Ocena zagrożenia w obszarach zagrożonych wybuchem
Ocena użytkowników: / 5
SłabyŚwietny 
Data dodania: 06.01.2011
Niektóre substancje w postaci gazów, mgły, par, pyłów, włókien w połączeniu z powietrzem w warunkach atmosferycznych tworzą mieszaninę ulegającą gwałtownemu spalaniu (połączonemu ze wzrostem ciśnienia) pod wpływem czynnika energetycznego. W przestrzeniach, w których produkuje się, użytkuje, przechowuje lub transportuje tego typu mieszaniny, konieczne jest podjęcie wszelkich możliwych działań do zminimalizowania ryzyka, a więc zwiększenia poziomu bezpieczeństwa. Do takich obszarów zastosowań (pracy w strefach zagrożonych wybuchem) dedykowane są wentylatory przeciwwybuchowe. Ich konstrukcja i elementy składowe oraz zastosowana automatyka muszą spełniać szereg kryteriów mających na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa przy uwzględnieniu wszelkich istniejących bądź potencjalnych zagrożeń.

Granice wybuchowości

Nie wszystkie mieszaniny palnych par są wybuchowe. Zapłonowi, a w konsekwencji wybuchowi, ulegać mogą tylko takie mieszaniny, których stężenie podtrzymuje proces spalania po zmieszaniu z powietrzem i zainicjowaniu zapłonu. Wielkość stężenia par, gazów lub pyłów substancji, które w mieszaninie z powietrzem mogą zapalić się od bodźca termicznego, oznacza się mianem granicy wybuchowości.

Graniczne wartości, najniższą i najwyższą, przy których proces spalania może mieć miejsce, nazywa się dolną i górną granicą wybuchowości.

Dolna granica wybuchowości oznaczana skrótem DGW lub LEL (ang. Lower Explosive Limit) oznacza najniższe stężenie składnika palnego w mieszaninie z powietrzem lub innym gazem utleniającym, przy którym zapłon jest już możliwy. Odpowiednio górna granica wybuchowości oznaczana skrótem GGW lub UEL (ang. Upper Explosive Limit) jest to największe stężenie paliwa, przy którym mieszanina zawiera wystarczającą ilość utleniacza, aby po zainicjowaniu nastąpiła propagacja wybuchu.

Zarówno dolną, jak i górną granicę wybuchowości określa się w procentach objętościowych lub g/m3 powietrza (gazu utleniającego). Przedział stężeń substancji palnej w powietrzu pomiędzy dolną i górną granicą wybuchowości opisuje się jako zakres wybuchowości (ang. Explosive Range).

Maksymalna temperatura wybuchu (efekt cieplny) występuje przy spalaniu nieco powyżej stężenia stechiometrycznego (stężenia wynikającego z reakcji spalania), tj. gdy następuje całkowite spalenie utleniacza i materiału palnego. Powyżej stężenia stechiometrycznego występuje nadmiar składnika palnego w mieszaninie z powietrzem. Jest to jednak obszar wybuchowości, a więc zapłon i rozprzestrzenianie się płomienia w mieszaninie jest możliwe.

Efekt cieplny w miarę zbliżania się do GGW maleje, gdyż część ciepła pochodząca z reakcji utleniania zużywana jest na ogrzanie nadmiaru składnika palnego. W GGW efekt cieplny wybuchu jest minimalny.

Granice wybuchowości nie są wielkościami stałymi. Ulegają zmianie pod wpływem wielu czynników środowiskowych. Parametrami najistotniejszymi są temperatura, ciśnienie i obecność innych czynników gazowych. Wartości poglądowe DGW i GGW wybranych substancji w % objętości gazów palnych w powietrzu i tlenie przy ciśnieniu 1013,25 hPa i temperaturze 20°C podaje tabela 1.



Wraz ze wzrostem temperatury dolne granice wybuchowości (z wyjątkiem CO) ulegają obniżeniu, a górne podwyższeniu, a więc zakres granic wybuchowości, tzn. zakres stężeń leżących między dolną a górną granicą wybuchowości powiększa się. Na ogół obniżenie dolnej granicy wybuchowości na każde 100% wynosi 8÷12% jej wartości w 20°C. Istnieją jednak związki wykazujące duże odchylenia od tych średnich wartości.

Obniżenie ciśnienia poniżej atmosferycznego wpływa na powolne zawężenie zakresu wybuchowości, aż do całkowitego jego zaniku. Podwyższenie ciśnienia ponad atmosferyczne rozszerza na ogół ten zakres, w szczególności podwyższona zostaje GGW. Wyjątek stanowi CO, który wykazuje obniżenie GGW pod zwiększonym ciśnieniem.

Dodanie gazu obojętnego do mieszaniny składnika palnego i utleniacza powoduje podwyższenie dolnej granicy wybuchowości i znaczne obniżenie górnej granicy wybuchowości. Zakres wybuchowości ulega zawężeniu aż do sytuacji, w której mieszanina przestaje być palna. (...)

Potencjalne źródła zapłonu (...)

Regulacje prawne (...)

Materiały niebezpieczne pożarowo (...)

Ocena zagrożenia wybuchem (...)


LITERATURA

[1] Dyrektywa ATEX 94/9/WE
[2] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. (DzU 2010.109.719)
[3] Rosenberg Klima Polska – dokumentacja urządzeń przeciwwybuchowych, materiały edukacyjne.
[4] Urząd Dozoru Technicznego: www.udt.gov.pl
[5] Michał Świerżewski, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Sekcja Instalacji i Urządzeń Elektrycznych: Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Zagadnienia wybrane. Warszawa. Listopad 2008.
[6] Dariusz Krawczyk, Politechnika Gdańska – materiały dydaktyczne: Analityka procesowa. Wybuchowość mieszanin gazowych. Czujniki chemiczne do pomiaru wybuchowości.
[7] Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Warszawa – materiały dydaktyczne
 

POLECAMY WYDANIA SPECJALNE

  • Pompy ciepła 2023-2024

  • Pompy ciepła 2021-2022

  • Pompy ciepła 2022-2023

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023

  • Pompy ciepła 2020-2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020

  • Pompy ciepła 2019-2020

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019

Katalog firm chłodnictwo, klimatyzacja, wentylacja

CHŁODNICTWO: Agregaty (chillery) chłodzone powietrzem, Agregaty (chillery) chłodzone wodą, Agregaty absorpcyjne, Agregaty skraplające, Aparatura kontrolno-pomiarowa, Chłodnice, Chłodnictwo w transporcie, Chłodziwa i nośniki ciepła, Czynniki chłodnicze, Dry-coolery, Drzwi chłodnicze (okucia, akcesoria), Elementy rozprężające, Filtry - osuszacze czynnika chłodniczego, Komory chłodnicze i zamrażalnicze, Kontenery chłodnicze, Maszyny do produkcji lodu (płatkarki, kostkarki), Materiały termoizolacyjne, Meble chłodnicze i zamrażalnicze, Monobloki chłodnicze, Odolejacze, separtory, Oleje sprężarkowe, Płyty warstwowe, Pompy cyrkulacyjne, Silniki, Siłowniki, Sprężarki chłodnicze, Tunele mroźnicze (kriogeniczne), Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Urządzenia rozmrażające, Wieże chłodnicze, Wyłączniki i przekaźniki czasowe, Wymienniki ciepła (parowacze, skraplacze), Wymienniki płytowe, Zasobniki chłodu, Zawory, Zespoły spręzarkowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

KLIMATYZACJA i WENTYLACJA: Aparatura kontrolno-pomiarowa, Aparaty grzewczo-wentylacyjne, Centrale klimatyzacyjne monoblokowe, Centrale klimatyzacyjne rooftop, Centrale klimatyzacyjne sekcyjne, Chłodnice/nagrzewnice kanałowe, Czerpnie i wyrzutnie, Filtry powietrza, Kanały wentylacyjne, Klapy ppoż. (oddymiające, odcinające), Klimakonwektory, Klimatyzacja samochodowa, Klimatyzatory kompaktowe (przenośne, okienne), Klimatyzatory split, Klimatytory multi splity, Kolektory słoneczne, Kratki, nawiewniki, dysze, Kurtyny powietrzne, Materiały termoizolacyjne, Nasady kominowe, wywietrzniki, Nawilżacze (parowe, zraszające, ultradźwiękowe, komory zraszania), Oczyszczacze powietrza, Odciągi miejscowe, Okapy kuchenne, Osuszacze powietrza, Pompy ciepła, Pompy cyrkulacyjne, Przepustnice, Rekuperatory i regeneratory do odzysku ciepła, Siłowniki, Stropy, belki chłodząco-grzejące, Systemy Super Multi, Szafy klimatyzacji precyzyjnej, Tłumiki hałasu, Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Wentylatory dachowe, Wentylatory oddymiające, przeciwwybuchowe, chemoodporne, Wentylatory osiowe, Wentylatory promieniowe, Wentylatory strumieniowe (oddymiające), Wymienniki gruntowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

MATERIAŁY, NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, AKCESORIA: Izolacje akustyczne, termiczne, Materiały i przyrządy lutownicze i spawalnicze, Materiały uszczelniające, Narzędzia, Rury, kształtki, akcesoria, Urzadzenia i środki czyszczące, Urządzenia do inspekcji i czyszczenia systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych, Urządzenia do usuwania i napełniania instalacji chłodniczych; recyklingu czynników chłodniczych, Wibroizolacje, Zamocowania i tłumiki drgań.

INNE: Zrzeszenia i organizacje, Oprogramowanie komputerowe, Portale internetowe, Targi, wystawy, szkolenia.