Przestrzeganie przepisów ochrony środowiska to nie tylko kwestia dobrego wizerunku firmy, lecz niezbędny wymóg legalnego działania, zapewniający bezpieczne funkcjonowanie na rynku. Obowiązki ekologiczne nałożone przez polskie i ogólnoeuropejskie prawo dotyczą praktycznie wszystkich przedsiębiorców – nie tylko dużych i średnich, lecz również małych, a nawet tych najmniejszych – prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

• Prowadzicie firmę instalacyjno-serwisową? Jakie u Państwa występują odpady? Czy macie urzędowe zezwolenie na zbieranie odpadów? Co robicie z wytwarzanymi przez siebie odpadami? Jak wygląda Wasza ewidencja odpadów, ewidencja związana z emisjami, ewidencja substancji kontrolowanych? A inne ewidencje środowiskowe?
• Słucham?? Nie wytwarzacie, ani nie zbieracie odpadów??? Zapewniam, że niestety jesteście w błędzie.
• Gdzie i kiedy składacie sprawozdania związane z korzystaniem ze środowiska, z odpadami oraz tzw. odpadami opakowaniowymi? Jak skalkulowaliście opłaty za emisję? Czy uwzględniliście wszystkie rodzaje korzystania ze środowiska? Na jakich dokumentach wykazujecie nr rejestracyjny GIOŚ? Jak to „nie macie numeru GIOŚ”? To znaczyłoby, że również nie składacie odpowiednich sprawozdań do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska...
• Czy wiecie za nierespektowanie jakiego przepisu natury „środowiskowej” można zapłacić karę nawet do 1 miliona złotych? Czy jesteście pewni, że wypełniacie ten przepis, lub – że na pewno on nie dotyczy Waszej działalności?
• Jakie substancje niebezpieczne występują w Państwa firmie? Czy pracownicy zapoznali się z kartami charakterystyki wszystkich substancji niebezpiecznych, z którymi mają do czynienia? Gdzie jest spis takich substancji? Jak sądzicie, czy Wasza firma jest tzw. „zbierającym” zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny i jakie z tego wynikają konsekwencje, nie tylko ewidencyjno- -sprawozdawcze? A KOBiZE – czy dokonaliście odpowiedniej rejestracji i składacie sprawozdania w odpowiednich terminach do Krajowej Bazy…?

Tego typu pytania związane z respektowaniem przepisów ochrony środowiska można by jeszcze mnożyć…

Takie ustawy jak prawo ochrony środowiska, ustawa o odpadach, przepisy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, prawidłowa gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, opłaty produktowe, racjonalne postępowanie z substancjami niebezpiecznymi zgodnie z wymogami REACH – z pewnością dotyczą również Państwa firmy. 

Ponadto, każda branża ma swoją specyfikę, z czego wynikają często unikalne dla danego sektora dodatkowe wymogi. Przedsiębiorstwa instalacyjne i serwisowe z branży chłodnictwa oraz klimatyzacji powinny także doskonale orientować się w legislacji związanej ze stosowaniem czynników chłodniczych. W ich interesie jest poznanie tego prawa na tyle dobrze, aby z powodzeniem dalej przekazywać tę wiedzę uświadamiając swoich klientów – operatorów urządzeń – o licznych obowiązkach spoczywających właśnie na użytkownikach instalacji. Zdecydowana większość tych obowiązków może być wypełniana wyłącznie korzystając z usług profesjonalnej firmy montażowo-serwisowej, zatrudniającej wykwalifikowany personel i dysponującej niezbędnym wyposażeniem technicznym. Zatem, szersza wiedza operatorów przekłada się na większą ilość pracy dla firm serwisowych, ale też na bardziej efektywne i mniej „awaryjne” działanie urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.

Czy wiecie Państwo, że 1 stycznia 2015 r. wchodzi w życie nowe Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 517/2014 w sprawie F-gazów? Ten akt prawny zastąpi poprzednie unijne Rozporządzenie F-gazowe nr 842/2006, które obowiązuje bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich Wspólnoty już od lipca 2007 r. Nowe Rozporządzenie przyniesie szereg zmian, z których niektóre będą dotyczyć operatorów urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych już od pierwszego dnia przyszłego roku (tj. 2015 r.). 

Na przykład, częstotliwość obowiązkowych przeglądów szczelności będzie zależeć od wagi napełnienia urządzenia czynnikiem chłodniczym – ale wagi wyrażonej nie w kilogramach, lecz w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla (tony eqCO2). W konsekwencji, prawie dla wszystkich urządzeń napełnionych popularnymi i stosowanymi dziś czynnikami z grupy 400 i 500 (tzw. blendy, fabryczne mieszaniny) progi wyznaczające niezbędną częstotliwość prowadzenia kontroli wycieków, wyrażone w kilogramach – obniżą się. Wielu użytkowników instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych będzie musiało wzywać serwis częściej niż dotychczas. Czy wiecie, którzy to operatorzy? 

Obecnie, stały system wykrywania wycieków musi być zamontowany dla urządzeń zawierających 300 kg lub więcej F-gazu. Pod rządami nowego Rozporządzenia, ten limit zostanie zamieniony na 500 ton eqCO₂, co jest równoznaczne z obniżeniem tego progu dla prawie wszystkich stosowanych w Polsce czynników będących blendami. Dla przykładu, w odniesieniu do instalacji pracującej na R404A – stały system wykrywania wycieków będzie obowiązkowy już dla napełnienia 127,5 kg (zamiast 300 kg)! Dla R410A – ten nowy próg wyniesie ok. 239,5 kg. Przy obecnie funkcjonujących urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych, ten dodatkowy sprzęt wykrywający wycieki musi być zamontowany jeszcze przed 1 stycznia 2015 r. 

W odniesieniu do małych urządzeń, jedną z konsekwencji „przejścia” na kalkulowanie w tonach ekwiwalentu CO₂ i wyznaczenie nowego najniższego progu na poziomie 5t eqCO₂ (zamiast 3 kg) jest konieczność założenia kart urządzeń nawet jeśli w instalacji zawarte jest mniej niż 3 kg F-gazu. Dla przykładu – jeśli mamy do czynienia z R410A – ten próg wyniesie ok. 2,40 kg, a dla R407C – ok. 2,82 kg. Ale dla R134a – wspomniany próg podniesie się do ok. 3,50 kg. Jak to wyliczać dla poszczególnych czynników?

Powyżej wspomnieliśmy tylko o niektórych zmianach wynikających z Rozporządzenia 517/2014, które powinny być znane zarówno firmom dystrybucyjnym i instalacyjno-serwisowym, jak i operatorom urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych – i to jeszcze przed końcem bieżącego roku. Modyfikacji jest znacznie więcej. A gdy wreszcie uchwalona zostanie polska ustawa o SZWO i o F-gazach, to wszystkie te wymogi legislacji czynnikowej nabiorą dodatkowego wymiaru: karno-finansowego. Nie jest moją intencją straszenie kogokolwiek, ale aktualny projekt ustawy przewiduje 58 przypadków postępowania wbrew krajowym i wspólnotowym przepisom ozonowym i F-gazowym, za które przewidziano grzywnę w wysokości od 3 do 30 tys. zł. Wyróżniono też czyny uznane za przestępstwo, zagrożone karą do 2 lat więzienia (m.in. przemyt). 

Sprzęt chłodniczy oraz klimatyzacyjny jest coraz bardziej innowacyjny, a najlepsi producenci przykładają ogromną wagę także do zagadnień ochrony środowiska. Nowoczesne produkty muszą więc być uzupełnione profesjonalnymi usługami instalacyjno-serwisowymi realizowanymi w zgodzie z normami ekologicznymi i z zasadami zrównoważonego rozwoju. To przesłanie powinno przyświecać operatorom, bo przecież zapewnienie efektywnego funkcjonowania instalacji leży w ich interesie.

Michał DOBRZYŃSKI
konsulting, szkolenia i audyty ekologiczne,
www.aveECO.pl