Nie każdy alarm oznacza awarię. Te dwa słowa są często traktowane jako równoznaczne, tymczasem wcale tak nie jest.

Brudne filtry / osuszacze układu freonowego

W artykule chciałbym przedstawić typowe i bardzo popularne awarie agregatów chłodniczych, z którymi możemy się spotkać podczas ich pracy. Analizując kilka przykładów, chcę zwrócić uwagę na fakt, iż wiele przyczyn awarii leży po stronie niewłaściwej pracy samej instalacji wody lodowej, jak również wynika z braku wykonywania okresowych przeglądów. W tych przypadkach agregat informuje nas, jako użytkowników, o jakimś zaburzeniu, co nie oznacza, że defekt jest w nim samym. Wielu z tych awarii można uniknąć zawczasu, gdyż pewne przyczyny narastają powoli i mogą być eliminowane z wyprzedzeniem, nie powodując unieruchomienia urządzeń chłodniczych.

Na wstępie pragnę przytoczyć kilka przykładów typowych awarii, które pojawiają się podczas pierwszego uruchomienia nowego urządzenia lub mogą wystąpić w krótko po nim. Nie oznacza to absolutnie, że nie pojawią się nigdy więcej w przyszłości. Większość przykładów będzie się opierała na najbardziej popularnych typach agregatów, czyli maszynach wody lodowej ze skraplaczem powietrznym zabudowanym.

Brudne filtry / osuszacze układu freonowego

Alarm o braku przepływu wody przez parownik
Najbardziej „popularny” jest alarm: „brak przepływu wody przez parownik”. Przyczyn może być wiele. Po pierwsze, należy zwrócić uwagę, dlaczego przepływ wody został zaburzony lub całkowicie wstrzymany, czyli jakie układy lub czujniki zasygnalizowały ten fakt. Po drugie sprawdzić, czy rzeczywiście nie ma przepływu wody, a jeżeli tak, to gdzie jest przyczyna. Typową okazuje się zapchany filtr wody w instalacji. Czasami może się wydawać, że jednorazowe lub nawet kilkakrotne oczyszczenie filtra nowej instalacji rozwiązuje problem i nie trzeba kontrolować stanu zabrudzenia podczas dalszej eksploatacji. Nic bardziej mylnego. W wielu przypadkach filtr może się zapchać nawet po długim okresie używania instalacji, dlatego tak ważna jest stała kontrola jego zabrudzenia. Bardzo łatwo to stwierdzić, mając zainstalowane manometry przed i za filtrem. Spadek ciśnienia na filtrze nie powinien być większy niż 0,3÷0,5 bara (zależy od medium i grubości oczek).

Drugą, typową przyczyną jest zapowietrzenie instalacji. W nowych, dopiero co uruchamianych instalacjach problem ten ukazuje się właśnie dopiero po uruchomieniu agregatu. Przyczyna – niewłaściwe odpowietrzenie i/lub niewłaściwe umiejscowienie odpowietrzników automatycznych, nie odpowietrzone zbiorniki i sam parownik agregatu. Powietrze dostaje się do instalacji także w trakcie jej użytkowania, w chwili prowadzenia prac konserwacyjnych (np. czyszczenie filtrów) lub napraw, które zmuszają do jej rozszczelnienia a potem ponownego napełnienia.

Następny problem to niskie ciśnienie panujące w instalacji, szczególnie gdy układ pracuje na mieszance glikolu. Wraz ze spadkiem temperatury glikolu po uruchomieniu agregatu, następuje zmniejszenie się jego objętości, a to skutkuje spadkiem ciśnienia. W chwili, gdy nie są zastosowane zbiorniki kompensacyjne lub są dobrane niewłaściwie do wielkości instalacji, spada ciśnienie na ssaniu pompy obiegowej i następuje spadek jej wydajności. Niskie ciśnienie ssania to ryzyko wystąpienia zjawiska kawitacji, co może doprowadzić do uszkodzenia wirnika pompy. Dobrą regułą jest stosowanie presostatu z kasowaniem ręcznym awarii, który poniżej swojej nastawy da sygnał wyłączenia agregatu i pompy obiegowej.

Może się również zdarzyć, że w samej instalacji jest gdzieś zamknięty lub przymknięty jakiś zawór odcinający lub regulacyjny.

Zdarzały się również przypadki, że wewnątrz rurociągów znajdowały się puste butelki, puszki lub szmaty, przypadkowo pozostawione podczas prac instalacyjnych. Takie sytuacje występują niezwykle rzadko, ale ich diagnoza i wyeliminowanie jest bardzo trudne i czasochłonne.

Oczywiście awarii mogą ulec same czujniki, które są bezpośrednio podłączone do sterownika agregatu, ale sprawdzenie akurat ich działania jest bardzo proste. Należy jedynie pamiętać, że jeżeli czujnik pokazuje brak przepływu, a mimo wszystko instalacja pracuje prawidłowo, to niekoniecznie nadaje się do wymiany ‑ może wystarczy sama jego kalibracja. Istotnym szczegółem jest również fakt, iż producenci stosują minimum dwa takie czujniki: jeden zamontowany jest na rurociągu w pobliżu parownika, drugi, tzw. czujnik różnicy ciśnienia, na samym parowniku. Mogą być one połączone szeregowo i zadziałanie któregokolwiek pokazuje jeden alarm. Przy braku tej wiedzy postawienie diagnozy o przyczynie awarii może być trudne, gdyż niewłaściwie sprawdza się tylko jeden z nich.

Brudny filtr wody lodowej

Alarm przeciwzamrożeniowy (...)

Alarm o zbyt wysokiej temperaturze wody wejściowej parownika (...)

Alarm niskiego ciśnienia czynnika chłodniczego (...)

Alarm wysokiego ciśnienia układu chłodniczego (...)

Podsumowanie
Należy również zwrócić uwagę, iż występujące alarmy można podzielić na kilka grup: alarmy, które można skasować tylko ręcznie; alarmy, które kasują się automatycznie po zaniku przyczyny; alarmy, które trzeba skasować ręcznie po np. kilkukrotnym wystąpieniu w ciągu określonego czasu (np. 1 godziny), jak również te, które tylko sygnalizują niewłaściwą pracę, ale nie zatrzymują pracy całego urządzenia lub jednego z obiegów chłodniczych. Za każdym razem, gdy użytkownik nie jest pewien i nie ma dostatecznej wiedzy, powinien zapytać serwis, jakie działania powinien podjąć, aby sprawdzić samemu, co może być przyczyną alarmu.

Jest również wiele innych awarii, które mogą się pojawić. Różnią się one między sobą w zależności od typu i budowy agregatu, jego producenta i zastosowanej automatyki oraz elementów. Każdy alarm jest opisany w instrukcji obsługi oraz podane są możliwe przyczyny. Nie należy jednak samemu próbować naprawiać tych maszyn, ze względu na ich specyfikę. Takie działanie należy zostawić autoryzowanemu serwisowi, który ma wszystkie niezbędne narzędzia diagnostyczne i wiedzę.

I na sam koniec krótkie podsumowanie: nie każdy alarm oznacza awarię, te dwa słowa są często traktowane jako równoznaczne, a wcale tak nie jest.

AUTOR:
Artur BIENIK
– Szef Serwisu Climaveneta Polska sp. z o.o.