W numerze 5/2007 omówiona została europejska zgodność CE w chłodnictwie, natomiast w wydaniu 12/2007 – w wentylacji. W poprzednich publikacjach autor przedstawił zasady swobodnego przepływu wyrobów w UE, zasady bezpieczeństwa, odpowiedzialności i nadzoru rynku oraz oceny zgodności wyrobów – moduły od A do H (por. rys.), a także oznakowania wyrobów. W niniejszym artykule zaprezentowane zostaną dyrektywy dotyczące urządzeń klimatyzacyjnych.
Charakterystyka wyrobów w obszarze klimatyzacji Wyroby będące przedmiotem obrotu handlowego w obszarze klimatyzacji stanowią zarówno zintegrowane wyroby gotowe jak też ich podstawowe zespoły lub komponenty. Głównym przeznaczeniem gotowych wyrobów klimatyzacji jest zapewnienie w pomieszczeniach zamkniętych (obiektach budowlanych) co najmniej wymaganej temperatury i wilgotności powietrza. Jeżeli w pomieszczeniu klimatyzowanym mają przebywać ludzie to mówimy o klimatyzacji bytowej natomiast w przypadku kiedy celem utrzymania klimatu środowiska jest prawidłowy przebieg procesów technologicznych (w tym produkcyjnych), to wówczas mamy klimatyzację przemysłową. Wyroby klimatyzacji są wyrobami złożonymi, obejmującymi między innymi zespoły: wentylacyjne, chłodnicze, grzewcze. Można je klasyfikować wg różnych kryteriów, ale z punktu obrotu handlowego pomocna tu może być klasyfikacja PKWiU przenosząca standardy międzynarodowe. W bardzo zgrubnym ujęciu, z uwagi na przeznaczenie, moc cieplną jak również problematykę publikacji, urządzenia klimatyzacyjne można podzielić na następujące grupy: ● klimatyzatory obsługi indywidualnej, ● klimatyzatory obsługi centralnej, ● komory laboratoryjne klimatyzowane.
Do klimatyzatorów obsługi indywidualnej można zaliczyć: ● klimatyzatory typu kompakt w których zespoły klimatyzatora są umieszczone w jednej obudowie, ● klimatyzatory typu split w których istnieją dwa oddzielne zespoły: wewnętrzny (parownik i wentylator) i zewnętrzny (sprężarka i skraplacz), ● klimatyzatory przenośne, ● klimakonwektory indukcyjne z zewnętrznym źródłem zimna i ciepła, ● klimakonwektory wentylatorowe.
Do klimatyzatorów obsługi centralnej można zaliczyć między innymi: ● klimatyzatory wentylacyjno-klimatyzacyjne z agregatem chłodniczym, ● klimatyzatory wentylacyjno-klimatyzacyjne z agregatem chłodniczym z możliwością przełączenia na ogrzewanie, ● klimatyzatory wentylacyjno-klimatyzacyjne bez agregatu chłodniczego, ● klimatyzatory z agregatem chłodniczym, ● klimatyzatory z agregatem chłodniczym z możliwością przełączenia na grzanie, ● klimatyzatory bez agregatu chłodniczego, ● centrale klimatyzacyjne modułowe (jedno- lub dwuprzewodowe), ● centrale klimatyzacyjne dachowe (rooftop).
Niezależnie od klimatyzatorów gotowych istnieje rynek wyrobów, które stanowią ich zespoły lub komponenty. Do takich zespołów można zaliczyć: ● agregaty chłodnicze, ● pompy ciepła, ● pompy płynowe, ● wentylatory, ● sprężarki chłodzące, ● parowniki np.: do komór chłodniczych lub chłodzenia cieczy, ● skraplacze np.: chłodzone wodą lub powietrzem, ● chłodnice powietrza, ● nagrzewnice powietrza, ● belki chłodząco-grzejne, ● nawilżacze wodne lub parowe, ● kurtyny powietrzne, ● filtry powietrza.
Do komponentów stosowanych w klimatyzatorach można zaliczyć też między innymi: ● osprzęt ciśnieniowy w postaci różnego rodzaju zaworów: ogólnego przeznaczenia, specjalistycznych (np.: zawór rozprężny) bądź bezpieczeństwa, ● armaturę regulacyjną ciśnieniową np. regulatory bezpośredniego działania, ● regulatory temperatury, ● regulatory wilgotności, ● regulatory przepływu powietrza, ● siłowniki, ● sterowniki elektroniczne do klimatyzatorów.
Dyrektywy NP stosowane do klimatyzatorów Klimatyzatory w zależności od przeznaczenia mogą się różnić rozwiązaniami konstrukcyjnymi. W zależności od tego do klimatyzatorów mogą mieć zastosowanie następujące Dyrektywy NP: ● dyrektywa 98/37/WE MD – Maszyny, ● dyrektywa 97/23/WE PED – Urządzenia ciśnieniowe, ● dyrektywa 2006/95/WE LVD – Sprzęt elektryczny niskiego napięcia, ● dyrektywa 2004/108/WE EMC – Kompatybilność elektromagnetyczna, ● dyrektywa 90/396/EWG GAD – Urządzenia spalające paliwa gazowe, ● dyrektywa 2000/14/WE NEE – Emisja hałasu na zewnątrz pomieszczeń.
Do klimatyzatorów nie ma zastosowania dyrektywa CPD 89/106/EWG – Wyroby budowlane, gdyż dla tej grupy wyrobów nie zostały określone normy zharmonizowane jak również wytyczne do Europejskich Aprobat Technicznych. Dobór właściwych Dyrektyw dla określonego wyrobu z obszaru klimatyzacji jest zależny od rodzaju istotnych zagrożeń stwarzanych przez wyrób oraz od jego przeznaczenia. Dyrektywy NP mają bardzo podobny układ elementów składowych z których najistotniejsze elementy stanowią: ● zakres zastosowania, ● zasadnicze wymagania, ● procedury oceny zgodności, ● formy potwierdzenia zgodności.
W dalszej części omówione zostaną wymienione wyżej elementy dyrektyw, przy czym po procedurach oceny zgodności przytoczone zostaną wybrane normy zharmonizowane stanowiące podstawę do ustalenia domniemanej zgodności wyrobu z zasadniczymi wymaganiami. Jeżeli do wyrobu będą stosowane normy niezharmonizowane to w takiej sytuacji istnieje konieczność przeprowadzenia każdorazowo analizy zagrożeń dla wykazania, że przyjęte rozwiązania konstrukcyjne w oparciu o te normy spełniają zasadnicze wymagania.
Dyrektywa 98/37/WE MD (Machinery Directive) (...)
Dyrektywa 97/23/WE PED (Pressure Equipment Directive) (...)
Dyrektywa 2006/96/WE LVD (Low Voltage Directive) (...)
Dyrektywa 2004/108/WE EMC (Electromagnetic Compatilibity Directive) (...)
Dyrektywa 90/396/EWG GAD (...)
Dyrektywa 2004/14/WE NEE (Noise Emission in the Enviroment) (...)
Podsumowanie Dla każdego rodzaju klimatyzatora producent powinien: ● wytypować te dyrektywy, które mają do wyrobu zastosowanie, ● dokonać przeglądu zasadniczych wymagań mających zastosowanie do wyrobu dla każdej dyrektywy oraz przeprowadzić identyfikację zagrożeń, ● określić normatywne dokumenty odniesienia, które będą podstawą do oceny zgodności z każą z dyrektyw. Najlepiej korzystać przy tym z norm zharmonizowanych a jeżeli ich nie ma z norm międzynarodowych bądź krajowych. W przypadku kiedy dla danej dyrektywy ma zastosowanie do wyrobu wiele norm wygodne jest sporządzenie Specyfikacji Technicznej wyrobu, która porządkuje wszystkie wymagania i jednocześnie wykazuje pokrycie nimi wszystkich istotnych zasadniczych wymagań dyrektywy dla danego wyrobu, ● wybrać procedurę oceny zgodności, ● przeprowadzić ocenę zgodności wyrobu zgodnie z procedurą niekiedy z udziałem jednostki notyfikowanej i zgromadzić materiał dowodowy dotyczący zgodności w tym analizę ryzyka, raporty z badań, ● wystawić Deklarację Zgodności WE dla wszystkich dyrektyw mających zastosowanie i oznakować wyrób CE.
Podstawą dopuszczenia wyrobu do obrotu jest oznakowanie CE wyrobu oraz wystawiona przez producenta Deklaracja Zgodności WE. |