Poprawa efektywności energetycznej budynku oprócz widocznych korzyści w postaci oszczędności w zakresie wydatków na energię, może równocześnie prowadzić do wzrostu produktywności pracujących tam osób. Wydatki związane z wynagrodzeniami stanowią zazwyczaj jeden z większych kosztów przedsiębiorstw, stąd też nawet niewielki wzrost ogólnego poziomu produktywności w przeliczeniu na liczbę pracowników potrafi przynieść znaczne oszczędności.

Produktywność pracowników zależy w dużej mierze od komfortu pracy. Warunki panujące w danym budynku, takie jak np. jakość powietrza w pomieszczeniach, jego temperatura, wilgotność, akustyka, oraz ilość dostępnej przestrzeni i jej oświetlenie to czynniki decydujące o samopoczuciu – i efektywności – pracowników [1]. Wybór nowoczesnego ekologicznego budynku, bądź modernizacja już istniejącego, tak aby spełniał standardy efektywności energetycznej, to dobry sposób na poprawę warunków pracy.

Wzrost produktywności rzadko uwzględniany jest w obliczeniach dotyczących wymiernego finansowego zwrotu z inwestycji (ROI - Return On Investment) w modernizację w zakresie efektywności energetycznej. Dzieje się tak dlatego, że wzrost produktywności to wartość, którą ciężko zdefiniować w dobie nowoczesnych biur, w których praca opiera się coraz częściej na wiedzy, a nie na wykonywaniu konkretnych zadań. Nie da się zatem łatwo przewidzieć ilości czasu, jaki trzeba będzie poświęcić na takie procesy jak planowanie, opracowywanie rozwiązań czy zajmowanie się bieżącymi sprawami, ponieważ czas ten zależny będzie od znacznej ilości czynników wpływających na samopoczucie pracowników, a co za tym idzie, na ich produktywność w pracy.

Mimo wspomnianych trudności, przeprowadzono wiele badań, które miały na celu określenie poziomu zależności pomiędzy większą efektywnością energetyczną budynku, a poziomem produktywności pracujących w nim osób. Wyniki tych badań jednoznacznie wskazują na to, że im wyższy poziom efektywności energetycznej, tym wyższy ogólny poziom produktywności pracowników.

Oczywiście potrzeba więcej badań, by móc przeanalizować tę zależność dokładniej. Większość danych pochodzi z badań sprzed 10÷20 lat, jednak badania prowadzone obecnie wydają się tylko potwierdzać ówczesne spostrzeżenia.

Poprawa infrastruktury a efektywność pracowników

Ostatnio przeprowadzono szereg badań analizujących jak usprawniona infrastruktura biura wpływa na efektywność pracowników.

Oświetlenie

(...)

Poziom i sposób kontroli temperatury

Temperatura powietrza w pomieszczeniach zamkniętych ma kluczowe znaczenie dla naszej produktywności. Szczegółowa analiza badań dotyczących zależności pomiędzy wartością temperatury a poziomem produktywności wykazuje, że produktywność rośnie przy temperaturze w granicach 21÷22°C, zaś maleje przy temperaturze przekraczającej 23÷24°C [4]. Przy temperaturze rzędu 30°C (86°F), osiągamy tylko około 91,1% naszej maksymalnej efektywności. Wszelkie działania modernizacyjne prowadzące do utrzymania temperatury wewnątrz budynku na pożądanym poziomie stanowią niewątpliwie duży krok w kierunku znacznej poprawy produktywności.

Naukowcy z Cornell University przeprowadzili badania w pewnej dużej firmie ubezpieczeniowej na Florydzie, testując wpływ różnych wartości temperatury na pracowników. Odkryli oni, że przy niższej temperaturze pracownicy popełniali więcej błędów niż w warunkach optymalnych [5]. Rzecz w tym, że kiedy jest nam zimno, nie tylko czujemy się niekomfortowo, ale przede wszystkim jesteśmy rozkojarzeni. Kiedy robi nam się zimno, więcej energii przeznaczamy na zachowanie pożądanego poziomu ciepła, co odbywa się kosztem utraty koncentracji skierowanej na bieżące obowiązki.

Oczywiście należy wziąć pod uwagę to, że nie każdy pracuje maksymalnie wydajnie w takich samych warunkach termicznych, dlatego opcja indywidualnej nastawy temperatury jest bardzo ważna. Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Ogrzewnictwa Chłodnictwa Wentylacji i Klimatyzacji (ASHRAE) opracowało standardy dla poziomu temperatury w środowiskach zamkniętych, które odpowiadają potrzebom 80% pracowników, [6] jednak oznacza to, że pozostałe 20% nie będzie czuć się komfortowo w takich warunkach. Centrum Diagnostyczo- Badawcze Budynków na Uniwersytecie Carnegie Mellon (CBPD – Center for Building Performance and Diagnostics) przytacza osiem badań, które wykazują, że możliwość indywidualnej nastawy poziomu temperatury przyczynia się do ogólnego wzrostu poziomu produktywności na poziomie 0,2÷3% [7]. Poziom ten został określony na podstawie badania przeprowadzonego w firmie ubezpieczeniowej, gdzie zmierzono szybkość obsługi klientów przez pracowników firmy w zakresie likwidacji szkód. Zwrócono uwagę na oceny satysfakcji wystawione przez klientów, prędkość i dokładność pisania, poziom kreatywności oraz spadek częstotliwości popełniania błędów w dodatkowych testach. Niektóre z badań wykazały również wysoką energooszczędność, uzyskaną dzięki zwiększeniu liczby stref, w których można samodzielnie regulować parametry środowiska pracy, zastosowaniu czujników obecności oraz termostatów z możliwością indywidualnej nastawy.

Kontrola hałasu

(...)

Jakość powietrza w budynku (IAQ – Indoor Air Quality)

(...)

Środowisko pracy

(...)

Jak modernizacja budynku mająca na celu podniesienie efektywności energetycznej wpływa na produktywność pracowników

Wśród najnowszych badań można trafić na raporty z ankiet przeprowadzonych wśród najemców powierzchni biurowych, którzy mieli za zadanie ocenić poziom własnej produktywności po przeprowadzce do ekologicznego budynku lub po wdrożeniu rozwiązań z zakresu efektywności energetycznej w dotychczas zajmowanym obiekcie. Poniżej zaprezentowano kilka najciekawszych wniosków z przeprowadzonych badań:

• W maju 2009 r. Uniwersytet San Diego, we współpracy z Centrum Diagnostyczno-Badawczym Budynków, przeprowadził badania wśród 534 managerów firm wynajmujących powierzchnie biurowe, które zmieniły swoje siedziby, przenosząc się z budynków standardowych do tych z oznaczeniem ENERGY STAR lub posiadających certyfikat LEED. 42,5% respondentów uznało, że ich pracownicy stali się bardziej produktywni, a aż 45% zauważyło, że liczba absencji chorobowych zmniejszyła się po przeprowadzce. Na ogół stwierdzono wzrost poziomu wydajności o 4,88%, natomiast 15÷25% ankietowanych odnotowało wyższy poziom motywacji wśród swoich pracowników, niższy poziom fluktuacji oraz wyższą skuteczność rekrutacji nowych członków.
• Wyniki ankiety przeprowadzonej przez firmę Mc Graw-Hill w 2009 roku wykazały, że niemal połowa najemców biura przeniosła się do bardziej ekologicznych obiektów, ponieważ liczyli oni na wzrost poziomu produktywności swojego zespołu [12].
• Badanie przeprowadzone w 2009 roku przez Uniwersytet Stanowy w Michigan zatytułowane „Analiza budynków biurowych LEED w zakresie kosztów poniesionych dla zapewnienia użytkownikom komfortu i oszczędności uzyskanych w wyniku wzrostu produktywności” dowiodło, że wśród firm, które przeniosły się do obiektów certyfikowanych przez LEED zmniejszył się odsetek absencji, a także zwiększyła się liczba godzin przepracowywanych rocznie przez jednego pracownika – i to aż o 39. Z badania wynika również, że dodatkowo nastąpiła poprawa ogólnego stanu zdrowia pracowników w postaci mniejszej liczby przypadków alergii oraz niższego poziomu zestresowania. Ponadto, lepsza jakość powietrza w budynku, więcej światła dziennego i dostęp do okien stanowiły kluczowe zalety wymieniane wśród pracowników w kontekście przeprowadzki do nowych obiektów [13].
• W 2007 roku przeprowadzono badanie z udziałem dwóch firm wynajmujących powierzchnie biurowe. Przeprowadziły się one do 5-gwiazdkowego obiektu w rankingu Green Star w Australii i odnotowały obniżenie poziomu średniej absencji chorobowej o 39% w skali miesięcznej, poprawę w zakresie szybkości pisania wśród personelu sekretariatów o 9% oraz wzrost skuteczności działań prawników o 7%, przy jednoczesnym spadku liczby przepracowanych miesięcznie godzin o 12% [14].
• Raport sporządzony w 2003 r. w ramach kalifornijskiej inicjatywy California’s Sustainable Building Task Force (Grupa Robocza Wspierająca Zrównoważony Rozwój Budynków) objął 33 projekty nowoczesnych budynków ekologicznych. Według raportu, należy założyć, że w przypadku budynków ze standardowym certyfikatem LEED oraz certyfikatem LEED Silver, poziom produktywności i dobrego samopoczucia pracowników wzrasta o dodatkowy 1%, a w przypadku obiektów z certyfikatem LEED Gold i LEED Platinum o 1,5% [15].

Wnioski

Obszerna literatura przedmiotowa dowodzi, że na wzrost poziomu naszej produktywności wpływa zarówno poprawa charakterystyki efektywności energetycznej obiektu, w którym pracujemy, jak i możliwość zaspokojenia indywidualnych potrzeb pracowników w zakresie komfortu pracy. W ramach prowadzonych badań dokonano analizy wskaźników wzrostu produktywności – zarówno w zakresie ilościowym (dane liczbowo-procentowe dotyczące wydajności pracy), jak i jakościowym (ankiety i kwestionariusze). Standardowe metody stosowane w ocenie wpływu poziomu efektywności energetycznej budynku na produktywność pracowników stanowią niezwykle cenne narzędzia dla właścicieli i zarządców obiektów oraz dla dostawców usług serwisowych, dając im możliwości wykorzystania tej koncepcji przy określaniu opłacalności modernizacji obiektu dla celów podniesienia efektywności energetycznej.

Zaktualizowano w lipcu 2013; oryginał opublikowano w lipcu 2011

LITERATURA

[1] Lomonaco, C. and Miller, D. “Environmental Satisfaction, Personal Control and the Positive Correlation to Increased Productivity. Johnson Controls. 1997.
[2] Loftness, et al. “Linking Energy to Health and Productivity in the Built Environment.” Center for Building Performance and Diagnostics, Carnegie Mellon, 2003.
[3] Munch, M. et al. “Eff ects of Prior Light Exposure on Early Evening Performance, Subjective Sleepiness and Hormonal Secretion. Behavioral Neuroscience. Vol 126, No. 1, 196-203. 2012.
[4] Seppanen, O. et al. “Eff ect of Temperature on Task Performance in an Office Environment”. Lawrence Berkley National Laboratory, Helsinki University of Technology. lipiec 2006.
[5] Hedge, A. et.al. “Linking Environmental Conditions to Productivity.” Cornell University Dept. of Design and Environmental Analysis. Materiały z konferencji the Eastern Ergonomics Conference and Exposition, New York, 2004.
[6] American Society of Heating, Refrigerating, and Air Conditioning Engineers (ASHRAE) Standard 55 - 2010 „Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy”.
[7] Loftness, et al. “Linking Energy to Health and Productivity in the Built Environment.” Center for Building Performance and Diagnostics, Carnegie Mellon, 2003.
[8] Gurtekin-Celik presentation. “Building Investment Decision Support”, Center for Building Performance and Diagnostics, Carnegie Mellon, 2003.
[9] Wyon, D.P. (2004). The eff ects of indoor air quality on performance and productivity. Indoor Air. 14, 92-101.
[10] Loftness, et al. “Linking Energy to Health and Productivity in the Built Environment.” Center for Building Performance and Diagnostics, Carnegie Mellon, 2003.
[11] “Perfect settings: The impact of environmental factors on job performance and worker productivity” http://www.fmlink.com/article.cgi?type=Magazine&title=Perfect%20settings&pub=FM%20World&id=44254&mode=source
[12] “Green Building Retrofit & Renovation.” McGraw Hill Construction, 2009.
[13] Singh, A. et al. “Eff ects of Green Buildings on Employee Health and Productivity” American Journal of Public Health. 15 lipca 2010.
[14] “Employee Productivity in a Sustainable Building.” Studium na zlecenie Grupy Sustainability Victoria and the Kador Group.
[15] Kats, Greg, “The Costs and Benefits of Green” A Report to California’s Sustainable Building Task Force, Capital E Analytics, październik 2003.

mgr inż. Jarosław MIRKOWICZ
Kierownik Działu Wsparcia Technicznego Systemów Budynkowych i HVAC Johnson Controls
Zespół ekspertów Institute for Building Efficiency – inicjatywy badawczej firmy Johnson Controls

Więcej na ten temat przeczytają Państwo w Chłodnictwie i Klimatyzacji nr 09/2013