Olej chłodniczy w instalacji Cz. 4. Elektroniczne regulatory poziomu oleju i zbiorniki olejowe
Ocena użytkowników: / 2
SłabyŚwietny 
Data dodania: 16.01.2018

Jakie są wady rozwiązań wyrównania oleju omówionych w ostatniej części naszego cyklu? Dokładnie takie same, jak w przypadku samego wyrównania oleju. Nie mamy żadnej kontroli poziomu oleju w sprężarkach. Wiemy tylko, że w każdej z nich poziom powinien być taki sam. Olej będzie powracał do sprężarek, ale tylko w przypadku, gdy ten olej zostanie wyłapany przez odolejacz, lub gdy wróci z instalacji. Gdy go zabraknie, gdy utknie gdzieś w instalacji, nie będziemy mieli jak uzupełnić oleju. A sprężarki, mimo linii olejowej, mogą się zatrzeć. Jak się zabezpieczyć? Zacznijmy od kontroli poziomu. 

 

Elektroniczny regulator poziomu oleju Na zdjęciu na rysunku 19. widzimy regulator poziomu oleju w sprężarce. Jest to regulator elektroniczny. Są jeszcze mechaniczne regulatory poziomu oleju, jednak firmy stawiające na jakość i bezpieczeństwo produkowanych przez siebie zespołów sprężarkowych i agregatów nie stosują ich. No i mechaniczne nie spełnią zadania, o którym teraz będziemy mówić. Regulatory poziomu oleju, zarówno mechaniczne, jak i elektroniczne, kontrolują poziom oleju w sprężarkach, a gdy jest go mało, dopuszczają olej ze zbiornika oleju. Ale o zbiorniku oleju za chwilę – teraz go jeszcze na naszym układzie nie mamy. Regulatory elektroniczne mają jednak jeszcze jedną funkcję. Jeśli mimo dopuszczania oleju poziom jego w sprężarce dalej spada, regulator elektroniczny nas o tym poinformuje. Może to być tylko jako sygnał awarii, ale należało by go raczej potraktować jako zabezpieczenie sprężarki, a w takim przypadku, gdy pozom oleju jest za niski, sprężarka powinna się wyłączyć.

 

 

2017 10 68 1

Rys. 19. Elektroniczny regulator poziomu oleju firmy DEKA

 

 

Regulatory elektroniczne mają dwa progi działania. Gdy poziom oleju jest powyżej pierwszego progu, regulator nie dopuszcza oleju i zezwala na pracę sprężarki. Na regulatorze pali się wówczas dioda zielona, jeśli oczywiście regulator jest w nie wyposażony. W momencie przekroczenia poziomu poniżej pierwszego progu, zapala się dioda żółta, a regulator rozpoczyna dopuszczać olej. Sprężarka cały czas ma pozwolenie na pracę. Jeżeli poziom oleju spada dalej i osiąga drugi poziom, minimalny, zapala się dioda czerwona. Dozowanie oleju jest cały czas załączone, jednak praca sprężarki zostaje przerwana.

 

I właśnie tą funkcję wykorzystujemy przy układach z wyrównaniem oleju. Regulator poziomu montujemy do jednej ze sprężarek i monitorujemy poziom oleju w niej, jak to pokazano na schemacie na rys. 20. Jeśli wyrównanie oleju między sprężarkami jest wykonane prawidłowo, poziom oleju w każdej ze sprężarek jest identyczny. Gdy spadnie poniżej poziomu minimalnego, regulator wyłączy nam wszystkie sprężarki (ewentualnie da nam sygnał awarii – w zależności od wykonanego układu sterowania). Regulator niestety nie uzupełni nam oleju, bo nie ma skąd, ale chociaż zabezpieczy sprężarki przed zbyt niskim jego poziomem. Przyłącze zasilania oleju przy regulatorze zaślepiamy, nie należy do niego podłączać powrotu oleju z odolejacza.

 

 

2017 10 68 2

Rys. 20. Układ wyrównania oleju z elektronicznym regulatorem – 1 x sprężarka + 1 x odolejacz + regulator poziomu oleju 

 

 

Wadą powyższego rozwiązania jest, nie licząc braku uzupełniania oleju przez regulator, kontrola wszystkich sprężarek równocześnie. Optymalnym rozwiązaniem byłoby zamontowanie do każdej sprężarki oddzielnego regulatora. Wtedy każda ze sprężarek jest zabezpieczona niezależnie i jeżeli nawet w jednej ze sprężarek stan oleju będzie z jakiegoś względu za niski, taka sprężarka zostanie natychmiast wyłączona. Jednak regulatory są dosyć drogim elementem, więc jeśli oszczędzamy na linii olejowej i nie wykonujemy jej w pełnej wersji, to raczej nie zamontujemy regulatorów na wszystkich sprężarkach. Nie te koszta. Rozwiązanie z elektronicznym regulatorem oleju jako kontrolą minimalnego poziomu oleju możemy stosować zarówno w przypadku jednego centralnego odolejacza, jak i indywidualnych odolejaczy dla każdej sprężarki oddzielnie.

 

 

Zbiornik oleju

 

Wspomnieliśmy o zbiorniku oleju. Dochodzimy tym sposobem do pełnej linii olejowej. Zbiornik oleju, który widzimy na zdjęciu (rys. 21.), służy do magazynowania oleju. Jest on montowany do instalacji z odolejaczami. Nie ma znaczenia, czy stosujemy centralny odolejacz, czy niezależne odolejacze na każdą sprężarkę oddzielnie. Warto jednak, jeśli stosujemy kilka odolejaczy, za każdym z nich na linii olejowej wstawić zawór zwrotny. Wyeliminuje nam to niewielkie ryzyko, że olej z jednego odolejacza aktualnie pracującego zamiast przepłynąć do zbiornika oleju cofnie nam się do innego odolejacza, przy którym sprężarka nie pracuje lub pracuje na niższej wydajności. Brak zaworu zwrotnego na linii olejowej nie jest jednak traktowany jako błąd.

 

 

2017 10 69 1

Rys. 21. Zbiornik oleju OCS COLD

 

 

Powrót oleju z odolejacza lub odolejaczy wprowadzamy do górnego zaworu na zbiorniku oleju. W zbiorniku oleju powinniśmy mieć co najmniej dwa wzierniki. W dolnym wzierniku zawsze powinien być olej, a w górnym nigdy nie powinno go być. Jak łatwo wywnioskować, poziom oleju powinien być między tymi dwoma wziernikami. Brak oleju w dolnym wskaźniku może wskazywać na jego brak w zbiorniku oleju, co jest oczywiście niedopuszczalne. Z kolei olej w górnym wzierniku może wskazywać na brak gazu w górnej części zbiornika, a brak takiej poduszki gazowej może spowodować, że olej nie będzie miał odpowiedniego ciśnienia, by zostać wtłoczony do sprężarek.

 

Zdarza się, że mimo pełnego zbiornika oleju, w sprężarkach tego oleju brakuje. Może to być wynikiem braku ciśnienia, które pozwoliło by ten olej do sprężarek wtłoczyć. Zbyt pełny zbiornik oleju może wynikać z dwóch powodów. Jednym jest zły dobór zbiornika oleju – jest on po prostu za mały w stosunku do ilości oleju w układzie. Zbiornik powinien mieć pojemność wynoszącą 30% ilości oleju w sprężarkach. Należy również wziąć poprawkę na wielkość instalacji oraz jej długość. Błędy na instalacji również wpływają na wielkość zbiornika. Wpływają też na ilość oleju w instalacji. I to jest ten drugi powód przepełnienia zbiornika oleju – zbyt duża ilość oleju w układzie wynikająca z błędów na instalacji. Czasem z pełną premedytacją montuje się dużo większy zbiornik oleju, jako najszybsze i najtańsze chociaż częściowe zniwelowanie błędów w instalacji. Montując zbiornik oleju trzeba pamiętać, żeby zwiększyć ilość oleju w instalacji o pojemność zbiornika.

 

(...)

 

Można spotkać się też z rozwiązaniem, że mamy jeden regulator poziomu oleju i wyrównanie oleju między sprężarkami. Podobnie, jak w przypadku podłączenia zgodnego ze schematem na rys. 20., jednak dodatkowo mamy zbiornik oleju, jak to widać na kolejnym schemacie (rys. 25.). Dlaczego się tak czasem robi? Jest tylko jeden argument – koszty. Jak już wspominaliśmy, regulatory poziomu są drogimi komponentami. Więc by obniżyć koszty, niektórzy stosują takie rozwiązania. Czy są one dobre? Na pewno jest to lepsze rozwiązanie niż to bez zbiornika oleju, czyli z rys. 20. Ale takie rozwiązanie też świadczy o wykonawcy takiego zespołu. Skoro oszczędza na regulatorach poziomu, to pewnie oszczędza na innych elementach bezpieczeństwa również. Pamiętajmy też, że producent zespołu w sumie za dużo nie ryzykuje – brak oleju w sprężarce bardzo rzadko jest wynikiem błędów lub awarii samego zespołu sprężarkowego, a dużo częściej, by nie powiedzieć prawie zawsze, wynikiem błędów na instalacji oraz / lub nieprawidłowego uruchomienia i obsługi.

 

 

2017 10 71 1

Rys. 25. Linia olejowa ze zbiornikiem oleju i jednym regulatorem poziomu 

 

 

Oszczędności na linii olejowej nie są więc oszczędnością, która może zemścić się na producencie zespołu. Ewentualna awaria sprężarki wynikająca z braku oleju to głównie wina instalatora. Mało tego. Rozbudowana linia olejowa zwiększa bezpieczeństwo sprężarek, zabezpiecza je przed awarią i ich kosztownym zniszczeniem, ale równocześnie zwiększa możliwość awarii zespołu, za które to awarie będzie odpowiedzialny producent zespołu. Warto o tym pamiętać, wybierając zespół. Tańszy zespół w zakupie nie zawsze będzie tańszym dla instalatora. Inwestor też powinien o tym pamiętać, że o ile w okresie gwarancji nie musi martwić się o koszty bezpośrednie awarii, o tyle później to już jego problem. Lepiej, by sprężarka została wyłączona przez sprawnie działający układ zabezpieczeń przed jej zniszczeniem, niż by miała ulec kosztownemu zniszczeniu. No i czas naprawy, zarówno w okresie gwarancji, jak i po gwarancji. Gdy sprężarka będzie dobra, na pewno dużo szybciej uda się uruchomić układ, niż gdy sprężarka ulegnie zniszczeniu.

 

Wróćmy jednak do naszej linii olejowej. Jak już mówiliśmy, w przypadku zastosowania zbiornika oleju, ciśnienie w zbiorniku musi być wyższe niż w misce olejowej sprężarki, a to jest możliwe tylko w przypadku sprężarek, w których ciśnienie w karterze sprężarki jest ciśnieniem ssania. W praktyce więc pełną linię olejową stosujemy w przypadku sprężarek tłokowych i spiralnych. W przypadku większości sprężarek rotacyjnych i z wirującym tłokiem nie ma takiej możliwości, bo ciśnienie w karterze sprężarki to ciśnienie tłocznia. Nawet w przypadku zastosowania odolejacza należy o tym pamiętać. Powrót oleju w przypadku sprężarek rotacyjnych i z wirującym tłokiem bezwzględnie podłączamy do rurociągu ssawnego. Podłączenie powrotu z odolejacza bezpośrednio pod sprężarkę jest nieprawidłowe. Skoro w odolejaczu i w sprężarce będzie to samo ciśnienie, olej nie wróci z odolejacza do sprężarki.

 

Najważniejsze elementy linii olejowej już omówiliśmy. Pozostały nam jeszcze do omówienia elementy dodatkowe. Jednym z nich jest filtr oleju. Czy należy go montować? Zdecydowanie tak, ale o tym w kolejnej części.

 

 

 

 Bartosz NOWACKI – PPHU ReBaNo, Ekspert
z ramienia Krajowej Izby Gospodarczej
Chłodnictwa i Klimatyzacji oraz Rzeczoznawca
z ramienia Krajowej Izby Rzeczoznawców
Chłodnictwa, Klimatyzacji i Pomp Ciepła

 

 

 

POLECAMY WYDANIA SPECJALNE

  • Pompy ciepła 2023-2024

  • Pompy ciepła 2021-2022

  • Pompy ciepła 2022-2023

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023

  • Pompy ciepła 2020-2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020

  • Pompy ciepła 2019-2020

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019

Katalog firm chłodnictwo, klimatyzacja, wentylacja

CHŁODNICTWO: Agregaty (chillery) chłodzone powietrzem, Agregaty (chillery) chłodzone wodą, Agregaty absorpcyjne, Agregaty skraplające, Aparatura kontrolno-pomiarowa, Chłodnice, Chłodnictwo w transporcie, Chłodziwa i nośniki ciepła, Czynniki chłodnicze, Dry-coolery, Drzwi chłodnicze (okucia, akcesoria), Elementy rozprężające, Filtry - osuszacze czynnika chłodniczego, Komory chłodnicze i zamrażalnicze, Kontenery chłodnicze, Maszyny do produkcji lodu (płatkarki, kostkarki), Materiały termoizolacyjne, Meble chłodnicze i zamrażalnicze, Monobloki chłodnicze, Odolejacze, separtory, Oleje sprężarkowe, Płyty warstwowe, Pompy cyrkulacyjne, Silniki, Siłowniki, Sprężarki chłodnicze, Tunele mroźnicze (kriogeniczne), Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Urządzenia rozmrażające, Wieże chłodnicze, Wyłączniki i przekaźniki czasowe, Wymienniki ciepła (parowacze, skraplacze), Wymienniki płytowe, Zasobniki chłodu, Zawory, Zespoły spręzarkowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

KLIMATYZACJA i WENTYLACJA: Aparatura kontrolno-pomiarowa, Aparaty grzewczo-wentylacyjne, Centrale klimatyzacyjne monoblokowe, Centrale klimatyzacyjne rooftop, Centrale klimatyzacyjne sekcyjne, Chłodnice/nagrzewnice kanałowe, Czerpnie i wyrzutnie, Filtry powietrza, Kanały wentylacyjne, Klapy ppoż. (oddymiające, odcinające), Klimakonwektory, Klimatyzacja samochodowa, Klimatyzatory kompaktowe (przenośne, okienne), Klimatyzatory split, Klimatytory multi splity, Kolektory słoneczne, Kratki, nawiewniki, dysze, Kurtyny powietrzne, Materiały termoizolacyjne, Nasady kominowe, wywietrzniki, Nawilżacze (parowe, zraszające, ultradźwiękowe, komory zraszania), Oczyszczacze powietrza, Odciągi miejscowe, Okapy kuchenne, Osuszacze powietrza, Pompy ciepła, Pompy cyrkulacyjne, Przepustnice, Rekuperatory i regeneratory do odzysku ciepła, Siłowniki, Stropy, belki chłodząco-grzejące, Systemy Super Multi, Szafy klimatyzacji precyzyjnej, Tłumiki hałasu, Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Wentylatory dachowe, Wentylatory oddymiające, przeciwwybuchowe, chemoodporne, Wentylatory osiowe, Wentylatory promieniowe, Wentylatory strumieniowe (oddymiające), Wymienniki gruntowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

MATERIAŁY, NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, AKCESORIA: Izolacje akustyczne, termiczne, Materiały i przyrządy lutownicze i spawalnicze, Materiały uszczelniające, Narzędzia, Rury, kształtki, akcesoria, Urzadzenia i środki czyszczące, Urządzenia do inspekcji i czyszczenia systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych, Urządzenia do usuwania i napełniania instalacji chłodniczych; recyklingu czynników chłodniczych, Wibroizolacje, Zamocowania i tłumiki drgań.

INNE: Zrzeszenia i organizacje, Oprogramowanie komputerowe, Portale internetowe, Targi, wystawy, szkolenia.