Aby zapewnić czystość nawiewanego do pomieszczeń powietrza wentylacyjnego, konieczne jest utrzymanie odpowiedniej czystości (higieny) urządzeń, elementów instalacji wentylacji lub klimatyzacji oraz przewodów wentylacyjnych.

Rys. 5. Czyszczenie centrali klimatyzacyjnej [fot.: Eltri]

W artykule odniesiono się do wymagań dotyczących stanu higienicznego instalacji, zamieszczonych w wytycznych niemieckich oraz zacytowano, dla porównania, podobne szczegółowe wymagania oparte na zaleceniach wybranego producenta central wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

Instalacje higieniczne według VDI 6022
Wytyczne niemieckie VDI 6022, part 1 [3] dotyczą standardów higienicznych związanych z działaniem instalacji wentylacji i klimatyzacji, szczególnie w odniesieniu do obiektów biurowych i sal zebrań.

W [3] bardzo starannie wyszczególniono wszystkie niezbędne zalecenia i wymagania, dotyczące czynności eksploatacyjnych, prowadzących do zapewnienia zarówno poprawnego funkcjonowania instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, jak i utrzymania instalacji w czystości. W tabelach 1÷5 przedstawiono zawarte w [3] wskazania dotyczące kontroli stanu urządzeń i sieci przewodów, sposobu przeciwdziałania wykrytym nieprawidłowościom w ich działaniu oraz częstotliwości przeprowadzania kontroli. Poniżej natomiast zaprezentowano zalecenia, dotyczące konserwacji i działania poszczególnych urządzeń i elementów instalacji.

Ogólnym wymaganiem, niezależnie od rodzaju elementu, jest przeprowadzenie pewnych niezbędnych czynności przed uruchomieniem instalacji. Mianowicie po każdej wykonanej czynności związanej np. z naprawą danego urządzenia lub wyposażenia, należy dany element instalacji oczyścić. Jeśli konieczna jest dezynfekcja, należy zagwarantować, że żadna toksyczna lub nieprzyjemnie pachnąca substancja, za pomocą strumienia powietrza, nie zostanie doprowadzona do nawiewnika przed ponownym uruchomieniem systemu.

Czerpnia i wyrzutnia powietrza
Czerpnie i wyrzutnie należy skontrolować ze względu na możliwość pojawienia się osadu zanieczyszczeń, uszkodzeń i korozji przynajmniej raz w roku. Jako obowiązkowe należy uznać ich czyszczenie lub usuniecie uszkodzeń.

Centrala wentylacyjna/klimatyzacyjna
Komorę kurzową i elementy obudowy należy oczyścić od strony wewnętrznej przed pierwszym uruchomieniem instalacji. Czyszczenie można wykonać z zastosowaniem specjalnych urządzeń podciśnieniowych używanych do czyszczenia instalacji wentylacyjnych i, jeśli jest to konieczne, przetrzeć, stosując środek dezynfekujący. Regularna kontrola ze względu na obecność zanieczyszczeń oraz czyszczenie, gdy jest konieczne, muszą być przeprowadzane w trakcie dalszej eksploatacji.

Filtry powietrza
Filtry powietrza należy wymienić po przekroczeniu granicznych warunków pracy (maksymalny = końcowy opór przepływu powietrza), przedstawionych przez ich producenta. Aby ich działanie odpowiadało warunkom higieny, w trakcie eksploatacji instalacji muszą być regularnie kontrolowane. Podczas kontroli należy zwrócić uwagę na różnicę ciśnienia powietrza, czas pracy, wygląd filtra (nieszczelności w materiale filtracyjnym, ubytki uszczelnienia pomiędzy ramą filtra a miejscem zamontowania). Konieczna jest wymiana filtrów po zakończeniu prac budowlanych lub remontowych w budynku lub modernizacji systemu klimatyzacji, jeśli prace te mogły spowodować zapylenie filtra. Wymiana tylko jednej działki filtracyjnej w sytuacji, gdy tylko ta działka uległa uszkodzeniu, jest dopuszczalna, ale tylko wtedy, gdy ostatnia wymiana całego filtra była wcześniej niż 6 miesięcy przed planowaną wymianą działki.

Podczas montażu nowego filtra należy zwrócić uwagę, czy nowy filtr nie zostanie podczas wymiany zanieczyszczony pyłem z filtra usuwanego.

Nawilżacze powietrza
Należy zagwarantować, że za nawilżaczem, w żadnym momencie stosowania tego urządzenia, nie pojawi się kondensat. Szczególnie jest to istotne w przypadku instalacji pracujących ze zmienną ilością powietrza wentylacyjnego. Instalacja dostarczająca wodę, a także stale zawilgocone części nawilżaczy, muszą być regularnie kontrolowane, czyszczone i, jeśli to potrzebne, myte środkiem dezynfekującym. Aparatura pomiarowa i kontrolująca wilgotność powinna być regularnie kontrolowana w celu zapewnienia jej prawidłowego funkcjonowania. (...)

Wymienniki ciepła (...)

Wentylatory (...)

Przewody wentylacyjne i tłumiki hałasu
Ze względu na zanieczyszczenie i korozję, przewody wentylacyjne powinny być okresowo kontrolowane pod kątem zewnętrznych oraz wewnętrznych uszkodzeń przynajmniej w dwóch reprezentatywnych miejscach instalacji. W przypadku znacznego zanieczyszczenia przewodów elastycznych należy je wymienić. Tłumiki powinny być okresowo kontrolowane ze względu na zanieczyszczenia, korozję i uszkodzenia. Każdą zauważoną usterkę należy natychmiast usunąć.

Nawiewniki, wywiewniki powietrza
Także nawiewniki i wywiewniki powietrza należy okresowo kontrolować ze względu na zanieczyszczenia, korozję i uszkodzenia. Widoczne na przegrodach w budynku zanieczyszczenia wokół nawiewników i wywiewników od strony pomieszczenia, szczególnie w przypadku nawiewników o dużej indukcji powietrza wewnętrznego, w razie potrzeby powinny być usuwane.

Częstotliwość kontroli i podstawowe czynności (...)

Działania kontrolne (...)

Wentylator (...)

Wymiennik rotacyjny (...)

Wymiennik krzyżowy (...)

Wymiennik glikolowy (...)

Przepustnica (...)

Sekcja filtracji (...)

Nagrzewnica i chłodnica wodna (...)

Nagrzewnica elektryczna (...)

Chłodnica freonowa (...)

Tłumik akustyczny (...)

Rys. 3. Kanał nawiewny w biurowcu: a) przed czyszczeniem

LITERATURA
[1] BUCZYŃSKA E. i in.: Zalecenia do projektowania instalacji ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji minimalizujące namnażanie się bakterii Legionella. COBRTI Instal. Warszawa, 2005.
[2] Performance Criteria of Buildings for Health and Comfort. ISIAQ-CIB Task Group TG 42. Final Draft. January, 2003.
[3] VDI 6022, part 1, 1998 Higiene standards for ventilation and air-conditioning systems. Offices and assembly rooms.
[4] www.swegon.pl