Obecnie zasady projektowania i wykonania systemów wentylacji pożarowej budynków wysokich koncentrują się na zabezpieczeniu pionowych dróg ewakuacji (klatek schodowych) przed zadymieniem. Badania naukowe i doświadczenia prowadzone na obiektach rzeczywistych pozwoliły na wypracowanie w tym zakresie skutecznych metod napowietrzania pożarowego. Na drugim planie pozostają natomiast zagadnienia rozpływu powietrza i dymu na kondygnacji objętej pożarem. Problem ten jest szczególnie istotny, gdy projekt wykonany został w oparciu o PN-EN 12101-6.

Wymieniona norma wymaga dla systemów różnicowania ciśnienia wykonania instalacji napowietrzania pożarowego klatek schodowych (już nie koniecznie przedsionków pożarowych i szybów dźwigowych) oraz zabezpieczenia wypływu powietrza (nie należy mylić z oddymianiem) przez bliżej nie sprecyzowaną instalację w postaci np. uchylnych okien, kanałów grawitacyjnych lub systemu wyciągu mechanicznego. Prezentowane podejście nie rozwiązuje niestety wielu problemów bezpiecznej ewakuacji na piętrach budynków o różnej organizacji architektonicznej kondygnacji.

Jedną z bardzo popularnych form zagospodarowania pięter użytkowych w budynkach biurowych są otwarte przestrzenie typu open-space podzielone na boksy pracownicze. Przestrzenie tego typu połączone są z klatką schodową i przedsionkami bezpośrednio lub krótkim odcinkiem korytarza. Taki układ architektoniczny stanowi wyzwanie dla projektantów systemów zabezpieczenia dróg ewakuacji, a w szczególności układów wentylacji pożarowej zważywszy, że brak jest w tym zakresie krajowych standardów projektowania.



Pojawia się pytanie czy przestrzeń ta powinna być oddymiana czy też nie?

Krajowe przepisy nie zakładają takiej konieczności, co w praktyce oznacza, że żaden inwestor nie jest zainteresowany wykonaniem instalacji oddymiającej. Sprawa jest o tyle ciekawa, że warunki technicznobudowlane nakładają obowiązek oddymiania przestrzeni zamkniętych kategorii ZL przeznaczonych dla ponad 100 osób w podziemnej kondygnacji budynku (§247.3). Czym natomiast ewakuacja z tej przestrzeni różni się od bezpiecznego opuszczenia biura typu otwartego o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych (gdzie może przebywać podobna ilość pracowników), ale znajdującego się na przykładowo 30 kondygnacji budynku?

Jednak czy stosowanie instalacji oddymiania przestrzeni typu openspace jest konieczne?

Bardzo różnie podchodzi się do tego problemu w różnych krajach. Na przykład w Stanach Zjednoczonych wszystkie praktycznie budynki wysokościowe wyposażone są obowiązkowo w instalację tryskaczową, jako podstawowy system zabezpieczenia przeciwpożarowego. Zastosowanie stałych wodnych urządzeń gaśniczych pozawala skutecznie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się ognia, a większości przypadków (jak wskazują statystyki) wystarcza do całkowitego ugaszenia pożaru. Jednak pod względem zabezpieczenia ewakuacji zadziałanie klasycznej instalacji tryskaczowej jest wręcz szkodliwe, ponieważ powoduje „zbicie” dymu z warstwy podsufitowej do podłogi i błyskawiczny spadek widoczności w pomieszczeniu. W takich warunkach nawet potężna instalacja wyciągowa może nie być w stanie wytworzyć niezbędnej dla bezpiecznej ewakuacji warstwy wolnej od dymu. Konstrukcja systemów bezpieczeństwa koncentruje się zatem na stworzeniu bezpiecznej strefy poza bezpośrednio zagrożoną strefą, na której za minimalne bezpieczne nadciśnienie (ze względu na niską temperaturę schłodzonego przez wodę z tryskaczy dymu) uważa się 12,5 Pa. Przestrzeń zabezpieczona nadciśnieniem może być rozszerzona poza klatkę schodowa i przedsionki również na poziome drogi ewakuacji, przy ustaleniu gradientu ciśnienia (kierunku przepływu powietrza) zgodnie, z którym najwyższe ciśnienie utrzymywane jest na pionowych drogach ewakuacji, a w obszarach oddalonych od dróg ewakuacji ciśnienie stopniowo spada.

Podobne stanowisko dopuszczające zwiększenie ciśnienia na korytarzach zakłada również norma PN-EN 12101-6, w której znajduje się następujący zapis: p 5.2.2.1 …Powietrze zwiększające ciśnienie w korytarzu powinno być dostarczane przewodami niezależnymi od przewodów dostarczających powietrze do przedsionka i klatki schodowej. (...)