REACH to nowe rozporządzenie UE dotyczące rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w odniesieniu do substancji chemicznych. Weszło w życie w dniu 1 czerwca 2007 roku. Skrót REACH pochodzi od angielskich terminów: Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of CHemicals (Rejestracja, Ewaluacja i Autoryzacja Chemikaliów).

W jakim celu powstało rozporządzenie REACH?
Podstawowym celem REACH jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego przed zagrożeniami stwarzanymi przez chemikalia wytwarzane, importowane i stosowane lub wprowadzane do obrotu na terenie Wspólnoty Europejskiej. Zadaniem REACH jest również zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu chemicznego i pobudzenie jego innowacyjności.
REACH zastąpił kilkadziesiąt dotychczas obowiązujących wspólnotowych aktów prawnych jednym aktem i jednym systemem. W zasadzie REACH dotyczy wszystkich substancji chemicznych, ale istnieją pewne odstępstwa dotyczące np. chemikaliów zawartych w żywności i lekach, które zostały objęte odrębnymi przepisami UE.

Czy rzeczywiście potrzebujemy nowego prawa dotyczącego związków chemicznych?
Ocenia się, iż około 100 000 substancji chemicznych jest obecnie produkowanych lub importowanych na terytorium Unii Europejskiej. Substancje te wykorzystywane są w wielu produktach i przedmiotach używanych przez nas w codziennym życiu. Wiemy, że niektóre z nich mogą szkodzić naszemu organizmowi i powodować choroby, mimo to są one nadal w powszechnym użyciu, a ogromna większość z nich nie jest badana. Ostatnio coraz większe obawy wzbudzają chemikalia o długim cyklu życia, które dostają się do środowiska podczas produkcji lub wyrzucania przedmiotów je zawierających. Obecność wielu z tych substancji wykryto w organizmach ludzi, roślin i zwierząt oraz w środowisku.
Przed wejściem w życie rozporządzenia REACH, za przeprowadzenie oceny ryzyka związanego z substancjami chemicznymi odpowiadały organa władzy publicznej – a nie przedsiębiorstwa, które je produkowały, importowały lub stosowały. System REACH w znaczącym stopniu zmienia tę sytuację i przenosi ciężar odpowiedzialności z organów administracyjnych na przedsiębiorstwa, nakładając na nie obowiązek wykazywania, że produkowane lub importowane przez nich substancje mogą być bezpiecznie używane.

Rejestracja wstępna i rejestracja w REACH
Producenci i importerzy mają obowiązek rejestrowania substancji chemicznych produkowanych i importowanych w ilościach przekraczających 1 tonę rocznie, w specjalnie powołanej Europejskiej Agencji ds. Chemikaliów (European Chemical Agency – ECHA). Muszą również dostarczać informacji potrzebnych do bezpiecznego stosowania tych substancji, a także zapewnić wszystkim odbiorcom dostęp do tych informacji.
Proces rejestracji w REACH dzieli się na:
● rejestrację wstępną – należało jej dokonać w terminie od 1 czerwca do 1 grudnia 2008 r. Przedsiębiorcy, którzy nie dotrzymali tego terminu muszą wstrzymać dalszą produkcję lub import danej substancji chemicznej do czasu dokonania pełnej rejestracji;
● rejestrację właściwą – dokonanie wstępnej rejestracji umożliwia skorzystanie z rozłożonych w czasie terminów rejestracji ostatecznej, zależnych od substancji i tonażu.
Na początku tego roku Europejska Agencja Chemikaliów opublikowała na swojej stronie internetowej pod adresem http://apps.echa.europa.eu/preregistered/pre-registered-sub.aspx wykaz substancji wstępnie zarejestrowanych. Lista ta obejmuje nazwy substancji, w tym ich numery CAS i EINECS (Europejski wykaz istniejących na rynku substancji chemicznych), a także przewidywany termin rejestracji ostatecznej.

Uczestnicy łańcucha dostaw w ramach REACH
Rozporządzenie REACH dotyczy nie tylko producentów i importerów, ale również nakłada obowiązki na pozostałe przedsiębiorstwa, których działalność związana jest z substancjami chemicznymi lub preparatami kupowanymi w UE lub poza UE.
W ramach przygotowań do spełnienia wymagań nałożonych przez REACH należy:
● wskazać, kto w przedsiębiorstwie będzie odpowiedzialny za realizację obowiązków wynikających z REACH,
● sporządzić spis wszystkich wykorzystywanych w działalności substancji chemicznych,
● dla każdej substancji chemicznej określić własną rolę w tzw. łańcuchu dostaw w ramach REACH.
Istotne jest, aby dokładnie zapoznać się z definicjami poszczególnych ról według REACH, ponieważ może okazać się, że przedsiębiorstwo pełni inną rolę w łańcuchu dostaw, niż dotychczas było to przyjęte. Na przykład firma powszechnie uważana za dystrybutora, zajmująca się magazynowaniem, przepakowywaniem oraz wprowadzaniem do obrotu substancji chemicznych, zgodnie z REACH, pełni funkcję dalszego użytkownika. Ponieważ napełniający czyli podmiot, który przenosi substancje z jednego pojemnika do innego jest według REACH dalszym użytkownikiem. Zdarza się również, że przedsiębiorstwo odgrywa różne role dla różnych substancji. Jest dalszym użytkownikiem dla jednych substancji oraz importerem lub producentem w odniesieniu do innych.

Definicje wg REACH

Producent lub importer
To podmiot z siedzibą w UE, który produkuje lub importuje spoza UE substancje chemiczne (np. czynnik chłodniczy R134a) w ilości ≥1 tona/rok.

Wytwórca, Importer, Dostawca
To podmiot który produkuje na terenie UE lub importuje spoza UE artykuły zawierające chemikalia (np. klimatyzatory z czynnikiem chłodniczym, pompy z olejem) lub wprowadza je do obrotu.

Dystrybutor
To podmiot, który tylko magazynuje i wprowadza do obrotu np. sprzedaje substancje chemiczne wyłącznie wewnątrz UE, bez przepakowywania i bez żadnych modyfikacji.

Dalszy użytkownik
Jest osobą (fizyczną lub prawną mającą siedzibę na terenie Wspólnoty), nie będącą producentem ani importerem, która używa substancji w ramach prowadzonej przez siebie działalności przemysłowej lub innej działalności zawodowej.

Obowiązki wynikające z REACH
(...)

Karty charakterystyki w systemie REACH
(...)

Czy można wykorzystać REACH w codziennej działalności firmy?
(...)

Podsumowanie
(...)

Dodatkowe informacje na temat REACH można uzyskać odwiedzając następujące strony internetowe:
Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA)
Krajowe Centrum Informacyjne
Ministerstwo Gospodarki
Punkt konsultacyjny Ministerstwa Gospodarki
Centrum ds. REACH w Instytucie Chemii Przemysłowej, Krajowy Punkt Konsultacyjny PIPC