Nowe technologie, specjalistyczne pomieszczenia często wymagają zastosowania układów wentylacji i klimatyzacji z zastosowaniem wielostopniowego systemu filtracji – od maszynowni poprzez kanały i elementy nawiewne. Aby sprostać stawianym wymogom jakościowym filtry powinny być umieszczone w instalacji w specjalnych obudowach, gwarantujących szczelność połączenia fi ltra z obudową.

 W dzisiejszych czasach powstaje coraz więcej pomieszczeń wymagających szczególnego podejścia do jakości dostarczanego powietrza. Należą do nich między innymi:

• sale szpitalne, szczególnie te przeznaczone do wykonywania operacji, gdzie bardzo ważne jest ograniczenie do minimum zanieczyszczeń mikrobiologicznych;
• laboratoria, ze względu na zachowanie czystości badanych próbek oraz ograniczenie wydostawania się na zewnątrz szkodliwych zanieczyszczeń;
• pomieszczenia związane z przemysłem żywieniowym i farmaceutycznym; 
• pomieszczenia do montażu mikroelektroniki.

Aby w powyżej przytoczonych miejscach możliwe było dostarczenie powietrza o odpowiedniej jakości konieczne jest zaprojektowanie właściwej instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej, zapewniającej dostarczenie powietrza o odpowiednim stopniu oczyszczenia. W tym celu stosuje się filtry powietrza, które umieszczane są zarówno w sieci kanałów doprowadzających powietrze jak i na zakończeniach instalacji. Powietrze oczyszczane może być jedno, dwu- lub trójstopniowo, gdzie ilość stopni filtracji uzależniona jest od wymagań stawianych konkretnym pomieszczeniom.

W przypadku zastosowania więcej niż jednego stopnia filtracji ważne jest odpowiednie rozmieszczenie filtrów w instalacji:

• pierwszy – filtr wstępny (zatrzymujący cząstki pyłu o wielkości większej niż 5 μm) powinien być umieszczony blisko czerpni, aby zapewniał ochronę centrali wentylacyjnej oraz całej instalacji;
• drugi – filtr dokładny (zatrzymujący cząstki pyłu o wymiarach od 1 do 5 μm) umieszcza się na początku instalacji nawiewnej, zapewniając tym samym czystość instalacji rozprowadzającej powietrze oraz dodatkową ochronę fi ltra absolutnego (klasy H), umieszczanego możliwie blisko obsługiwanego pomieszczenia.

Rys. 1. Schemat instalacji doprowadzającej powietrze do „pomieszczeń czystych”

Wszystkie filtry powinny być umieszczone w instalacji w sposób gwarantujący, że cały strumień powietrza będzie przepływał przez aktywną część filtracyjną, dlatego filtry powinny być umieszczane w specjalnych obudowach, gwarantujących szczelność połączenia filtra z obudową. Przykładami takich konstrukcji są nowe produkty w ofercie fi rmy SMAY:

• NAF (nawiewnik z filtrem absolutnym)
• KAF (obudowa kanałowa filtra absolutnego).

Wymienione produkty wykonywane są standardowo ze stali ocynkowanej oraz lakierowanej. Obudowy kanałowe KAF przeznaczone są do montażu w sieci kanałów, natomiast skrzynki NAF przeznaczone są do stosowania na zakończeniach instalacji czystych, łącznie z jednym z dedykowanych nawiewników. Skrzynki NAF są wykonywane w różnych wariantach, wlot powietrza może być umieszczony na boku lub u góry skrzynki, przyłącza boczne są wyposażone w przepustnicę regulowaną od wewnątrz skrzynki lub na zewnątrz. 

W przyłączu znajduje się szczelna przepustnica regulacyjna, ułatwiająca równoważenie instalacji. W wariancie NAF z bocznym przyłączem z regulacją przepustnicy dźwignią od wewnątrz kąt otwarcia przepustnicy może zostać ustawiony po zdjęciu nawiewnika, bez konieczności demontażu filtra. Jest to szczególnie istotne w pomieszczeniach czystych, w których wykonuje się szczelne połączenia stropu, bez możliwości bocznego dostępu do skrzynki.

Najważniejszą cechą NAF oraz KAF jest specjalna konstrukcja ramy aluminiowej służąca do osadzenia filtra. Wymiary ramy zostały tak dobrane, aby możliwe było dociśnięcie uszczelki fi ltra, zapewniając szczelność połączenia. Aby ułatwić przeprowadzanie testów szczelności i integralności mocowania fi ltrów zgodnie z serią norm PN-EN ISO 14644 każdy NAF oraz KAF wyposażony został w króćce umożliwiające badanie stężenia aerozolu pod filtrem podczas testów. Badanie integralności polega na wypełnieniu instalacji specjalnym gazem znacznikowym, a następnie kontroli jego stężenia po drugiej stronie filtra, która nie powinna przekroczyć 0,01%. Badanie pozwala na ocenę szczelności połączenia filtra ze skrzynką oraz sprawdzenie, czy filtr nie został uszkodzony.

Filtry powietrza wymagają kontroli stanu czystości, gdyż osadzające się na nich cząstki pyłu wpływają na zwiększenie oporów przepływu powietrza przez materiał filtracyjny, powodując tym samym ograniczenie ilości przepływającego powietrza. Może to negatywnie wpływać na jakość powietrza w pomieszczeniu, jak również może mieć niekorzystny wpływ na pracę wentylatorów. Dlatego też, w przypadku instalacji czystych, konieczna jest okresowa ocena stanu ich zabrudzenia. Nowe obudowy filtrów firmy SMAY zapewniają łatwy dostęp do filtrów, umożliwiając tym samym ocenę stopnia ich czystości oraz w przypadku stwierdzenia zabrudzenia – bezproblemową wymianę. Dodatkowo każda skrzynka wyposażona jest w króćce umożliwiające określanie różnicy ciśnienia po obu stronach filtra, przeznaczone do podłączenia presostatu lub innego miernika różnicy ciśnienia, co dodatkowo ułatwia kontrolę stopnia zabrudzenia filtra.

Obudowy NAF oraz KAF zostały zaprojektowane z myślą o ważnej roli, jaką spełniają w instalacji. Gwarantują szczelność osadzenia filtrów, jak również wygodę dla instalatorów oraz użytkowników, zapewniając prosty montaż za pomocą dedykowanych otworów oraz łatwy dostęp do filtrów w celu ich konserwacji i wymiany.

Izabela TEKIELAK-SKAŁKA
 Kierownik Działu Badań i Rozwoju
Firmy SMAY Sp. z o.o.

Andrzej MAJDAŃSKI
Menadżer produktu – Konstruktor
Firmy SMAY Sp. z o.o.

Jarosław WICHE
Dyrektor Techniczny
Firmy SMAY Sp. z o.o.