Parametry i rozdział powietrza w pomieszczeniu projektowane są w oparciu o prognozowane użytkowanie pomieszczeń, lokalizację mebli itp. W rzeczywistości jednak często zdarza się, że najemcy biur wprowadzają inny układ ścian działowych i umiejscowienie stanowisk pracy.

Rys. 2. Przykładowe umieszczenie płaszczyzny pomiarowej w przypadku nawiewu zlokalizowanego na ścianie

W takich przypadkach dobrym sprawdzeniem poprawności działania systemu wentylacji jest przeprowadzenie badań wybranych parametrów powietrza. Temat ten został przedstawiony w normie PN-EN 15726:2011 Wentylacja budynków. Rozdział powietrza. Pomiary w strefie przebywania ludzi klimatyzowanych/ wentylowanych pomieszczeń, mające na celu ocenę warunków cieplnych i akustycznych (oryg.). Założeniem normy jest sprawdzenie, czy warunki w pomieszczeniach są zgodne z wartościami projektowymi i, czy mimo zmian w pomieszczeniu, układ nadal działa prawidłowo. W artykule przedstawiono zalecania podane w normie odnośnie metody prowadzenia tego rodzaju badań.

Zasady ogólne
Ocena działania wentylacji i klimatyzacji w pomieszczeniu powinna być poprzedzona sprawdzeniem całej instalacji HVAC, tj. wszystkich elementów odpowiadających za warunki przepływu powietrza w pomieszczeniu. Sprawdzenie takie można wykonać zgodnie z zasadami przedstawionymi w normie PN-EN 12599:2002/ AC:2004 Wentylacja budynków. Procedury badań i metody pomiarowe, dotyczące odbioru wykonanych instalacji wentylacji i klimatyzacji [1]. Jeżeli jest pewność, że układ działa zgodnie z wartościami projektowymi i został wykonany i uruchomiony prawidłowo, można rozpocząć pomiary wybranych parametrów w pomieszczeniu. Jeżeli natomiast okaże się, iż parametry powietrza nawiewanego nie odpowiadają wartościom projektowym, należy rozważyć w pierwszej kolejności zmiany nastaw w instalacji HVAC a następnie wykonać pomiary w pomieszczeniu. Ponieważ projekt wentylacji i klimatyzacji wykonywany jest przy założeniu odpowiednich zysków ciepła i wilgoci również podczas pomiarów, pomieszczenia powinny być użytkowane zgodnie z warunkami rzeczywistymi. W tym momencie można również sprawdzić czy rzeczywiste wykorzystanie pomieszczenia, rozplanowanie stanowisk pracy, liczba komputerów, drukarek, oświetlenie, elementy zacieniające zastosowane w oknach itp. są zgodne z warunkami projektowymi. W raporcie z badań powinny być opisane wszystkie elementy wpływające na zyski ciepła i wilgoci w pomieszczeniu. Warunki w pomieszczeniu powinny być ustabilizowane cieplnie, z tej przyczyny pomiary powinno się wykonywać min godzinę po rozpoczęciu dnia pracy przez użytkowników. Oczywiście w ciągu dnia warunki parametrów w pomieszczeniu będą ulegały zmianie (np. temperatura promieniowania przegród), jednakże w badaniach należy dążyć do ustalenia wartości reprezentatywnych dla całego dnia. Wszelkie odchylenia od wartości referencyjnych (projektowych) powinny znaleźć się w raporcie.

Metodyka badań (...)

Podsumowanie
Badania przedstawione w artykule nie wymagają specjalistycznej aparatury badawczej, czy też prowadzenia długotrwałych badań, a można w prosty sposób sprawdzić czy warunki środowiska w pomieszczeniach są komfortowe dla użytkowników. Jest to szczególnie istotne w budynkach modernizowanych lub gdy występowała zmiana aranżacji wnętrz np. w pomieszczeniach typu open space, gdzie położenie stanowisk pracy zmienia się w zależności od liczby pracowników. W pomieszczeniach takich niejednokrotnie zdarza się, iż strumień świeżego powietrza nie dopływa do pracowników, co w krytycznych momentach może prowadzić nawet do omdleń.

LITERATURA
[1] PN-EN 12599:2002/AC:2004 Wentylacja budynków. Procedury badań i metody pomiarowe dotyczące odbioru wykonanych instalacji wentylacji i klimatyzacji.
[2] PN-EN ISO 5167-1:2005 Pomiary strumienia płynu za pomocą zwężek pomiarowych wbudowanych w całkowicie wypełnione rurociągi o przekroju kołowym – Część 1: Zasady i wymagania ogólne.
[3] EN 16211. Ventilation for buildings. Measurement of air flows on site methods.
[4] PN-EN 13182:2004 Wentylacja budynków – Wymagania dotyczące przyrządów do pomiaru prędkości powietrza w wentylowanych pomieszczeniach.
[5] PN-EN 13779:2008 Wentylacja budynków niemieszkalnych – Wymagania dotyczące właściwości instalacji wentylacji i klimatyzacji.