Dach stanowi naturalne miejsce do wyprowadzenia instalacji wentylacji ogólnej, przemysłowej i pożarowej. Konsekwencją tego jest coraz powszechniejsze stosowanie różnego typu wentylatorów i urządzeń wentylatorowych predysponowanych do montażu na powierzchni dachowej. Rozwiązania ta mają szereg zalet, takich jak chociażby optymalne wykorzystanie przestrzeni technicznej oraz uproszczenie instalacji wentylacyjnej. Montaż wentylatorów na dachu jest znacznie prostszy niż np. w przewodach wentylacyjnych, a towarzyszący ich pracy szum jest mniej uciążliwy i łatwiejszy do wytłumienia.

Pojedyncza większa jednostka dachowa może zastąpić kilka mniejszych wentylatorów kanałowych, co jest rozwiązaniem prostszym i tańszym. Nie do przecenienia jest również możliwość połączenia różnych funkcji systemów wentylacji mechanicznej za pomocą pojedynczych wentylatorów dachowych o regulowanym wydatku. Najlepszym przykładem takiego rozwiązania może być połączenie wentylacji wyciągowej i oddymiającej z użyciem dwubiegowych wentylatorów o wymaganej odporności ogniowej.

Specyficzną grupę omawianego typu urządzeń stanowią wentylatory dachowe w systemach wentylacji pożarowej różnego typu obiektów. Ponieważ w ostatnim czasie zmieniły się wymagania wynikające z przepisów oraz pojawiło się kilka nowych ciekawych rozwiązań technicznych, w niniejszym artykule chciałbym szerzej omówić właśnie tę ostatnią grupę wentylatorów dachowych.

Zastosowanie wentylatorów dachowych

Na rynku polskim dostępnych jest wiele typów wentylatorów dachowych, o bardzo zróżnicowanym przeznaczeniu i charakterystyce, a w konsekwencji wykorzystujących różne, czasami bardzo ciekawe rozwiązania techniczne. Oprócz szerzej omówionych w dalszej części artykułu wentylatorów pożarowych, dostępna jest szeroka gama urządzeń wentylacji wyciągowej i nawiewnej o bardzo różnorodnym zastosowaniu. Przykładowe obszary zastosowania wentylatorów dachowych scharakteryzowano poniżej.

Wentylatory wentylacji bytowej

Głównym zadaniem wentylatorów dachowych jako jednostek wyciągowych jest usunięcie wraz z powietrzem wentylacyjnym nadmiaru wilgoci oraz szkodliwych substancji takich jak np. CO2, kurz, pyłki roślinne, zarodniki grzybów, substancje zapachowe itp. Zdecydowanie rzadziej jednostki dachowe, po odwrotnym zamontowaniu modułu wentylatorowego, stosuje się do nawiewu powietrza zewnętrznego. Realizacja wyciągu i nawiewu przeważnie nie narzuca konieczności stosowania urządzeń o specjalnych wymaganiach w odniesieniu do ich odporności na działanie agresywnego środowiska, pyłów wybuchowych, czy wysokich temperatur. Ważne jest natomiast dokonanie prawidłowego doboru wydatku i ciśnienia dyspozycyjnego urządzenia. Doboru tego dokonuje się w oparciu o określoną, na podstawie krotności wymian, bilansu cieplnego lub innych zaleceń, ilość powietrza wentylacyjnego oraz obliczeń hydraulicznych sieci przewodów.

Wentylatory przemysłowe

Jednostki tego typu stosowane są w wentylacji mechanicznej hal produkcyjnych, pomieszczeń magazynowych, warsztatów itd. Często rozwiązania te różnią się od wentylatorów bytowych jedynie większą wydajnością, co związane jest z kubaturą obsługiwanych pomieszczeń, a niekiedy wynika z wymogów technologicznych. W instalacjach przemysłowych zdarza się również konieczność podłączenia wentylatorów dachowych o zwiększonym sprężu do rozległej sieci kanałów wentylacyjnych, wymaga to jednak przeprowadzenia analizy w celu określenia punktu współpracy wentylatora z siecią.

Wentylatory specjalne

To urządzenia o wysokiej odporności chemicznej, temperaturowej oraz w wykonaniu przeciwwybuchowym. W niektórych zakładach przemysłowych wentylatory muszą przetłaczać powietrze w znacznym stopniu zanieczyszczone czynnikami agresywnymi, pyłami, oparami lub o wysokiej temperaturze. Konieczny jest w tym przypadku dobór jednostek w specjalnym wykonaniu, odpornych na działanie kwasów lub wysokiej temperatury. Istnieje również szereg pomieszczeń (np. malarnie, lakiernie, magazyny chemiczne itd.) charakteryzujące się wysokim stężeniem gazów i pyłów stanowiących zagrożenie wybuchem. Bezpieczeństwo funkcjonowania takich części zakładu w poważnym stopniu uzależnione jest od bezpiecznego usuwania wybuchowych zanieczyszczeń poza zagrożoną strefę za pośrednictwem wentylatorów dachowych w wykonaniu przeciwwybuchowym. Cechą charakterystyczną tych urządzeń jest konstrukcja ze specjalnych materiałów kompozytowych charakteryzujących się niskim poziomem rezystancji elektrycznej, a więc zapobiegającej iskrzeniu.

a)b)

Rys. 1. Systemair, a) DVV z silnikiem chłodzonym powietrzem, b) DVG z silnikiem poza strefą przepływu powietrza

Rys. 2. Rosenberg DVWB z silnikiem odpornym na wysokie temperatury

Rys. 3. Novovent CF z dyfuzorem typu KDV

Wentylatory dachowe w systemach wentylacji pożarowej (...)

Dobór dachowych wentylatorów oddymiających (...)

a)b)

Rys. 4. Wentylatory, a) Soler&Palau CTHT i CTVT, b) O.Erre TurboCamino

Przemysłowe dachowe wentylatory oddymiające (...)

Dachowe jednostki wentylatorowe w wentylacji pożarowej (...)