Od kilkunastu lat kraje Unii Europejskiej prowadzą aktywną politykę w zakresie zarządzania środowiskiem i jego zasobami naturalnymi. Są to zadania priorytetowe, ujęte w dużej mierze w systemowe ramy legislacyjne, mające doprowadzić do ograniczenia negatywnego wpływu działalności przemysłowej na środowisko. 

    W okresie przejściowym, do czasu ustalenia planu prac legislacyjnych zgodnie z procedurą przedstawioną w dyrektywie i wejścia w życie dyrektyw wykonawczych, dyrektywa obliguje Komisję Europejską do wprowadzenia z wyprzedzeniem przepisów wykonawczych dla produktów określonych przez ECCP [2] jako posiadających duży potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych. Wśród wymienionych tam grup produktów znajdują się m.in. urządzenia gospodarstwa domowego (w tym sprzęt chłodniczy), systemy o napędzie elektrycznym oraz systemy HVAC (ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja).
    W artykule przedstawiono proponowane przez Komisję i organizacje europejskie szczegółowe przepisy [3], określające najważniejsze aspekty środowiskowe/kryteria związane z urządzeniami klimatyzacyjnymi i pompami ciepła. Przedstawiono również założenia programu prac normalizacyjnych CEN w obszarze ekoprojektowania dla tej grupy urządzeń.

Umieszczanie na rynku i oznakowanie CE

    W dyrektywie ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dla produktów wykorzystujących energię, tzn. dotyczącej ekoprojektowania (określaną dalej jako PWE) przyjęto, że zanim dany produkt zostanie wprowadzony na rynek i/lub oddany do użytkowania, będzie podlegać procedurze oceny zgodności środowiskowej (włącznie z oznakowaniem CE i deklaracją zgodności). Przeprowadzenie oceny zgodności ma na celu potwierdzenie, że dany produkt spełnia wymagania ekoprojektu oraz wymagania zasadnicze wynikające z właściwych dla danego produktu dyrektyw nowego podejścia.
    Urządzenia chłodnicze, pompy ciepła i klimatyzatory w zdecydowanej większości podlegają ocenie zgodności zarówno z wymaganiami zasadniczymi kilku dyrektyw nowego podejścia, jak i dodatkowo dyrektyw nie wymagających oznakowania CE:

    Procedury oceny zgodności, określone w dyrektywach wykonawczych do dyrektywy PWE, będą pozostawiać producentom wybór między wewnętrzną kontrolą projektu (opisaną w załączniku IV dyrektywy), a systemem zarządzania (opisanym w załączniku V dyrektywy).
    Domniemanie zgodności, oparte na wewnętrznej kontroli projektu, potwierdzone deklaracją zgodności i oznakowaniem CE w rozumieniu dyrektywy PWE, jest całkowicie zbieżne z istniejącym europejskim systemem oceny zgodności, wprowadzonym w Polsce odpowiednią ustawą [4]. System zarządzania, o którym jest mowa w dyrektywie, może być oparty na zarejestrowanym systemie EMAS lub na systemie zarządzania środowiskowego wg norm ISO.

Wspólnotowe oznakowanie ekologiczne

    Dyrektywa PWE wprowadziła zasadniczą zmianę w przepisach dotyczących europejskiego oznakowania ekologicznego EOE. W sposób formalny powiązano program przyznawania wspólnotowego oznakowania ekologicznego z regulacjami dotyczącymi dopuszczania do obrotu (tzn. oznakowaniem CE). Przedsiębiorca, zlecający badania w ramach oceny zgodności, będzie mógł równocześnie przeprowadzić badania niezbędne do uzyskania znaku EOE.
    W dużym skrócie program przyznawania europejskiego oznakowania ekologicznego, uzupełniony planem pracy [6] ma być zachętą do wytwarzania produktów i usług o zmniejszonym wpływie na środowisko w ciągu całego cyklu życia produktu oraz do dostarczanie konsumentom informacji o tym wpływie. Jest on częścią strategii promującej zrównoważoną produkcję i konsumpcję w kontekście „ram na rzecz zintegrowanej polityki produktowej ukierunkowanej na cykl życia”. (…)

Pompy ciepła i klimatyzatory – kryteria ekologiczne

    Jak zaznaczono na wstępie, dyrektywa PWE przewiduje, że do czasu wdrożenia dyrektyw wykonawczych, Komisja powinna określić szczegółowe kryteria ekologiczne dla produktów mających istotny wpływ na środowisko. Projekt decyzji Komisji wykonującej to zalecenie w odniesieniu do pomp ciepła i klimatyzatorów ze sprężarkami o napędzie elektrycznym wykorzystywanych do ogrzewania i oziębiania, jest w końcowej fazie opracowania przez grupę roboczą. Produkty spełniające określone w dokumencie wskaźniki będą mogły uzyskać oznakowanie i na tej podstawie producent będzie mógł oznakować swój wyrób znakiem CE. W dokumencie jest również podany sposób oceny i weryfikacji każdego kryterium ekologicznego. Ze względu na trwającą procedurę i możliwe zmiany wartości granicznych, w niniejszym artykule nie przytoczono proponowanych wartości liczbowych poszczególnych wskaźników. (...)

    Jak już wcześniej zaznaczono, potwierdzanie zgodności środowiskowej produktów wykorzystujących energię PWE jest elementem systemu oceny zgodności funkcjonującego w UE, a więc wszystkie zasady wprowadzania do obrotu, oznaczania znakiem CE, wystawiania deklaracji zgodności czy odpowiedzialności producenta/importera mają tu zastosowanie. Jednak procedury zapewnienia spełnienia wymagań są w przypadku dyrektywy PWE bardziej sformalizowane i tym samym potwierdzenie zgodności będzie trudniejsze i bardziej kosztowne. Przedsiębiorstwa posiadające wdrożony system zarządzania środowiskowego (EMAS lub ISO) są w dogodniejszej sytuacji – wprawdzie nie mogą skorzystać z zasady domniemania zgodności, ale też w sposób stosunkowo prosty mogą udokumentować zgodność procesu produkcji z dyrektywą.
    Małe i średnie przedsiębiorstwa są w o wiele trudniejszej sytuacji, są jednak przewidziane możliwości wprowadzenia mechanizmów wspierających chociaż w pewnym stopniu MŚP. Dla takich przedsiębiorstw przewidziane są na przykład mniejsze stawki opłat za przyznanie europejskiego oznakowania ekologicznego. W treści dyrektywy PWE znalazł się ponadto zapis, że powinna ona wspierać wdrażanie ekoprojektu w mikroprzedsiębiorstwach oraz w MŚP, rozwinięty dalej w artykule 13 dyrektywy.

CZYTAJ CAŁOŚĆ, ZAMÓW PRENUMERATĘ:

TRADYCYJNĄ                         E-WYDANIE