Optymalne warunki wystawiennicze i magazynowe w muzeach, galeriach, bibliotekach i archiwach
Ocena użytkowników: / 2
SłabyŚwietny 
Data dodania: 05.06.2007

    Zapewnienie odpowiednich warunków klimatycznych w pomieszczeniach, w których są eksponowane lub magazynowane przedmioty zabytkowe w muzeach, galeriach, bibliotekach i w archiwach jest istotnym czynnikiem wpływającym na ich bezpieczeństwo. Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie klimatyzacji takich budynków, zapewniającej stabilność parametrów powietrza wewnętrznego w dopuszczalnym zakresie ich tolerancji, wspomaga działania konserwatorskie poprzez stworzenie warunków faktycznie przedłużających istnienie zabytków w wyniku spowolnienia procesów ich niszczenia. 

    Już w skrypcie pani prof. Jędrzejewskiej [8] powstałym w latach 70-tych, jest zamieszczone stwierdzenie, że klimatyzacja jest jedynym rozwiązaniem, pozwalającym na spełnienie wymogu przechowywania dzieł sztuki i muzealiów w warunkach stabilnej wilgotności i stabilnej temperatury powietrza. Wiadomo bowiem, że dla obiektów zabytkowych najbardziej szkodliwe są krótkie, szybkie zmiany wilgotności i temperatury powietrza.
    Badania zagadnień związanych z określeniem parametrów klimatu muzealnego gwarantującego bezpieczne warunki przechowywania dzieł sztuki rozpoczęto jeszcze w latach 60-tych dwudziestego wieku. Ustalono wówczas zasadę kontroli parametrów powietrza otaczającego dzieła sztuki oraz wartości parametrów powietrza w zakresie: wilgotność względna 55-65%, temperatura powietrza 16-18°C (obecnie, w wyniku dalszych badań, te wartości uległy pewnym korektom). Już wówczas zwrócono uwagę na fakt, że chociaż odstępstwa od zalecanych wartości parametrów powietrza są niebezpieczne dla dzieł sztuki, to dużo bardziej szkodliwa jest ich niestabilność. A zatem bardziej szkodzą „huśtawki klimatyczne” – wahania, częste zmiany, nawet jeśli są bardzo krótkie, gdyż nawet zmiany wartości parametrów powietrza o niewielkiej amplitudzie, ale powtarzające się często, powodują uszkodzenia materii zabytkowej [18].
    Przy obecnym stanie wiedzy inżynierskiej i rozwiniętej technice klimatyzacyjnej teoretycznie możliwe jest uzyskanie w każdym klimatyzowanym obiekcie wymaganych wartości parametrów powietrza, niezależnych od środowiska zewnętrznego. Oczywiście, ścisłe dotrzymanie parametrów powietrza o niewielkich zalecanych tolerancjach jest łatwiejsze w pomieszczeniach magazynowych, archiwach, czyli pomieszczeniach o znikomej liczbie użytkowników oraz o np., niewielkim przeszkleniu lub o całkowitym braku okien, co ogranicza wpływ zmiennych zysków ciepła w wyniku nasłonecznienia na klimat wewnętrzny. W obiektach o dużej liczbie osób zwiedzających trzeba liczyć się z możliwością niedotrzymania wymaganych parametrów w czasie pracy instalacji klimatyzacyjnej. Powodem tego niekorzystnego zjawiska jest dynamika zmian rzeczywistych zysków ciepła i wilgoci, a także np. przyzwyczajenie do możliwości otwierania okien i związany z tym niekontrolowany napływ nieuzdatnionego powietrza zewnętrznego o innych parametrach niż wymagane w danym pomieszczeniu. W praktyce nie zawsze bowiem jest możliwe uniknięcie takich zakłóceń klimatu wewnętrznego.
    Projektując klimatyzacją w tak specyficznych obiektach, powinno się jednak zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie stabilnych warunków wewnętrznych właściwych dla przechowywanych dzieł sztuki, czyli dla materiałów z których zostały one wykonane oraz ograniczenie zakłóceń. W związku z tym w niniejszym artykule zostaną przedstawione wymagania dotyczące parametrów wewnętrznych oraz podstawowe zasady projektowania klimatyzacji dla potrzeb muzeów, galerii, archiwów i bibliotek. (…)

    W Komitecie Technicznym CEN/TC 346 „Conservation of cultural property” prowadzone są prace nad normami technicznymi, wytycznymi z dziedziny opieki konserwatorskiej nad zabytkami w następujących grupach roboczych:

  • CEN/TC 346/WG 1 – General guidelines and terminology,
  • CEN/TC 346/WG 2 – Materials constituting cultural property,
  • CEN/TC 346/WG 3 – Evaluation of methods and products for conservation works,
  • CEN/TC 346/WG 4 – Environment,
  • CEN/TC 346/WG 5 – Transportation and packaging methods.
 
 
 
 
 
 
    Także członkowie dwóch wymienionych poniżej stowarzyszeń, biorą udział w pracach grup roboczych zajmujących się jakością powietrza wewnętrznego w muzeach:

  • Federation of European Heating and Air-Conditioning Associations (REHVA): Task Force 8 Control of indoor air quality in museums,
  • International Society of Indoor Air Quality and Climate (ISIAQ) Task Force IAQ and climate in cultural and heritage collections. (…)

  Do najważniejszych czynników wpływających na zanieczyszczenia wewnętrzne należą [3]:

  • rodzaje i stężenia zanieczyszczeń w powietrzu zewnętrznym,
  • ilość zwiedzających oraz aktywność (czynności wykonywane) wewnątrz budynku,
  • lokalizacja czerpni powietrza zewnętrznego,
  • lokalizacja oraz rodzaje nawiewników powietrza rozmieszczonych w salach ekspozycyjnych,
  • stopień recyrkulacji powietrza w czasie udostępniania budynku dla osób zwiedzających i dla personelu oraz wówczas, gdy obiekt jest niedostępny dla publiczności,
  • skuteczność filtracji w odniesieniu do cząstek stałych oraz gazów oraz obsługa systemu filtracji powietrza,
  • lokalizacja oraz sposób zamocowania filtrów w instalacji klimatyzacyjnej,
  • realizacja ochrony, utrzymanie budynku oraz terenu. (…)

 

    Kolejnym zagrożeniem dla zbiorów są drobnoustroje. Ich obecność w powietrzu wewnętrznym musi być kontrolowana. Dotychczas nie powstały normy europejskie, na mocy których można byłoby klasyfikować poziom zainfekowania pomieszczeń. W artykule [13] przedstawiono skalę służącą do klasyfikacji pomieszczeń ze względu na zawarte w powietrzu drobnoustroje. Przy jej opracowywaniu skorzystano z projektu normy skażenia mikrobiologicznego powietrza CEC (Commision of the European Communities) z 1993 roku sformułowanego dla domów i pomieszczeń nieprzemysłowych oraz innych publikacji, jak również z doświadczeń zawodowych pracowników Laboratorium Muzeum Narodowego w Warszawie (Tabela 8).
 

Literatura do tego artykułu zostanie podana w kolejnym artykule pt. „Wytyczne projektowania instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych w obiektach muzealnych”. 

 

wydanie 5/2007 

CZYTAJ CAŁOŚĆ, ZAMÓW PRENUMERATĘ:

TRADYCYJNĄ                         E-WYDANIE

 

POLECAMY WYDANIA SPECJALNE

  • Pompy ciepła 2023-2024

  • Pompy ciepła 2021-2022

  • Pompy ciepła 2022-2023

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023

  • Pompy ciepła 2020-2021

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020

  • Pompy ciepła 2019-2020

  • Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019

Katalog firm chłodnictwo, klimatyzacja, wentylacja

CHŁODNICTWO: Agregaty (chillery) chłodzone powietrzem, Agregaty (chillery) chłodzone wodą, Agregaty absorpcyjne, Agregaty skraplające, Aparatura kontrolno-pomiarowa, Chłodnice, Chłodnictwo w transporcie, Chłodziwa i nośniki ciepła, Czynniki chłodnicze, Dry-coolery, Drzwi chłodnicze (okucia, akcesoria), Elementy rozprężające, Filtry - osuszacze czynnika chłodniczego, Komory chłodnicze i zamrażalnicze, Kontenery chłodnicze, Maszyny do produkcji lodu (płatkarki, kostkarki), Materiały termoizolacyjne, Meble chłodnicze i zamrażalnicze, Monobloki chłodnicze, Odolejacze, separtory, Oleje sprężarkowe, Płyty warstwowe, Pompy cyrkulacyjne, Silniki, Siłowniki, Sprężarki chłodnicze, Tunele mroźnicze (kriogeniczne), Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Urządzenia rozmrażające, Wieże chłodnicze, Wyłączniki i przekaźniki czasowe, Wymienniki ciepła (parowacze, skraplacze), Wymienniki płytowe, Zasobniki chłodu, Zawory, Zespoły spręzarkowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

KLIMATYZACJA i WENTYLACJA: Aparatura kontrolno-pomiarowa, Aparaty grzewczo-wentylacyjne, Centrale klimatyzacyjne monoblokowe, Centrale klimatyzacyjne rooftop, Centrale klimatyzacyjne sekcyjne, Chłodnice/nagrzewnice kanałowe, Czerpnie i wyrzutnie, Filtry powietrza, Kanały wentylacyjne, Klapy ppoż. (oddymiające, odcinające), Klimakonwektory, Klimatyzacja samochodowa, Klimatyzatory kompaktowe (przenośne, okienne), Klimatyzatory split, Klimatytory multi splity, Kolektory słoneczne, Kratki, nawiewniki, dysze, Kurtyny powietrzne, Materiały termoizolacyjne, Nasady kominowe, wywietrzniki, Nawilżacze (parowe, zraszające, ultradźwiękowe, komory zraszania), Oczyszczacze powietrza, Odciągi miejscowe, Okapy kuchenne, Osuszacze powietrza, Pompy ciepła, Pompy cyrkulacyjne, Przepustnice, Rekuperatory i regeneratory do odzysku ciepła, Siłowniki, Stropy, belki chłodząco-grzejące, Systemy Super Multi, Szafy klimatyzacji precyzyjnej, Tłumiki hałasu, Układy i aparatura regulacyjna, zabezpieczająca i nadzorująca, Wentylatory dachowe, Wentylatory oddymiające, przeciwwybuchowe, chemoodporne, Wentylatory osiowe, Wentylatory promieniowe, Wentylatory strumieniowe (oddymiające), Wymienniki gruntowe, Pozostałe akcesoria, Projektowanie, badania, doradztwo techniczne, certyfikacja.

MATERIAŁY, NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, AKCESORIA: Izolacje akustyczne, termiczne, Materiały i przyrządy lutownicze i spawalnicze, Materiały uszczelniające, Narzędzia, Rury, kształtki, akcesoria, Urzadzenia i środki czyszczące, Urządzenia do inspekcji i czyszczenia systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych, Urządzenia do usuwania i napełniania instalacji chłodniczych; recyklingu czynników chłodniczych, Wibroizolacje, Zamocowania i tłumiki drgań.

INNE: Zrzeszenia i organizacje, Oprogramowanie komputerowe, Portale internetowe, Targi, wystawy, szkolenia.