W systemach klimatyzacji VRF każdy element urządzenia oraz każdy etap życia produktu ma znaczenie. Odpowiednie podejście do wszystkich etapów przynosi odpowiedni skutek. Dlatego też producenci zalecają regularne przeglądy, sprawdzanie części elektrycznych, wycieków czynników chłodniczych i pozostałych pracujących elementów, co pozwala utrzymać system klimatyzacji w dobrej kondycji przez cały okres jego użytkowania.

Efektywność poprzez konserwację

Redukcja kosztów eksploatacyjnych

Jak wykazuje praktyka rynkowa, regularna konserwacja systemów VRF jest skutecznym narzędziem w zmniejszaniu kosztów eksploatacji. Jeśli klimatyzatory pracują z niewyczyszczonymi filtrami i wymiennikami ciepła, zużycie energii drastycznie wzrasta. Aby uzyskać ten sam efekt chłodzenia lub grzania, zawór rozprężny musi zostać przymknięty, a w efekcie urządzenie dłużej pracuje. Następuje wzrost ciśnienienia wewnątrz układu chłodniczego (szczególnie w trybie ogrzewania). Nie jest to przypadek, że klimatyzator bez konserwacji po 4 latach ulega awarii z powodu wzrostu ciśnienia. Brak konserwacji oznacza, że 50% energii elektrycznej zostało zmarnowane w porównaniu z pracą przy regularnej konserwacji, jak to pokazano na rysunku nr 1.

Rys. 1. Wzrost zużycia energii elektrycznej bez konserwacji

Wydłużenie żywotności

Regularna konserwacja oprócz zminimalizowania wystąpienia awarii jest również skutecznym narzędziem do przedłużenia żywotności. Części w urządzeniach, takie jak elementy składowe układu chłodniczego, wentylatory, części elektryczne itp. stopniowo się zużywają. Krzywa awaryjności sprężarek przy braku konserwacji przedstawiona została na rysunku 2. Wykres ten pokazuje, że awaryjność jest najwyższa w pierwszym roku od zakupu (nieprawidłowe ilości czynnika chłodniczego, przepięcia na budowach, niewłaściwe uruchomienia). W ciągu kolejnych lat awaryjność stopniowo spada (tylko niespodziewane awarie) i wznosi się po 9-10 latach pracy (wskutek zużycia przy nieprawidłowych konserwacjach lub ich braku). 

Rys. 2. Analiza nieprawidłowości pracy sprężarki

Wymagania użytkowników wzrastają wraz z upływem lat i często przewyższają początkowe oczekiwania odnośnie systemu VRF. Taki jest normalny społeczny wzrost oczekiwań. W przypadku wdrożenia konserwacji okresowej oraz konserwacji korekcyjnej wydłużamy żywotność urządzeń i ograniczamy proces obniżenia parametrów pracy.

Zapobieganie awarii

Błędy (zakłócenia) w układzie klimatyzacji można przewidzieć do pewnego stopnia poprzez regularne kontrole. W takiej sytuacji utrzymujemy normalną pracę z zachowaniem minimalnych ilości wymienionych części i zapobiegamy poważnym kłopotom.

Zdalne monitorowanie całego systemu jest bardzo dobrym rozwiązaniem w tym zakresie.

Rys. 3. Wydłużenie żywotności systemów VRF

Utrzymanie komfortu

Wymienniki ciepła zachodzą brudem kawałeczek po kawałeczku, co jest trudne do zauważenia. Wydajność chłodzenia i grzania zmniejsza się, co przekłada się nie tylko na nieprawidłowo działającą klimatyzację, ale również na uszkodzenia silnika wentylatora lub uszkodzenia sprężarki.

Spada poprzez to komfort dla użytkowników (np. inny niż dotychczas dźwięk lub nieprzyjemny zapach) w całym systemie klimatyzacji. Tutaj, regularne konserwacje są bardzo ważne.

Bezpieczeństwo

Odnośnie powyższych nieprawidłowości, korzystając z systemów VRF, ważne jest aby były one dla wszystkich użytkowników bezpieczne. Regularne sprawdzanie części elektrycznych, wycieków czynników chłodniczych i pozostałych pracujących elementów pozwala utrzymać system klimatyzacji w dobrej kondycji. 

Rys. 4. Żywotność i jego elementy

Zalecenia w zakresie konserwacji i przeglądów

W systemach klimatyzacyjnych ze zmiennym przepływem czynnika chłodniczego (VRF), ciepło i chłód są rozprowadzane przez poszczególne jednostki w pomieszczeniach co oznacza, że przy kilkudziesięciu czy kilkuset pracujących urządzeniach zerowa usterka jest niemożliwa. Części muszą być sprawdzane regularnie lub wymienione w celu utrzymania żywotności. Producenci systemów klimatyzacyjnych zalecają sprawdzanie poszczególnych podzespołów w poszczególnych latach pracy urządzeń oraz udostępniają szczegółowe listy wymiany czy dodatkowej konserwacji konkretnych części po przepracowaniu konkretnych ilości godzin. Oprócz konkretnych okresów zalecane są przeglądy przedsezonowe, aby wychwycić możliwe do zdiagnozowania nieprawidłowości przed ich wystąpieniem w sezonie.

Definicja żywotności

Żywotność systemu klimatyzacji VRF w każdym jego aspekcie zależy od: trwałości elementów, wyposażenia systemu, przeglądów i konserwacji. Żywotność kończy się, gdy system staje się nieużyteczny. Opis tego procesu przedstawiono w tabeli 1.

Żywotność systemu VRF

W systemach klimatyzacji VRF każdy element urządzenia orazkażdy etap życia produktu ma znaczenie. Odpowiednie podejście do wszystkich etapów przynosi odpowiedni skutek. Średni czas życia produktu od 8 do 15 lat jest celem, do którego dążą producenci. Nie jest to łatwy i tani cel do osiągnięcia. Dlatego wszystkie etapy powinny być przestrzegane aby urządzenia pozostawały w dobrej kondycji podczas całego cyklu swojego życia. 

Liczący się producenci projektują żywotność urządzeń klimatyzacyjnych na poziomie minimum 15 lat przy założeniu 10 godzin pracy co dzień przez cały rok. Przy takich założeniach mogę jednoznacznie stwierdzić, że cztery główne etapy mają największy wpływ na żywotność urządzenia, żadnego z nich nie można pominąć i żaden z nich nie jest mniej czy bardziej ważny.

• etap projektowania, testowania i produkcji,
• etap dopasowania, zaprojektowania zgodnie z przeznaczeniem do obiektu,
• etap instalacji, uruchomienia, testu budowlanego, 
• etap przeglądów, konserwacji.

Dobrą praktyką jest podpisanie kontraktu, umowy pomiędzy właścicielem urządzeń a firmą serwisową. Tylko wyspecjalizowane firmy serwisowe, posiadające odpowiednią wiedzę, sprzęt oraz doświadczenie, są w stanie wychwycić mogące nastąpić awarie.

Jacek PARYS
Lider Działu Technicznego
i Szkoleniowego Mitsubishi Electric