budownictwa: pasywne, ekologiczne i zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Dwa ostatnie pojęcia mają odniesienie niemal wyłącznie do budownictwa mieszkalnego. Budynki energooszczędne i pasywne stają się natomiast celem ideowym w budownictwie użyteczności publicznego, które pełni wiodącą rolę w sektorze budowlanym.

Zużycie energii w budynkach określa się stosując wskaźniki energochłonności eksploatacyjnej budynku, które określają roczny całkowity wskaźnik zużycia energii (c.o., c.w.u. i energia elektryczna) w odniesieniu do 1 m2 powierzchni lub 1 m3 objętości rozważanej przestrzeni budynku, wyrażany w kWh/m2a lub kWh/m3a powierzchni użytkowej.

W budownictwie energooszczędnym przywiązuje się dużą wagę do zmniejszenia zużycia energii w trakcie eksploatacji danego obiektu.

Zapotrzebowanie na ciepło dla domu niskoenergetycznego kształtuje się na poziomie od 30 do 60 kWh/(m2rok). W przypadku budynku tradycyjnego, wzniesionego zgodnie z obowiązującymi przepisami, wartość ta wynosi od 90 do 120 kWh/(m2rok). Dom pasywny potrzebuje poniżej 15 kWh/(m2rok), czyli 1,5 litra oleju opałowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego na m2 w skali roku.

Ideę domu pasywnego stworzył dr Wolfgang Feist i jego współpracownicy w Niemczech. Tam też, w Darmstadt, powstał pierwszy budynek pasywny (zespół czterech domów w zabudowie szeregowej). Od tego czasu minęło prawie 30 lat i mimo pewnych zahamowań w budownictwie pasywnym, spowodowanych głównie wyższymi kosztami budowy, idea domu pasywnego spotyka się ze sporym zainteresowaniem. (...)

Rys. 2. Silnik komutowany elektronicznie (EC)

Wentylacja mechaniczna z rekuperacją (...)

Energooszczędny napęd wentylatorów (...)

Wymienniki ciepła (...)

Podsumowanie

Wentylacja mechaniczna z rekuperacją jest nieodzowna w dążeniu do wysokiej klasy energetycznej budynków i jednoczesnym zapewnieniu komfortu cieplnego. Jest już standardem w budynkach energooszczędnych i pasywnych. Zastosowanie w centrali wentylacyjnej wymiennika przeciwprądowego lub rotacyjnego oraz napędu wentylatorów silnikiem komutowanym elektronicznie gwarantuje dodatkowe oszczędności eksploatacyjne.

LITERATURA
[1] Centrale Nawiewno-Wywiewne AIRBOX. Rosenberg Klima Polska. Prezentacja.
[2] Centrala Schulbox. Rosenberg Klima Polska. Zdjęcia.
[3] Wymienniki płytowe. Klingenburg International Sp. z o.o. Prezentacja.
[4] Arkadiusz WĘGLARZ: Efektywność Energetyczna w budownictwie. Krajowa Agencja Poszanowania Energii. Prezentacja.
[5] Biuletyn portalu efektywności energetycznej w napędach elektrycznych. PEMP nr 1/09.
[6] Biuletynu Euro Info 2008. Wydanie wrześniowe.
[7] http://www.utrzymanieruchu.pl
[8] Agata DĘBSKA: Dom pasywny. Artykuł. www.izolacje.com.pl