Kanały z tkanin technicznych, czyli tekstylne systemy nawiewne o równomiernym wydatku powietrza, stanowią dla niektórych obiektów i zastosowań dobrą alternatywę wobec systemów stalowych. Warunkiem ich prawidłowego działania jest jednak odpowiednie dobranie kanału, właściwy montaż i prawidłowa eksploatacja. 

fot. Cherek Sp. z o.o.

Kanały tekstylne wybierane są dla takich inwestycji jak: 

• niektóre zakłady przetwórstwa żywności (np. mięsne); 
• hale magazynowe, magazynowo-produkcyjne, sportowe, handlowe i ekspozycyjne; 
• obiekty o specyfi cznej architekturze;
• obiekty sakralne;
• obiekty tymczasowe, np. hale namiotowe wznoszone na potrzeby konkretnego wydarzenia.

Wybór pada na kanały tekstylne wówczas ważna jest niewielka masa oraz łatwy i szybki montaż, ale też ze względu na możliwość zapewnienia odpowiednich warunków nawiewu bez stosowania osprzętu wentylacyjnego, takiego jak dysze czy nawiewniki.

Aby kanały tekstylne odpowiednio spełniały swoją rolę, konieczny jest ich prawidłowy dobór. Jego podstawowe zasady nie różnią się od zasad doboru przewodów stalowych, wymagają jednak uwzględnienia wszystkich składników ciśnienia całkowitego oraz prawidłowego dobrania materiału, z którego będzie wykonany kanał.

Pierwsza decyzja projektanta

– rodzaj kanału tekstylnego

Powietrze z kanału tekstylnego może być rozprowadzane przez powierzchnię materiału przepuszczalnego, z którego wykonany jest kanał, a także perforację różnej wielkości lub elementy nawiewne (dysze). Otwory lub elementy nawiewne mogą mieć różną wielkość i rozmieszczenie i mogą zapewnić napływ powietrza do pomieszczenia wyporowy lub wirowy – najczęściej zaś występuje wypływ mieszany. W takim wypadku znaczna część (np. 90%) wypływu realizowane jest przez szczeliny lub dysze nawiewne, a pozostała część wyporowo na całym obwodzie przewodu. Dodatkową zaletą eksploatacyjną wypływu wyporowego jest istotne zmniejszenie ilości kurzu osadzającego się na górnej powierzchni przewodu.

Wybór konkretnego rodzaju kanału zależy od przeznaczenia pomieszczenia – a w dużej mierze od jego wysokości – i zwykle jest pierwszym krokiem przy doborze kanałów tekstylnych. Projektant ma do wyboru następujące kanały: 

• kanały przepuszczalne, zapewniające nawiew na całym obwodzie przy zastosowaniu materiału przepuszczalnego, cechują się równomiernym napływem powietrza, eliminacją przeciągów i uzyskaniem najmniejszej prędkości strumienia powietrza dostarczanego do pomieszczenia, tj. 0,01÷0,1 m/s – choć kosztem zasięgu strugi (nadają się tylko do pomieszczeń o wysokości do 3 m). 
• kanały z mikroperforacją − na powierzchni materiału za pomocą lasera wykonuje się mikroperforację – otwory o wielkości 200÷400 μm. Kanały te mogą występować w wykonaniu standardowym, ale większość producentów deklaruje możliwość dopasowania wielkości i rozmieszczenia otworów do potrzeb konkretnego projektu. Nawiew może odbywać się na całym obwodzie lub na wybranej powierzchni, np. tylko na tej części, która ma być skierowana w dół. Przeznaczone są dla niewielkiej wysokości zawieszenia kanałów np. do biur czy laboratoriów; 
• kanały z perforacją (szczelinami/otworami nawiewnymi). W części nawiewnej wyposażone są w wykonywane laserowo otwory o wielkości (średnicy) 4 mm i większej (jeden z producentów podaje średnice od 5 do 25 mm). Liczba, średnica oraz rozmieszczenie otworów dobierane są do konkretnego projektu. Technologia laserowa zapewnia powtarzalne wykonanie tych elementów, np. odpowiednio gładkie wykończenie krawędzi szczelin. W porównaniu do kanałów z dyszami nawiewnymi, kanały z otworami nawiewnymi są lżejsze. Nadają się pomieszczeń wyższych, np. magazyny czy sklepy. 
• kanały z dyszami nawiewnymi umożliwiają znaczne zwiększenie zasięgu strugi powietrza. Dostępne są rozwiązania zarówno z dyszami stałymi, jak i regulowanymi. Daje to dużą dowolność i elastyczność w dostosowywaniu kierunku nawiewu np. do zmieniającej się aranżacji pomieszczeń. W tym przypadku na zasięg strugi powietrza (wysokość) wpływa zarówno rozmieszczenie dysz, jak i wielkości otworów nawiewnych. Stosowane są do magazynów wysokiego składowania czy hal sportowych.

Zasięg strugi dla każdego rodzaju kanału podawany jest przez producenta dla konkretnych warunków ciśnienia statycznego i różnicy temperatury między nawiewem a pomieszczeniem. Tabela 1. i rysunek 1. dadzą ogólną informację o różnicy między pracą poszczególnych kanałów.

Rys. 1. Różne przykłady kanałów tekstylnych

Wstępne informacje o kanale należy też uzupełnić o następujące dane: 

• wykonanie materiałowe, zależne od potrzeb inwestora. Przykładowo, w namiotach można mocować kanały lekkie (tj. ok. 100 g/m2), które mają krótszy okres gwarancyjny i wytrzymują mniej cykli prania (np. do 50). Kanały średnie i ciężkie (do 500 g/m2) są trwalsze, ale też bardziej kosztowne i cięższe. Informacja ta jest istotna, ponieważ determinuje wielkość minimalnego ciśnienia statycznego – parametru bardzo istotnego przy projektowaniu instalacji z kanałów tekstylnych; 
• kształt kanału (przekrój poprzeczny). Najczęściej spotykane są kanały okrągłe (typoszereg obejmuje średnice 200, 250, 315, 355, 400, 450, 500, 560, 600, 630, 710, 800, 900, 1000, 1100 i 1250 mm), półokrągłe, ćwierćokrągłe, trójkątne i prostokątne. Wybór często jest determinowany przez dostępność miejsca na prowadzenie instalacji i konstrukcję wentylowanego obiektu. Przykładowo:

– kanały trójkątne, półokrągłe czy ćwierćokrągłe bardzo dobrze nadają się do prowadzenia przez elementy technologiczne hali (np. kratownice);

– kanały ćwierćokrągłe można prowadzić przez pomieszczenia bardziej reprezentacyjne (np. część biurową w obiekcie magazynowym) na połączeniu ścian z sufi tami – mogą być dzięki temu mało widoczne, a nawet stanowić spójny element wystroju wnętrza;

– kanały będące pochodnymi kanałów półokrągłych, inaczej segmentowe lub obniżone (przekrój wycinków koła o poziomej górnej krawędzi i o wysokości niższej od promienia) można zastosować do miejsc, gdzie występuje ograniczenie wysokości montażu.

– znajomość kształtu kanału tekstylnego umożliwia prawidłowe dobranie prędkości w kanale oraz określenie liniowych i miejscowych oporów przepływu.

Ciśnienie w kanałach tekstylnych 

(...)

Geometria i mocowanie kanałów

(...)

Warunki konserwacji

Elementem projektu systemów kanałów tekstylnych są także zalecenia dotyczące eksploatacji i konserwacji. Niektórzy producenci zalecają, by przy doborze wentylatora uwzględnić margines na (dozwolone) osadzanie się i wnikanie kurzu lub brudu do tkaniny kanału. Należy przestrzegać wskazanej przez producenta temperatury roboczej, chronić kanały przed nadmiernym oddziaływaniem promieni UV oraz wyposażyć urządzenia doprowadzające powietrze do kanałów w filtry o odpowiedniej klasie filtracji. Kanały tekstylne – o ile nie występują w wykonaniu specjalnym, które wyklucza ten sposób konserwacji – muszą być regularnie prane. Proces należy dobierać zgodnie z zaleceniami producenta. Pranie wodne należy wykonywać w temperaturze 30÷40°C z dodatkiem odpowiednich (zalecanych przez producenta) środków piorących. Kanały lekko lub średnio zabrudzone można uprać chemicznie i zdezynfekować. Reżim konserwacji kanałów uzależniony jest też od ich przeznaczenia, tj. wymogów higieniczno-sanitarnych pomieszczenia (np. zalecenia SANEPIDu dla zakładu produkcyjnego).

 Joanna RYŃSKA
– dziennikarka branżowa

LITERATURA:

[1] Dimensioning Ducts. Poradnik dla projektanta firmy FabricAir.

[2] Fabric Air Dispersion Products. Broszura techniczna firmy DuctSox.

[3] Fabric Ducting&Diff users. Technical data. Folder techniczny firmy Prihoda.

[4] Systemy Wentylacyjne. Kanały Tekstylne. Poradnik firmy Atol. https://atol-instal.pl/

[5] www.kalowent.pl [dostęp online 25.10.2017] – materiały poradnikowe i techniczne