Układ typu VRF to nowoczesny, energooszczędny system klimatyzacji, który staje się coraz bardziej popularny, spełniając zadania zarówno chłodzenia, jak i ogrzewania pomieszczeń.

Układ VRF to zmienny przepływ czynnika chłodniczego, z wykorzystaniem regulacji poprzez elektroniczne zawory rozprężne umieszczone w jednostkach wewnętrznych (zwanymi także parownikami). Czynnik chłodniczy to R410A, a stosowane sprężarki to inverterowe typu scroll. Układ bazuje na zastosowaniu od kilku do nawet kilkudziesięciu jednostek wewnętrznych w jednym systemie agregatów. Pozwala to zminimalizować ilość rur chłodniczych i zmniejszyć potrzebną przestrzeń montażową.

Firma LG Electronics kilka lat temu wprowadziła system klimatyzacji typu VRF pod nazwą MULTI V. Dzisiaj możemy już korzystać z 4-tej generacji znanej powszechnie jako system MULTI V IV.

Rys. 1. Przykład układu MULTI V IV HR

Typoszereg dostępnych systemów to wielkości od 22 do 220 kW mocy chłodniczej i grzewczej. System składa się z zespołu jednostek zewnętrznych do 4 agregatów zewnętrznych oraz do 64 jednostek wewnętrznych. LG Electronics proponuje rozbudowane systemy typu VRF w oparciu o układy typu pompa ciepła (dwururowe MULTI V IV HP), odzysku ciepła (trzyrurowe MULTI V IV HR), z wymiennikiem wodnym (MULTI V IV Water), z zestawami do przygotowania c.w.u. (HYDRO-KIT średnio i wysokotemperaturowy), a także pełen zakres jednostek wewnętrznych ściennych, kasetonowych, kanałowych, przysufitowo-przypodłogowych, z rekuperatorami typu ECO-V i ECO-V dx i modułami AHU-kit do obsługi chłodnic freonowych central wentylacyjnych. Poszerzony zakres pracy nawet do -25°C w trybie grzania, przy opcji pracy w systemie odzysku ciepła skłania inwestorów do wykorzystania systemu MULTI V IV jako całoroczny system klimatyzacji. 

Rys. 2. Instalacja chłodnicza systemu Multi V

Uruchomienie systemu – procedura

Sprawdzenie instalacji VRF

Instalacja VRF wymaga szczególnej dokładności wykonania, zastosowania materiałów instalacyjnych odpowiedniej jakości i prowadzenia prac monterskich pod nadzorem doświadczonych instalatorów. LG Electronics wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom i dlatego instalacji może podjąć się tylko autoryzowany instalator, odpowiednio przeszkolony w Akademii Klimatyzacji LG. Certyfikowany instalator to gwarant właściwego wykonania usługi.

Pierwszym etapem procedury rozruchu jest sprawdzenie zgodności instalacji z projektem. Narzędzia projektowe, takie jak program doborowy LATSMultiV, czy LATSCad pozwalają łatwo przeprowadzić weryfikację projektu, łącznie z naniesieniem poprawek związanych z prowadzeniem instalacji, a także z wyliczeniem dodatkowej ilości czynnika chłodniczego R410A, którym to układ powinien być napełniony.

Rys. 3. Projekt instalacji klimatyzacji wykonany przy pomocy programu LATSCad

Rys. 4. Projekt instalacji klimatyzacji wykonany przy pomocy programu LATSMultiV schemat instalacji rur chłodniczych z doborem średnic oraz trójników

Po zakończeniu prac instalacyjnych przystępujemy do sprawdzenia szczelności układu. Próbę szczelności wykonujemy pod azotem do ciśnienia 38 bar na czas przynajmniej 24 godzin. Z próby szczelności powinien być wykonany odpowiedni protokół szczelności.

Po próbie szczelności wykonujemy próżnię układu, celem osuszenia instalacji, czas próżniowania układu zależny jest od długości instalacji, temperatury zewnętrznej oraz wydajności pompy, czasami może trwać nawet kilka godzin. Powinniśmy uzyskać wartość podciśnienia na poziomie 0,8 do 1 bara. Sprawdzamy wakuometrem podciśnienie, jeśli nie obserwujemy wzrostu ciśnienia w instalacji, uważamy, że instalacja jest przygotowana do napełnienia czynnikiem.

Równolegle przeprowadzamy również sprawdzenie instalacji zasilania elektrycznego oraz instalacji komunikacji pomiędzy jednostkami wewnętrznymi i zewnętrznymi. W przypadku sterowników przewodowych sprawdzamy również poprawność wykonania sterowania grupowego.

Rys. 5. Zawory serwisowe jednostki zewnętrznej zamknięte

Rys. 6. Napełnianie instalacji ciekłym czynnikiem chłodniczym R410A

Rys. 7. Autoadresowanie – ilość znalezionych parowników

Rozruch instalacji

Zgodnie z projektem napełniamy instalację ciekłym freonem R410A, koniecznie z wykorzystaniem wagi. Nie zawsze uda się wszystko napełnić na tzw. próżni, dlatego system posiada funkcję automatycznego sprawdzenia ilości czynnika, a także uzupełniania czynnika, które możemy wykorzystać, celem weryfikacji prawidłowej ilości czynnika. Otwieramy zawory serwisowe kluczem imbusowym, następuje wyrównanie ciśnienia między agregatami a instalacją i przystępujemy do kolejnego kroku. 

Autoadresowanie, czynność którą przeprowadzamy aby skomunikować jednostki wewnętrzne z agregatami. Funkcja autoadresowania w przypadku urządzeń LG Electronics jest nieskomplikowana, wymaga się, aby wszystkie jednostki klimatyzacji były pod napięciem, prawidłowe okablowanie, czyli magistrala szeregowa i właściwy przewód komunikacji wystarczy, aby w ciągu kilku minut znaleźć wszystkie jednostki. Liczba znalezionych jednostek pokazuje się na wyświetlaczu jednostki zewnętrznej oraz na jednostkach wewnętrznych w postaci unikalnego adresu, np. CH01, CH02, CH03 itd.

Rys. 8. Autoadresownie – szukanie jednostek wewnętrznych

Przy prawidłowym autoadresowaniu powinniśmy znaleźć wszystkie jednostki. 

W przypadku systemów MULTI V IV HR dodatkowo wykonujemy funkcję autopiping’u. Jest to przyporządkowanie jednostek wewnętrznych do rozdzielaczy.

Po zaadresowaniu przystępujemy do uruchomienia układu, sprawdzamy wersję oprogramowania i w przypadku, gdy dysponujemy nowszym oprogramowaniem zmieniamy soft. Z pozycji oprogramowania serwisowego LGMV uruchamiamy jednostki wewnętrzne w trybie chłodzenia, a następnie obserwujemy nastawy serwisowe, obserwujemy parametry pracy systemu i sprawdzamy ilość czynnika chłodniczego. Tryb testu trwa około 40-50 minut, następnie uruchamiamy w trybie grzania i również porównujemy parametry pracy z zadanymi, też około 40-50 minut. Do napełniania czynnikiem podczas pracy wykorzystujemy króciec, który jest przygotowany do tego celu, dlatego możemy napełnianie czynnikiem prowadzić zarówno w trybie chłodzenia jak i grzania. 

Rys. 9. Analiza pracy układu Multi V z wykorzystaniem programu LGMV

Po weryfikacji parametrów pracy układu, czyli temperatury, ciśnienia, prądów, napięć, stopni otwarcia zaworów EEV, archiwizacji procesu uruchomienia (pliki CSV.), przystępujemy do aktywacji funkcji dodatkowych, o ile jest to potrzebne.

Funkcje dodatkowe to np. podniesienie lub obniżenie zadanych parametrów ciśnienia parowania lub skraplania, podniesienie lub obniżenie sprężu wentylatora jednostki wewnętrznej, aktywacja czujnika obecności śniegu na agregacie, blokada tylko tryb grzanie lub chłodzenie (dotyczy układów typu HP), aktywacja i konfiguracja systemu zdalnego sterowania, ustawienie trybu ESP zmienny spręż w urządzeniach typu kanałowego, zdefiniowanie czujki temperatury dla jednostek wewnętrznych i inne. 

Po zakończeniu rozruchu przygotowujemy stosowny protokół uruchomienia, który jest jednocześnie załącznikiem do gwarancji na system MULTI V.

Rys. 10. Zrzut ekranu – program serwisowy LGMV

Wnioski

Procedura uruchomienia systemu VRF składa się z wielu elementów niezwykle istotnych, kluczowy jest prawidłowy montaż instalacji, dlatego LG Electronics przykłada dużą wagę do szkoleń i certyfikacji instalatora. Poprzez Akademie Klimatyzacji LG zlokalizowane w Warszawie, Wrocławiu i Gdyni prowadzone są szkolenia oraz wsparcie techniczne dla firm instalatorskich i serwisowych. Rozruch jest więc wyznacznikiem – jeśli montaż jest zrobiony prawidłowo, to uruchomienie takiego systemu jest bezproblemowe.

Rys. 11. Układ gotowy do pracy

inż. Krzysztof KASS
Trener Akademii,
Inżynier wsparcia technicznego,
LG Electronics Polska