Specyfika pomieszczeń wielkokubaturowych, ich znaczna powierzchnia i przede wszystkim duża wysokość, stwarzają specjalne wymagania dla elementów nawiewnych. W takich pomieszczeniach jak hale produkcyjne, magazynowe, czy supermarkety, instalacja wentylacyjna zwykle musi realizować zarówno funkcję ogrzewania jak i chłodzenia. Realizacja tych dwóch zadań wymaga nieco odmiennego ukierunkowania strumieni nawiewnych. Podczas dostarczania chłodnego powietrza za pomocą nawiewników sufitowych, strumień kierowany jest poziomo. Przy nawiewie powietrza o wyższej niż w pomieszczeniu temperaturze, strumień kieruje się w dół, co przeciwdziała siłom wyporu, podnosi skuteczność wentylacji strefy przebywania ludzi i zwiększa efektywność ogrzewania pomieszczenia. 

     Konieczność modyfikowania warunków nawiewu, w zależności od bieżących potrzeb, spowodowała, że nawiewniki o zmiennej charakterystyce strumienia, są powszechnie stosowane w obiektach o dużej kubaturze. Uzasadnieniem zastosowania nawiewników o zmiennej charakterystyce mogą być też względy inne niż zwiększenie efektywności ogrzewania pomieszczenia. W niektórych przypadkach sposób użytkowania pomieszczenia, wymusza konieczność okresowego korygowania zasięgów strumieni nawiewnych. Przyjęcie rozwiązań z nawiewnikami wyposażonymi w taką możliwość zapewnia kontrolę rozdziału powietrza w pomieszczeniu.

Konstrukcje nawiewników o zmiennej charakterystyce strumienia
     Nawiewniki takie wyposażone są w ruchome elementy służące do zmiany kierunku wypływu. W zależności od przeznaczenia, elementy te charakteryzują się odmienną budową i różnym sposobem zmiany kształtu strumienia. Wśród istniejących konstrukcji można wyróżnić pewne typowe rozwiązania i elementy wpływające na kierunek wypływu strumienia. Dwa podstawowe sposoby wpływania na kształt strumienia to: stosowanie elementów kierujących w formie ruchomych łopatek i dodatkowych przesłon lub kształtowanie dodatkowych strumieni powietrza, które powodują zmianę kierunku wypływu. W ofertach producentów występują różnorodne konstrukcje nawiewników o zmiennej charakterystyce. Jednak najczęściej spotykane elementy, z przeznaczeniem do dużych pomieszczeń, to nawiewniki wirowe.

Charakterystyki elementów nawiewnych
     W zależności od producenta, parametry oferowanych elementów nawiewnych o zmiennej charakterystyce strumienia mogą się od siebie znacząco różnić. Dotyczy to zarówno zasięgów strumienia jak i zakresu wydajności, w jakich dany element pracuje poprawnie. Dlatego też należy pamiętać, że każda z konstrukcji ma swoje cechy charakterystyczne, które w przypadku różnych zastosowań mogą być zaletą lub wadą. Nie można porównywać ze sobą pojedynczych parametrów. Należy dokonać kompleksowej analizy wszystkich cech elementu i dobrać nawiewnik najwłaściwszy w danym przypadku. Przegląd oferty producentów urządzeń wskazuje na duży wybór dostępnych elementów, w zakresie takich parametrów jak wydajność czy zasięg strumienia. Strumień dostarczanego powietrza przez poszczególne typy i wielkości nawiewników zawiera się w szerokich granicach od 60 do 20 000 m3/h, a zasięgi strumienia pionowego wynoszą od 2,5 do 20 m.

Spadek ciśnienia na elemencie nawiewnym
     Z punktu widzenia stabilności przepływów w układzie wentylacyjnym, najlepiej byłoby, gdyby przełączanie funkcji nawiewnika nie pociągało za sobą zmiany strat ciśnienia. Znaczący spadek lub wzrost oporów będzie powodował odstępstwa od zakładanych przepływów powietrza wentylacyjnego w poszczególnych odgałęzieniach sieci przewodów. Jednak w praktyce każda korekta ustawień elementów kierujących w nawiewniku musi prowadzić do zmiany spadku ciśnienia na tym elemencie. W zależności od typu nawiewnika, wahania te są różne i mogą wynosić od kilku do kilkudziesięciu procent. Należy mieć to na uwadze podczas projektowania instalacji wentylacyjnej.
(...)

Sterowanie pracą nawiewników
     W przypadku nawiewników o zmiennej charakterystyce ważne jest, aby uzyskiwany (ustawiony) kształt strumienia powietrza odpowiadał bieżącej funkcji układu wentylacyjnego. W praktyce można przyjąć następujące sposoby zmiany nastaw elementów nawiewnych przez użytkownika obiektu:
● ręczna zmiana ustawień każdego nawiewnika (w przypadku, gdy elementy nie są zaopatrzone w siłowniki),
● zdalna zmiana nastaw wszystkich nawiewników dokonywana przez obsługę obiektu (w przypadku elementów z siłownikami, ale bez centralnego układu sterującego),
● całkowicie samoczynna zmiana ustawień w zależności od warunków panujących w pomieszczeniu wentylowanym (w przypadku nawiewników współpracujących z układem automatycznego sterowania lub wyposażonych w elementy reagujące na temperaturę powietrza nawiewanego).
(...)

Porównanie sposobów regulacji
     Podsumowując rozważania na temat układów sterowania nawiewnikami można dokonać zestawienia ich głównych cech. Ujęte one zostały w formie ogólnych wad i zalet, zamieszczonych w tabeli.
     Jak widać, największe możliwości daje system z regulatorami i siłownikami elektrycznymi. Jednak ostateczny wybór pomiędzy sterowaniem ręcznym, układem elektrycznym, a regulatorami bezpośredniego działania, będzie zależał od tego, które z cech systemu są najistotniejsze.
     Artykuł został przygotowany na podstawie referatu wygłoszonego na Forum Wentylacja 2007 organizowanego przez Stowarzyszenie Polska Wentylacja oraz opublikowany w materiałach seminaryjnych. Więcej informacji na www.forumwentylacja.pl . 

wydanie 9/2007

CZYTAJ CAŁOŚĆ, ZAMÓW PRENUMERATĘ:

TRADYCYJNĄ                         E-WYDANIE