Centra danych pochłaniają dziś globalnie około dwóch procent całej wykorzystywanej energii. To niemal tyle samo, co cała światowa branża lotnicza! Szacuje się, że do roku 2040 globalna liczba i moc centrów danych ulegnie podwojeniu. Znacząco zatem wzrośnie także zapotrzebowanie energetyczne w tym obszarze, chyba że podjęte zostaną skuteczne działania, które uczynią centra danych bardziej przyjaznymi dla środowiska.
Wraz z postępującą automatyzacją i cyfryzacją świata następuje gwałtowny rozwój branży centrów danych. Sektor ten charakteryzuje się z jednej strony szybkim rozwojem technologicznym, a z drugiej – dużym zużyciem energii elektrycznej i wody, przez co wpływ działalności centrów danych na środowisko nie pozostaje bez znaczenia.
Należy mieć świadomość, że każda usługa on-line i każda operacja, nawet tak trywialna, jak użycie wyszukiwarki czy wysłanie e-maila, powoduje zużycie określonej porcji energii. Potrzebne jest pilne wdrożenie rozwiązań, które pomogą ograniczyć potrzeby energetyczne centrów danych i ich ślad węglowy, ale też zmierzyć parametry kluczowe dla zrównoważonego rozwoju.
Już dziś operatorzy centrów danych w swoich programach ESG zobowiązują się do takich działań. Wymagają one prowadzenia systematycznych pomiarów, w tym regularnego monitorowania i raportowania zużycia energii. Chcąc pokonać wyzwania, niezbędne jest skorzystanie ze standaryzowanych wskaźników pomiaru. Nie muszą być one idealne, ale jeżeli są standaryzowane oraz odpowiednio zdefiniowane i znajdują szerokie zastosowanie, stają się praktyczną miarą oraz przyczyniają się do rozwoju branży, umożliwiając:
- benchmarking – ponieważ obliczanie i raportowanie wpływu na środowisko na podstawie różnych wskaźników utrudnia organizacjom porównywanie wyników; co więcej, brak odpowiednich wskaźników do oceny porównawczej utrudnia organizacji poznanie elementów, które należy poprawić, jakim działaniom nadać priorytety i jak raportować postępy;
- współdziałanie – jako że brak komunikacji wewnątrz firmy pomiędzy zespołem projektowym, zakupów, eksploatacji obiektu i zespołem ds. zrównoważonego rozwoju utrudnia wyznaczanie celów i strategii oraz podejmowanie działań.
DROGA DO STANDARYZACJI
Zanim organizacja The Green Grid (TGG) zaproponowała w 2007 roku współczynnik efektywności wykorzystania energii (PUE) [1], nie istniał żaden standardowy wskaźnik efektywności energetycznej centrum danych, co utrudniało analizę porównawczą i współpracę w branży.
Rys. 1. Trzy etapy wdrażania zrównoważonej działalności o zerowej emisji dwutlenku węgla netto (Źródło: SOS 1.5 The road to a resilient, net-zero carbon future)
Zrównoważony rozwój środowiskowy polega na ochronie zasobów naturalnych na rzecz przyszłych pokoleń. Większość operatorów centrów danych – zarówno początkujących, jak i bardziej zaawansowanych – podejmuje inicjatywy związane ze zrównoważonym rozwojem. Światowa Rada Biznesu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (WBCSD) zidentyfikowała trzy etapy wdrażania bezemisyjnej działalności (co przedstawiono na rysunku 1.). Chociaż etapy te zdefiniowano dla działalności o zerowej emisji dwutlenku węgla netto, metodologia ta może być również wykorzystywana do oceny działań operatorów centrów danych pod kątem zrównoważonego rozwoju.
PIERWSZY NA RYNKU FRAMEWORK OD SCHNEIDER ELECTRIC
Pod koniec zeszłego roku Schneider Electric opublikował kompleksowe, nowatorskie ramy działania dla zrównoważonych środowiskowo centrów danych. W tym pierwszym w branży „schemacie” określono pięć kategorii, które mają zastosowanie do centrum danych. Kategorie te reprezentują kompleksowe podejście do kwestii zrównoważenia środowiskowego.
Przedstawmy zatem każdą z nich nieco szerzej:
- Energia elektryczna – najistotniejszy zasób wykorzystywany przez centra danych. W związku z ciągłym, szybkim rozwojem obiektów i prognozowanym wzrostem w przyszłości, zużycie energii i wydajność energetyczna stają się ważnym elementem działań na rzecz zrównoważonego rozwoju centrum danych. Zastosowanie energii odnawialnej, dodatkowo do ograniczania konsumpcji za sprawą efektywnej działalności, pomaga ograniczyć emisję gazów cieplarnianych (GHG) będącą skutkiem zużycia energii elektrycznej. Raportowanie zużycia energii, efektywności energetycznej i wykorzystania energii odnawialnej pozwala dokumentować postępy w dążeniu do minimalizacji śladu węglowego.
- Emisje gazów cieplarnianych – główny czynnik powodujący zmiany klimatyczne i jeden z najbardziej istotnych problemów, przed którymi stoi współczesne społeczeństwo. Według Protokołu GHG i ISO 14064 wyróżniamy trzy kategorie emisji gazów cieplarnianych: Zakres 1 (emisje bezpośrednie), Zakres 2 (pośrednie emisje energetyczne) i Zakres 3 (inne pośrednie emisje). Raportowanie emisji gazów pozwala dokumentować postępy w dążeniu do kontrolowania zmiany klimatu.
- Woda – wieże chłodnicze i inne techniki chłodzenia wyparnego, ze względu na efektywność i dużą wydajność chłodniczą, to powszechnie stosowane rozwiązania odprowadzania ciepła. Niestety mechanizmem stosowanym do odprowadzania ciepła w tych technologiach chłodzenia jest parowanie, które zużywa znaczne ilości wody. Co więcej, tradycyjne metody wytwarzania energii elektrycznej również wymagają dużej ilości wody – o wiele większej niż centra danych zużywają do chłodzenia. Stosowanie wody z odzysku lub recyklingu zamiast wody bieżącej pomaga zmniejszyć presję na lokalne zasoby. Raportowanie zużycia wody jako jednego z celów w zakresie zrównoważonego rozwoju nabiera coraz większego znaczenia dla operatorów centrów danych.
- Odpady – w trakcie budowy i eksploatacji centrum danych wytwarzane są znaczne ich ilości. Minimalizacja ilości odpadów generowanych w łańcuchu dostaw oraz eliminacja ich składowania na wysypiskach poprzez ponowne wykorzystanie i recykling stają się istotnym elementem strategii na rzecz bardziej zrównoważonego rozwoju środowiskowego.
- Gleba i bioróżnorodność – centra danych oddziałują bezpośrednio na grunty, na których zostały zbudowane, a także pośrednio na grunty mające związek z ich łańcuchem dostaw. Centra danych, w porównaniu z całkowitą powierzchnią wykorzystywaną przez komercyjne budynki biurowe, zajmują stosunkowo niewielki obszar. Jednak w przypadku centrów danych wykorzystujących farmy słoneczne czy wiatrowe, wpływ na glebę i bioróżnorodność może być znaczący.
Postęp w implementacji celów zrównoważonego rozwoju oznacza przyjęcie wskaźników pomiarowych dla każdej z wyżej wymienionych kategorii i zapewnienie, że są one zrozumiałe dla całego rynku i branży centrów danych. Wdrożenie ram wiąże się również z regularnym podawaniem wartości wskaźników do publicznej wiadomości (np. co pół roku, co rok). Proponowany zestaw wskaźników Schneider Electric został opracowany we współpracy z ekspertami. Dokładny opis znajduje się w Przewodniku dostępnym na stronie www.se.com/pl.
Stworzony przez ekspertów Schneider Electric framework dla centrów danych zawiera 23 wskaźniki i ich zalecane stosowanie w zależności od trzech etapów wdrażania. Niezależnie od tego, na jakim etapie znajduje się obiekt, wszystkie centra danych powinny raportować co najmniej 11 podstawowych wskaźników.
Kluczowe ze względu na systemy klimatyzacji i wentylacji są oczywiście wszystkie wskaźniki związanie z użyciem wody, stosowaniem ekologicznych czynników i rozwiązań oszczędzających energię. W grupie parametrów do pomiaru emisji gazów cieplarnianych znalazły się te odpowiadające za bezpośrednie emisje ze źródeł zarządzanych lub będących własnością centrum danych. Źródłem emisji gazów cieplarnianych może być spalanie paliw w rezerwowych agregatach prądotwórczych, wycieki sześciofluorku siarki (SF6) z rozdzielni średniego napięcia czy fluorowęglowodory (HFC) znajdujące się praktycznie w każdym systemie chłodniczym. Zarówno w zakresie emisji gazów cieplarnianych, jak i zużycia wody wprowadzono wartości bezwzględne emisji/zużycia pozwalające na raportowanie i monitorowanie, pomagając operatorom centrów danych na usprawnienia operacyjne. Dodatkowe wskaźniki pokazujące emisję/zużycie w stosunku do całkowitej mocy elektrycznej i mocy IT pozwalają zmierzyć skuteczność programów ciągłej poprawy w fazie wyboru rozwiązań, planowania i projektowania, a także umożliwiają dokonanie porównań między centrami danych.
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ WPISANY W DNA
Schneider Electric od lat stawia na zrównoważony rozwój, oferując produkty spełniające wysokie standardy, jak i wdrażając kompleksowy program zrównoważonego rozwoju w całej firmie. W 2021 roku Schneider Electric został uznany za najbardziej zrównoważoną firmę na świecie według Corporate Knights Global 100 Index.
Rys. 2. Schneider Electric. Agregat wody lodowej chłodzony cieczą ze sprężarkami typu turbocor, seria BCWC
Wychodząc naprzeciw rosnącym oczekiwaniom w zakresie ograniczania oddziaływania na środowisko naturalne oraz zrównoważonego rozwoju, Schneider Electric jest w trakcie wdrażania planu stopniowego zastępowania obecnie używanych czynników chłodniczych w urządzeniach klimatyzacji precyzyjnej. Nowo projektowane urządzenia cechują się najwyższym standardem w zakresie wydajności oraz minimalnym oddziaływaniem na środowisko naturalne. Zastosowane czynniki (R454B, R513A, R1234ze, R1234yf) przy znacznym zredukowaniu współczynnika GWP, charakteryzują się zbliżonymi parametrami termodynamicznymi w stosunku do czynników obecnie stosowanych (R410A, R134A), co pozwala na zachowanie wysokiej efektywności proponowanych urządzeń.
Rys. 3. Schneider Electric. Szafa klimatyzacji precyzyjnej z bezpośrednim odparowaniem, seria IDAV
Obecnie Schneider Electric jest na końcowym etapie wdrażania nowych, ekologicznych rozwiązań dla szaf klimatyzacji precyzyjnej oraz agregatów wody lodowej dla układów sprężarkowych o stałej i zmiennie regulowanej mocy chłodniczej dla szerokiego zakresu wydajności chłodniczej. Te oraz wspomniane wcześniej działania czynią Schneider Electric liderem w obszarze zrównoważonego rozwoju na rynku europejskim. Jako wiodąca firma w zakresie rozwiązań urządzeń chłodniczych na potrzeby IT, firma otrzymała „Paszport Produktu Przyjaznemu Środowisku” (ang. Environmental Product Passport). Misją Schneider Electric jest dbałość o wspólny dom, jakim jest środowisko naturalne. To nie tylko powód do dumy, ale też zobowiązanie wobec przyszłych pokoleń.
AUTORZY:
Piotr WOJCIECHOWSKI – Data Center Solution Architect Schneider Electric Polska
Bogdan ZAŁOGA – Cooling System Application Engineer Precision cooling systems Schneider Electric Polska
Schneider Electric Polska Sp. z o.o ul. Konstruktorska 12 02-673 Warszawa Centrum Obsługi Klienta tel. +48 22 584 43 77 www.se.com/pl |