W obliczu coraz intensywniejszych, jak pokazał ostatni raport IPCC, wyzwań klimatycznych, należy zweryfikować i zdecydowanie przyspieszyć dotychczasowe działania zmierzające do osiągnięcia neutralności emisyjnej. Potrzebna jest zielona odbudowa gospodarki, a jej siłą napędową bez wątpienia powinna być efektywność energetyczna. Zgodnie z unijną zasadą Energy Efficiency First to jej powinno być nadawane pierwszeństwo w ramach transformacji energetycznej.

Pierwszeństwo dla efektywności energetycznej obowiązuje jako zasada w unijnej polityce energetyczno-klimatycznej od 2018 r. Stanowi jeden z wymiarów unii energetycznej i jest wymagane wobec państw członkowskich tworzących swoje Krajowe plany działań w obszarze energii i klimatu (KPEiK). Bez działania w myśl tej zasady UE nie widzi możliwości realizacji celów klimatycznych, do których zobowiązała się w lipcu tego roku i, w myśl których do 2030 r. zredukuje emisje gazów cieplarnianych o co najmniej 55% względem poziomu z 1990 r., a najpóźniej w 2050 r. stanie się neutralna klimatycznie.

W dniu 9 września b.r. odbyła się debata Green Restart zorganizowana pod patronatem Ambasady Królestwa Danii w Warszawie, podczas której zaprezentowany został raport Mniej znaczy więcej. Rola efektywności energetycznej w transformacji do neutralności klimatycznej opracowany przez think-tank WiseEuropa we współpracy z firmą Danfoss Poland. Publikacja, za którą stoją eksperci – Piotr Chrzanowski, Aleksander Śniegocki i Izabela Zygmunt pokazuje olbrzymi potencjał efektywności energetycznej, którego wykorzystanie jest warunkiem koniecznym przeprowadzenia efektywnej kosztowo transformacji energetycznej w tempie wynikającym z celów klimatycznych UE. Niewykorzystanie tego potencjału przełoży się na wyższe koszty produkcji czystej energii oraz wzrost opłat za emisje dla całego społeczeństwa.

Efektywność energetyczna jest najczystszym i najtańszym sposobem zaspokojenia zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną, w szczególności wobec zachodzącej transformacji energetycznej. W raporcie przeanalizowano potencjał ograniczenia zapotrzebowania na energię elektryczną w sektorze budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, potencjał ograniczenia zapotrzebowania na paliwo w sektorze budynków mieszkalnych poprzez poprawę charakterystyki energetycznej budynków i zainstalowanie zeroemisyjnych źródeł ciepła oraz potencjał ograniczenia zapotrzebowania na energię w procesach przemysłowych. We wszystkich trzech przypadkach koszt poprawy efektywności energetycznej okazał się być znacząco niższy zarówno w porównaniu ze wzrostem produkcji energii z czystych źródeł, jak i z brakiem działań i dalszym korzystaniem z węgla do produkcji energii elektrycznej i ciepła.

Brak działań z zakresu poprawy efektywności energetycznej będzie generować dla całego społeczeństwa wysokie koszty produkcji energii i opłat za emisje. Koszt ogrzewania domów węglem istotnie wzrośnie w nadchodzących latach i w typowym polskim domu może on wynieść w 2030 r. 5,5 tys. PLN, z czego ponad 2 tys. PLN przypadnie na opłaty za emisje.

Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu zakłada, że dzięki poprawie efektywności energetycznej w przemyśle i budynkach zapotrzebowanie na energię zostanie zredukowane o 5,3 Mtoe, czyli 222 PJ. Niezrealizowanie tego celu spowoduje konieczność poniesienia dodatkowych kosztów, które do 2030 r. osiągną poziom 11 mld PLN rocznie.

Zaprezentowany raport zawiera również zestaw rekomendacji w zakresie polityki publicznej, w tym m.in. dotyczących instrumentów wsparcia i narzędzi regulacyjnych, a także działań podnoszących świadomość na temat dostępnych rozwiązań i najlepszych praktyk oraz informujących o konieczności zapewnienia odpowiedniej liczby pracowników posiadających niezbędne umiejętności z zakresu efektywności energetycznej.

Efektywność energetyczna to szerokie, międzysektorowe zagadnienie obejmujące swoim zakresem zarówno kwestie społeczne, zdrowotne, jak i ekonomiczne. Jest ono podstawą sprawiedliwej i opłacalnej ekonomicznie transformacji energetycznej, podstawą poprawy poziomu warunków mieszkaniowych, jakości powietrza, ograniczenia problemu ubóstwa energetycznego, warunkiem wdrażania inteligentnych rozwiązań w energetyce i  wielu innych aspektów. Dlatego tak ważne jest aby podejmować ten temat w jak najszerszym gronie, zarówno ekspertów, jak i decydentów. Decydenci często nie są świadomi jak ważna dla transformacji jest efektywność energetyczna we wszystkich kluczowych sektorach. To wręcz warunek sine qua non jej powodzenia w horyzoncie roku 2030 i 2050. Dlatego musimy - jako środowisko eksperckie i biznesowe - zrobić wszystko by z tą informacją dotrzeć do policy makerów” - zaznaczył podczas debaty prezentującej raport Mniej znaczy więcej Maciej Bukowski, Prezes Zarządu WiseEuropa.

W czwartkowej debacie zorganizowanej przez firmę Danfoss Poland pod patronatem Ambasady Królestwa Danii, poza Maciejem Bukowskim i Aleksandrem Śniegockim – Kierownikiem Programu Energia, Klimat i Środowisko w WiseEuropa oraz Larsem Tveen’em – President Developing Regions w firmie Danfoss, udział wzięli również przedstawiciele administracji publicznej: Marta Babicz – Dyrektorka Departamentu Funduszy Zewnętrznych w NFOŚiGW, Andrzej Kaźmierski – Vice Dyrektor Departamentu Gospodarki Niskoemisyjnej z Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Łukasz Jaworski – Naczelnik Wydziału Programowania i Ewaluacji w Departamencie Funduszy Europejskich Ministerstwa Klimatu.

Link do raportu WiseEuropa: https://www.danfoss.com/pl-pl/about-danfoss/news/cf/debata-green-restart/