Zgodnie z Dyrektywą ATEX 94/9/WE wentylatory traktowane są jako urządzenia nieelektryczne zespolone z urządzeniami elektrycznymi (silnikami). Muszą zatem spełniać wszelkie obowiązujące przepisy prawne, których celem jest ochrona przeciw potencjalnym zagrożeniom wynikającym z działania takich urządzeń. Zastosowane rozwiązania konstrukcyjne muszą zapobiegać zapaleniu otaczającej mieszaniny wybuchowej. Zgodnie z dyrektywą wentylatory przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem muszą być wykonywane i testowane zgodnie z aktualnym stanem wiedzy technicznej.

W wentylatorach postrzeganych jako urządzenia nieelektryczne potencjalne ryzyko zapłonu pochodzi np. z iskier powstających wskutek tarcia. Możliwe powierzchnie styku obracających się i stacjonarnych elementów, które w razie awarii wentylatora mogłyby doprowadzić do powstania iskier, a w rezultacie zapłonu otaczającej atmosfery, wykonywane muszą być zatem z materiałów eliminujących niebezpieczeństwo zapłonu poprzez tarcie i szlifowanie. Dobierane powinny być na zasadzie parowania materiałów, np.: wirnik stalowy – dysza wlotowa z miedzi.

Jeżeli jedyne źródło elektryzowania elektrostatycznego wyrobu pochodzi z procesu, to takie wyroby nie są traktowane jako posiadające własne źródło zapłonu i nie wchodzą one w zakres dyrektywy 94/9/WE.

Jeżeli przewiduje się, że wyroby z polimerów będą wchodziły w skład urządzenia ATEX i mogą się elektryzować w wyniku ruchu urządzenia (np. łopatki wentylatora) lub w wyniku użytkowania urządzenia, to mogą zostać zaklasyfikowane jako zwykłe części urządzenia o szczególnych właściwościach (np. elektrostatycznie rozpraszające) lub jako części i podzespoły ATEX, jeżeli są wprowadzone do obrotu specjalnie w celu takiego użycia.

Do precyzyjnego opisu właściwości konstrukcyjnych i przeznaczenia urządzeń wprowadzono znakowanie składające się z 8 członów:


Rys. 1. Oznakowanie wentylatorów przeciwwybuchowych

gdzie:
1 – znak zgodności CE,
2 – numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej,
3 – znak zgodności z wymaganiami ATEX 100a,
4 – grupawybuchowości,
5 – kategoria i rodzaj zagrożenia,
6 – rodzaj ochrony konstrukcyjnej,
7 – podgrupa wybuchowości,
8 – klasa temperaturowa.

W dalszej części artykułu, omówione zostały poszczególne składowe powyższego oznakowania.

Znak zgodności CE

Umieszczenie znaku CE przez producenta lub przez jego pełnomocnika z siedzibą na terenie wspólnoty UE oznacza zgodność wyrobu ze wszystkimi zasadniczymi postanowieniami i procedurami oceny przewidzianymi przez prawo wspólnotowe w zastosowaniu do tego wyrobu. Deklaracja zgodności CE oraz znak CE stanowią prawnie wiążące przyrzeczenie producenta, iż jego produkt odpowiada stosownej dyrektywie.

Dokumentacja wyrobu przeznaczonego do użytku zewnętrznego, a podlegającego dyrektywie, musi składać się co najmniej z:

-„„ instrukcji obsługi w języku kraju, w którym dany wyrób jest sprzedawany;
-„„ deklaracji zgodności z odpowiednią dyrektywą, pod którą wyrób podlega.

Posiadanie znaku CE przez wszystkie wchodzące w skład urządzenia elementy nie oznacza, że gotowy wyrób automatycznie oznakować można znakiem CE.

W tym celu należy przeprowadzić odpowiednie procedury, umożliwiające nadanie oznaczenia.

Znak CE daje gwarancję instalatorowi i użytkownikowi, że urządzenie zostało wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Jest to informacja, że do budowy urządzenia zastosowano odpowiednie jakościowo elementy, a jego konstrukcja i wykonanie zapewniają prawidłową eksploatację.

Numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej

Dokonanie oceny zgodności wyrobu według dyrektywy 94/9/WE jest obowiązkiem wytwórcy. Dyrektywa określa kiedy rola strony trzeciej – jednostki notyfikowanej – jest obowiązkowa podczas oceny zgodności. Jednostka notyfikowana może być powołana w ramach dyrektywy ATEX do sprawdzenia dokumentacji, przeprowadzenia badań wyrobu, przechowywania dokumentacji, zatwierdzenia systemu jakości.

Jeśli nawet nie jest konieczny udział jednostki notyfikowanej, sprawdzenia i badania wykonane przez stronę trzecią, np. dobrowolna certyfikacja wyrobu z normami ATEX, utwierdzają wytwórcę, że badany wyrób spełnia wymagania urządzenia właściwie dobranego do stref zagrożenia wybuchem.

Numer identyfikacji jednostki notyfikowanej podaje się tylko wówczas, jeżeli bierze ona udział w fazie kontroli produkcji. Jednostka notyfikowana to urząd, jednostka naukowa lub badawcza mająca możliwości techniczne i wyposażenie oraz niezbędny personel umożliwiający właściwe wykonanie określonych zadań. Aby działania jednostki notyfikowanej były bezstronne i niezależne, nie może być ona producentem, projektantem, sprzedawcą lub konserwatorem urządzeń. Instytucje te powinny równo traktować producentów w procesie oceny zgodności, gwarantować ochronę informacji i jakość świadczonych usług w warunkach konkurencji rynkowej.

Odpowiedzialność i zadania podzielone są między producenta i jednostkę notyfikowaną następująco:

„„1) Zadania producenta:
– sporządzenie dokumentacji technicznej, ewentualnie dokumentacji do badania projektu, badania wzorca konstrukcyjnego,
– dokonanie odbioru urządzenia ciśnieniowego;

2)„„ Zadania jednostki notyfikowanej:
– badanie dokumentacji technicznej, wystawianie zaświadczeń z badania projektu bądź o zgodności z wzorcem konstrukcyjnym,
– odbiór każdego urządzenia ciśnieniowego,
– wystawianie zaświadczeń o zgodności,
– nanoszenie numerów znamionowych,
– prowadzenie badań, testów i niezapowiedzianych kontroli.



Grupa i podgrupa wybuchowości. Kategoria i rodzaj zagrożenia (...)

Rodzaj ochrony konstrukcyjnej (...)

Klasa temperaturowa (...)

Tabliczki znamionowe (...)

Zabezpieczenie termiczne wentylatorów przeciwwybuchowych (...)