Jak to się dzieje, że dochodzi jednak do sytuacji, w której w sprężarce jest za dużo oleju? Jak tego uniknąć i jakie błędy powodują, że takie zagrożenie istnieje? Najważniejszą rzeczą jest umiejętne uzupełnianie oleju, jego dolewanie i prawidłowa wymiana oleju. Po uruchomieniu instalacji najczęściej istnieje konieczność uzupełnienia oleju w sprężarkach. Dokonujemy tego po pierwszych godzinach ich pracy. Należy jednak kontrolować ilość dolewanego oleju i jeżeli sytuacja się powtarza, należy przyjrzeć się dokładnie instalacji. Ciągłe dolewanie oleju jest dla nas sygnałem, że gdzieś na instalacji olej zaczyna nam zalegać. W pewnym momencie zalegający olej przekroczy wartość krytyczną i w bardzo dużej ilości zostanie zassany przez sprężarkę. A wtedy w sprężarce będzie nadwyżka oleju. Moment przekroczenia wartości krytycznej oleju jest bardzo trudny do przewidzenia, olej w takiej pułapce może zalegać nie tylko wiele dni czy tygodni, ale nawet miesięcy czy lat, zwiększając i zmniejszając swoją ilość, nie dochodząc jednak do wartości krytycznej, która spowoduje porwanie oleju w całej jego zalegającej objętości. Jeżeli więc zauważymy, że musimy często uzupełniać olej bez śladów jego ubytku, należy (zamiast bezmyślnie dolewać olej), dokładnie prześledzić instalację i sprawdzić, czy gdzieś nie powstały pułapki olejowe, lub czy gdzieś nie powstał korek olejowy. Stosując zasady omówione wcześniej, przy niedoborach oleju w sprężarkach, unikamy nie tylko zbyt małej ilości oleju w sprężarkach, ale też jego niekontrolowanego nagłego wzrostu poziomu w tychże sprężarkach. Należy też dokładnie sprawdzić dobór parowników i skraplaczy wraz z ich podłączeniem. Bardzo często olej może zalegać właśnie w źle dobranych lub podłączonych wymiennikach. Zbyt duże wymienniki i niska prędkość przepływu czynnika w nich powoduje, że olej oddziela się od czynnika i zaczyna zalegać w wymiennikach. Zaleganie oleju w parownikach może również powstać przez nieprawidłową pracę zaworów rozprężnych, szczególnie impulsowych lub silnikowych. Nieodpowiednie wyregulowanie pracy tych zaworów, zły układ sterowania czy też niewłaściwe parametry pracy sterowników mogą powodować, że w trakcie postoju układów w parownikach zbiera się ciekły czynnik oraz olej. Niewielkie ilości oleju i ciekłego czynnika nie muszą być niebezpieczne dla sprężarki, ale ich znaczna ilość może być już groźna. Niewielkie ilości ciekłego czynnika będą usuwane przy każdym ponownym uruchomieniu sprężarki, co nie pozwoli na powstanie sporej ilości zalegającego ciekłego czynnika. W przypadku oleju sprawa wygląda jednak inaczej. Przy pracy na ograniczonej wydajności zaworu rozprężnego, olej nie będzie usuwany przy każdym ponownym załączeniu sprężarki, a jego ilość w parowniku będzie się zwiększać. Dopiero załączenie np. pełnej wydajności parownika spowoduje jego usunięcie z parownika, i to w sporym nadmiarze. A taka ilość oleju jednorazowo zassana przez sprężarkę może spowodować jej zniszczenie.

Kontrolę dolewania oleju nie tylko przeprowadzamy w trakcie uzupełniania oleju, ale też w czasie jego wymiany. Zawsze powinniśmy dolać dokładnie tyle samo oleju, co spuściliśmy z instalacji. Większą ilość oleju możemy dolać tylko w przypadku, gdy wiemy, że zmniejszona ilość oleju wynikała z jakiegoś niekontrolowanego ubytku oleju, np. przez wyciek czynnika. W każdym innym przypadku musimy bardzo dokładnie skontrolować instalację, by wykluczyć sytuację zarówno braku oleju w sprężarkach, jak i jego nadwyżkę.

Na ilość oleju w sprężarce należy również zwrócić uwagę przy wymianie sprężarki. Może się zdarzyć, że sprężarka wypluła cały olej do instalacji, co spowodowało jej zatarcie. Po wymianie sprężarki na nową, w instalacji pojawi się zarówno olej z nowej sprężarki, jak i również olej ze starej sprężarki, wypluty tuż przed jej awarią. I tym sposobem mamy nadmiar oleju, który za chwilę może spowodować ponowne uszkodzenie sprężarki, tym razem jednak nie ze względu na brak oleju, ale ze względu na jego nadwyżkę.

Koniec. cz. 1.

Bartosz NOWACKI