Obiekty uprawy pieczarek wyposażane są w różnego rodzaju systemy pozwalające na stworzenie odpowiedniego mikroklimatu, co z kolei pozwala osiągnąć duże plony oraz jakość produkowanych grzybów.

Jak większość grzybów, pieczarka w 90% składa się z wody, dlatego jednym z najważniejszych parametrów do utrzymania w hali uprawowej jest wilgotność, która powinna wynosić od 82÷95% w zależności od fazy uprawy.

Oprócz najprostszego zlewania posadzek wodą, która później odparowuje podnosząc wilgotność można wyróżnić trzy profesjonalne metody nawilżania, które pokrótce zostaną przedstawione w tym artykule.

Nawilżanie parą

W technologii nawilżania parą potrzebny jest kocioł parowy lub inna wytwornica pary o stosunkowo dużej mocy. Należy przewidzieć iż w instalacji przez całą dobę musimy utrzymywać odpowiednie ciśnienie pary. Z uwagi na drogie koszty opału system taki generuje na ogół zbyt duże koszty eksploatacyjne. Jest jeszcze jedna poważna wada takiego rozwiązania. Latem, kiedy pieczarkarnie należy schładzać, para podnosi temperaturę powietrza w halach uprawowych, co powoduje zwiększone zużycie energii elektrycznej przez agregaty chłodnicze.

Rys. 1. Typowa hala pieczarkarni

Nawilżanie sprężonym powietrzem i wodą

W tej metodzie nawilżanie odbywa się poprzez zastosowanie instalacji wodnej, zakończonej w halach uprawowych dyszami. Rozpylenie wody następuje w dyszach do których doprowadzone jest również sprężone powietrze. Pod jego wpływem woda rozbijana jest na drobne krople, powodując wymieszanie się z powietrzem wtłaczanym do hali. Wadą takiego rozwiązania jest potrzeba zainstalowania kompresora o dużej mocy i wydajności z uwagi na ilość dysz, a także prowadzenie dodatkowej instalacji powietrznej oraz często mała skuteczność w utrzymaniu zadanych parametrów wilgotności.

Nawilżanie wysokociśnieniowe

System wysokociśnieniowy rozpyla wodę za pomocą dysz, pracując przy wysokim, bo wynoszącym 60÷70 barów ciśnieniu wody. Rozprężająca się w bardzo małym, kalibrowanym otworze (0,1 do 0,5 mm) woda ulega samoistnemu rozdrobnieniu na krople o wielkości 15 do 50 μ (mikronów) tworząc tzw. mgiełkę. Drobne krople unosząc się odparowują, odbierając ciepło zawarte w nawilżanym powietrzu podnosząc jednocześnie jego wilgotność.

Rys. 2. Mgiełka wodna uzyskana w systemie wysokociśnieniowym

Poniżej przedstawiony został przykład wysokociśnieniowego urządzenia, jednego z polskich producentów – firmy Toram Systems, który z powodzeniem stosowany jest w pieczarkarniach.

Głównym elementem tej konstrukcji jest pompa napędzana silnikiem o mocy 1,5 kW. Instalacja wodna rozprowadzana jest w obiekcie za pomocą przewodów wysokociśnieniowych Ø10 mm tworzywa sztucznego, natomiast w halach uprawowych redukujemy średnicę do Ø6 mm. Dysze montowane są w rękawach foliowych przez które wtłaczane jest powietrze do hali uprawowej. Złączki instalacji wykonane są ze stali kwasoodpornej lub brązu niklowanego i wytrzymują ciśnienie do 150 bar. Sterownik utrzymania klimatu, który zarządza również innymi mediami w pieczarkarni otwiera lub zamyka elektrozawór odpowiedzialny za nawilżanie.

Rys. 3. Przykładowe urządzenie nawilżające

Do regulacji obrotów pompy służy falownik oraz przetwornik ciśnienia. Urządzenie zabezpieczone jest przed przeciążeniem i przed suchobiegiem pompy w przypadku braku wody. Wprowadzanie parametrów pracy oraz ewentualna sygnalizacja błędów i zakłóceń pracy pompy mogą być realizowane za pomocą klawiatury falownika. Zabezpieczenia obejmują wszystkie istotne parametry instalacji począwszy od ciśnienia wody na wlocie do pompy, po kontrolę ciśnienia w instalacji po stronie wysokiego ciśnienia. Przewidziano również automatyczny nadzór niektórych parametrów umożliwiający restart systemu po zaniku zakłócenia.

Rys. 4. Przykładowa dysza rozpylająca wodę

Zastosowana pompa z ceramicznymi tłoczkami przystosowana jest również do wody ciepłej. Kolejną innowacją jest mocowanie wału korbowego za pomocą łożysk baryłkowych. Te rozwiązania wpływają na znaczne przedłużenie żywotności urządzenia. Dzięki specjalnemu mocowaniu głowicy serwis pompy jest wyjątkowo prosty i szybki.

Rys. 5. Dysze montowane są w rękawach foliowych nawiewających powietrze do hali uprawnej

Standardowe instalacje nawilżające budowane są w oparciu o pompy, których wydajność wynosi od 1 l/min przy ciśnieniu 70 bar do 18 l/min przy ciśnieniu 90 bar. Systemy wyposażone są w dysze z gwintem stożkowym dodatkowo zabezpieczone wymiennymi filtrami. Z dyszy o wielkości 0,15 mm otrzymuje się krople o średnicy poniżej 10 μ. Zastępują one tradycyjne dysze o wielkościach 1/8" oraz 12/24UNC i 10/24UNC.

Unikalne rozwiązanie pozwala na wyjęcie wirnika i oczyszczenie dyszy, co przedłuża dwukrotnie jej żywotność i znacznie obniża koszty eksploatacji. Jedna pompa wysokociśnieniowa naszej firmy może zasilić system nawilżania przeznaczony nawet do 24 hal uprawowych zużywając przy tym bardzo mało energii elektrycznej oraz wody.

W Polsce do tej pory firma Toram Systems wyposażyła w taki system nawilżania kilkaset pieczarkarni, które z powodzeniem radzą sobie w warunkach letnich jak i zimowych w halach o powierzchni uprawowej 100÷1000 m².

Tomasz ORAMUS
właściciel firmy Toram Systems