Poprzednia część cyklu w numerze 10/2012 poświęcona była sterowaniu inverterowemu sprężarek jako głównego elementu układu chłodniczego systemów VRF. W tej części chciałbym poruszyć zagadnienia sterowania systemami VRF w kontekście możliwości określenia zużycia energii przez indywidualnych odbiorców.

Systemy VRF posiadają wiele poziomów sterowania. Podstawowym jest sterowanie indywidualne pojedynczych jednostek za pomocą sterowników przewodowych lub bezprzewodowych. Wyższym poziomem jest możliwość łączenia jednostek za pomocą sterowników grupowych, następnym poziomem jest sterowanie centralne za pomocą sterowników centralnych oraz poprzez terminale komputerowe przy wykorzystaniu specjalnego oprogramowania. Ta ostatnia opcja oferuje również szereg dodatkowych możliwości: zarządzanie energią, monitoring czy rozliczanie indywidualne kosztów energii. Poniżej postaram się przedstawić w jaki sposób jest realizowany ta ostatnia funkcja.

Rys. 1. Przy rozliczaniu kosztów wszystkie elementy są powinny być brane pod uwagę przy liczeniu zużycia energii

Rys. 2. Kalkulacja zużycia energii

System rozliczania energii elektrycznej

Systemy VRF znajdują coraz szersze zastosowanie w dużych obiektach biurowych i apartamentach. Obiekty w których zastosowano kilkaset jednostek są spotykane w Polsce powszechnie, a największe obiekty na świecie mają ich nawet kilka tysięcy. Ponieważ są one często montowane w budynkach biurowych podlegających wynajmowi, pojawia się problem rozliczenia kosztów eksploatacyjnych systemów klimatyzacyjnych na poszczególnych odbiorców. Warunkiem podstawowym stawianym przed systemem rozliczania kosztów jest rzetelność rozliczeń i precyzyjny rozdział zużytej energii.

W przypadku systemów, w których czynnikiem jest woda sprawa już jakiś czas temu została rozwiązana poprzez zastosowanie liczników ciepła. Oczywiście dyskusja na temat tego sposobu rozliczenia kosztów toczy się cały czas, ale na dzień dzisiejszy wydaje się, że jest on sprawiedliwy, pewny oraz relatywnie tani – spełnia więc wszystkie kryteria stawiane przed takim systemem rozliczania.

Inaczej ma się sprawa w przypadku układów z bezpośrednim odparowaniem. Zmiana stanu skupienia czynnika wyklucza w tym przypadku prosty pomiar przepływu i konieczne jest korzystanie z innych dostępnych parametrów systemu.

Systemy VRF w większości oferują specjalne oprogramowanie do podziału kosztów. Warto dodać, że oprogramowanie to korzysta z wielkości już mierzonych przez system, tak więc koszt dodatkowych urządzeń pomiarowych czy wykonawczych jest zerowy.

Na początek zwróćmy uwagę na to, jakie koszty cząstkowe składają się na całkowity koszt eksploatacyjny systemu. Głównym jest oczywiście koszt energii elektrycznej zużywanej przez jednostki zewnętrzne i wewnętrzne. Mogą jednak wystąpić także inne koszty, które administrator chciałby uwzględnić np.: amortyzacja, serwis, obsługa administracyjna. Te wielkości stanowią wyjście do proporcjonalnego podziału na poszczególne jednostki wewnętrzne (rys. 1. ). Zatem logika podziału kosztów dla systemów VRF opiera się na proporcjonalnym podziale kosztów (rys. 2.) energii na każdą jednostkę wewnętrzną, uwzględniając energię oddaną przez tę jednostkę do pomieszczenia.