W poprzednim numerze miesięcznika Chłodnictwo & Klimatyzacja przedstawiliśmy „kalendarz” związany z polską ustawą o F-gazach uchwaloną 15 maja 2015 r. (DzU 2015.881). Generalnie, dotyczy ona około 95% urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych funkcjonujących w Polsce, tj. wszelkiego sprzętu pracującego w oparciu o syntetyczne czynniki chłodnicze – zarówno HFC, jak i freony CFC i HCFC. 

Ustawa wchodzi w życie w trzech fazach w bieżącym roku. Większości zapisów ustawy musimy przestrzegać od 10 lipca br. Kolejne etapy jej wdrożenia przypadną na wrzesień i grudzień 2015 r.

Niezależnie od tego należy pamiętać, że kluczowe postanowienia odnoszące się głównie do powinności użytkowników (tzw. operatorów) urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych zawierających F-gazy – obowiązują już od przeszło 8 lat! To dlatego, że Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady oraz Rozporządzenia Komisji Europejskiej – a taki status ma unijna legislacja dotycząca HFC, HCFC i CFC – obowiązuje bezpośrednio we wszystkich Państwach członkowskich Wspólnoty.

W związku z tym, jeśli szanujemy prawo unijne, to wszystkie przepisy rodzimej ustawy i europejskich rozporządzeń, które można już przestrzegać – należy niezwłocznie wdrożyć w życie, nie czekając na terminy, które zaraz przytoczę. Racjonalny argument „ZA” takim podejściem jest prosty: ustawa przewiduje kary za nieprzestrzeganie części przepisów F-gazowych (HFC) i o SZWO (HCFC i CFC) od 24 września 2015 r. oraz od 24 grudnia 2015 r. Te kilkumiesięczne vacatio legis jest więc „ukłonem” w stronę operatorów, okresem przejściowym – w którym trzeba uporządkować dokumentację i procedury przedsiębiorstwa związane ze stosowaniem F-gazów i SZWO w procesach chłodzenia i w systemach klimatyzacji. 

Ale te vacatio legis ma też służyć rządowi jako bufor czasowy, umożliwiający dopracowanie i wydanie niezbędnych aktów wykonawczych (rozporządzeń ministrów), utworzenie rozmaitych rejestrów i ogólnokrajowego systemu elektronicznego do gromadzenia danych z kart urządzeń, zorganizowanie systemu certyfi kacji pod egidą Urzędu Dozoru Technicznego… itp. Wbrew pozorom – to jeszcze ogromny zakres prac. Urzędy zapewniają jednak, że nie będą karane naruszenia tych przepisów, których nie będziemy mogli przestrzegać nie z naszej winy, z powodu późnego wydania rozporządzeń.

Czyli na przykład – jeśli będziemy działać bez certyfi katów personalnych w okresie po 24 września br. lub bez certyfi katów firmowych po 24 grudnia br. i jeżeli wówczas jeszcze nie będziemy mogli ich uzyskać z uzasadnionych przyczyn – to nie powinniśmy obawiać się sankcji. Natomiast, jeśli na przykład przy urządzeniu zawierającym 300 kg czynnika R407C nie zamontowano stałego systemu wykrywania wycieków lub sprawność działania tego systemu nie jest w udokumentowany sposób weryfikowa- na co najmniej raz na rok, to operator tego urządzenia powinien liczyć się z grzywną w wysokości od 4 do 10 tys. zł. 

Lektura obowiązkowa

Polska ustawa o F-gazach oraz unijne rozporządzenia są lekturą obowiązkową dla wszystkich planujących uzyskać certyfi kat personalny, a także dla operatorów – użytkowników urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych. Nie chcę nikogo zniechęcać, ale niestety przyznaję, że to lektura z gatunku „ciężkich”, ponieważ w ustawie jest mnóstwo odnośników nie tylko do innych artykułów samej ustawy, ale do zapisów szeregu rozporządzeń unijnych, które z kolei często zawierają dalsze odesłania do kolejnych artykułów, załączników itp. itd. Ponadto, trzeba jeszcze odseparować niektóre przepisy ustawy niedotyczące chłodnictwa i klimatyzacji, tylko odnoszące się do innych branż – rozdzielnic wysokiego napięcia, zastosowań F-gazów i SZWO jako substraty itp., sprzętu i systemów przeciwpożarowych. To chyba zbyt wiele dla normalnego, zapracowanego człowieka.

Aby wesprzeć Państwa w przestrzeganiu prawa F-gazowego, zadałem sobie trud dokładnego przestudiowania Rozdziału 11 ustawy („Administracyjne kary pieniężne i przepisy karne”), aby ustalić kto, od kiedy, za co i jaką może dostać karę. Z prostej lektury art. 47-49 ustawy nie zawsze to wynika. Poniższe zestawienie będzie też swego rodzaju przypomnieniem obowiązków, które ciążą na osobach i podmiotach wykorzystujących urządzenia chłodnicze i klimatyzacyjne, czy generalnie – czynniki chłodnicze.

W kolumnie „Od kiedy” podaliśmy daty, od których teoretycznie zgodnie z ustawą dane sankcje wchodzą w życie. Dla ułatwienia lektury, wszystkie sankcje, które weszły w życie w lipcu 2015 r. spisano kolorem czarnym, wszystkie kary obowiązujące od września 2015 r. zaznaczono kolorem niebieskim, a sankcje wchodzące w życie w grudniu 2015 r. – oznaczono kolorem zielonym.

 POBIERZ PLIK PDF z tabelą

KTO, OD KIEDY, ZA CO i JAKĄ MOŻE DOSTAĆ KARĘ

Michał DOBRZYŃSKI
– konsulting, audyty, szkolenia ekologiczne
i F-gazowe, odzysk, recykling i utylizacja
czynników chłodniczych,
www.aveECO.pl